صنعتی‌سازی ارزان‌تر از سنتی‌سازی
از طرفی کیفیت ساخت در ایران هیچ‌گونه تناسبی بادانش روز دنیا ندارد و اغلب ساختمان‌ها که عمدتا با روش‌های سنتی ساخته می‌شوند، عمری کمتر از ۳۰ سال دارند در حالی‌که ساختمان‌های با عمر بیش از ۱۰۰ سال در کشورهای توسعه‌یافته کماکان به‌عنوان «میان‌سال» خرید و فروش می‌شوند. عوامل مختلفی در موفقیت یا ناکامی حرکت به سمت صنعتی‌سازی ساختمان نقش ایفا می‌کنند و بررسی همه‌جانبه آن برای رسیدن به نتیجه مطلوب از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود. نقص و عدم هماهنگی در سیاست‌گذاری‌های کلان کشور برای بخش مسکن، کمبود دانش فنی و تجربه کم سازندگان با روش‌های صنعتی و ورود افراد فاقد صلاحیت به صنعت ساختمان به‌عنوان اصلی‌ترین این چالش‌ها به‌شمار می‌روند.
شرکت «دیوار پوشش سیمان پارت» اولین و تنها تولیدکننده ورق‌های سیمانی الیافی اتوکلاو شده، تحت عنوان نام تجاری دی‌پی (DP) است که با ظرفیت تولید ۵ میلیون مترمربع در سال ۱۳۹۲ تاسیس شد و امروزه به‌عنوان یکی از پیشگامان صنعتی‌سازی ساختمان توانسته با تولید این محصول صنعتی مطابق استاندارد جهانی در راستای اشتغال‌زایی و بومی‌سازی این صنعت گام بردارد. این محصول جزو مصالح کلاس A طبق استاندارد جهانی EN ۱۲۴۶۷ است که بر اساس آن صفحات الیاف‌دار در گرما، آتش، یخ‌زدگی شدید و رطوبت آزموده شده‌اند.
استقبال متخصص‌ها از صنعتی‌سازی
مریم اسدی، مهندس معمار شرکت دیوار پوشش سیمان پارت، در رابطه با موانع صنعتی‌سازی ساختمان در کشور به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: یکی از عواملی که باعث شده سازندگان به سمت استفاده از مصالح سنتی بروند، در دسترس بودن این مصالح است. ضمن اینکه به‌طور طبیعی فاصله گرفتن از فعالیت‌های معمول و استفاده از فناوری‌های جدید همواره با مقاومت سازندگان مواجه خواهد بود. با وجود این استفاده از صنعتی‌سازی اغلب در بین سازندگان متخصصی که در این خصوص دانش فنی دارند تا حدود زیادی موفق بوده است.
وی می‌افزاید: در سنتی‌سازی با توجه به اینکه ساختمان توسط کارگران و نیروهای فاقد تخصص ساخته می‌شود، خطا و اشتباهات زیادی اتفاق می‌افتد درحالی‌که در صنعتی‌سازی سازه‌ها و مصالح در کارخانه تولید می‌شوند و در محل پروژه توسط افراد آموزش دیده نصب می‌شوند؛ بنابراین طبیعی است که کیفیت بالاتری را شاهد باشیم. نکته مهم دیگر اینکه مصرف انرژی در ساختمان‌های سنتی بسیار بالاست و در دنیای امروز که دستیابی به انرژی یکی از مهم‌ترین خواسته کشورهاست، صنعتی‌سازی می‌تواند ضمن کاهش مصرف انرژی، در هزینه‌های قبوض آب، برق، گاز و... مالکان ساختمان تغییرات عمده‌ای ایجاد کند.
اشتباهی که منجر به سنتی‌سازی می‌شود
مهندس معمار شرکت دیوار پوشش سیمان پارت خاطرنشان می‌کند: واقعیت اینجاست که صنعت ساختمان ما بیشتر از اینکه جنبه مصرفی داشته باشد به سمت سرمایه‌ای شدن پیش رفته و در این میان قیمت مصالح و ساخت‌وساز برای سازندگان در اولویت قرار دارد. یکی از اشتباهاتی که از طرف سازندگان سنتی اتفاق می‌افتد و باعث استفاده از روش‌های سنتی گذشته شده این است که صرفا هزینه اولیه مصالح یا سازه را در نظر می‌گیرند و به سایر مزیت‌های ثانویه فناوری توجهی ندارند. به‌طور مثال استفاده از سازه‌های LSF اگرچه ممکن است در ابتدای فرآیند احداث سازه تا حدود کمی قیمت‌ها را افزایش دهد، اما با توجه به‌سرعت اجرا، از خواب سرمایه و هزینه نیروی انسانی به طرز چشمگیری جلوگیری می‌کند. علاوه بر این با توجه به اینکه در این سازه عبور تاسیسات پیش‌بینی شده است، نیازی به کنده‌کاری و هزینه‌های بالا نیست. اگر سازندگان از مزایای صنعتی‌سازی در کاهش هزینه‌ها آگاه باشند، استقبال خواهند کرد، اما با توجه به اینکه در صنعت ساختمان هرکس به‌صرف داشتن سرمایه می‌تواند به این عرصه ورود کند، دیدگاه‌های اشتباهی شکل می‌گیرد.
ضعف دانشگاه‌ها در آموزش مهندسان
وی همچنین به ضعف دانش فنی فارغ‌التحصیلان مرتبط با صنعت ساختمان هم اشاره می‌کند و معتقد است: دانشگاه‌ها باید در رابطه با فناوری‌های نوین ساختمان پیشقدم باشند، اما متاسفانه در بسیاری مواقع این آموزش‌ها را شاهد نیستیم و چنانچه در مواردی هم به این موضوع می‌پردازند، صرفا به ارائه دروس تئوری بسنده می‌کنند. نهایتا دانشجو بعد از اینکه قصد ورود به بازار کار دارد، تازه متوجه می‌شود تاچه اندازه با واقعیت‌های ساختمان‌سازی فاصله دارد. برای پر کردن این خلأ لازم است سازمان نظام‌مهندسی بیش از پیش برای آموزش مهندسان کارگاه‌های آموزشی و عملی برگزار کند. با وجود این نهایتا دانشجویان باید برای آینده شغلی خود تجربه‌اندوزی کنند و صرفا به دنبال پاس کردن واحدهای درسی نباشند که البته با توجه به رکود اقتصادی کشور امید به آینده شغلی تا حدود زیادی از بین رفته است.
صنعتی‌سازی باعث محدودیت معماری نمی‌شود
یکی از دغدغه‌های دل‌بستگان به تاریخ معماری کشور این است که آیا صنعتی‌سازی مانعی برای تحقق معماری ایرانی – اسلامی نخواهد بود؟ اسدی در این خصوص می‌گوید: یکی از عواملی که باعث شکل‌گیری این دیدگاه در برخی از افراد شد، نحوه اجرای طرح مسکن مهر بود. در این طرح بسیاری از پروژه‌ها با مصالح صنعتی ساخته شد، اما با توجه به اینکه هزینه‌های ساخت برای دولت وقت در اولویت بود، اولا از مصالح باکیفیت در کمتر پروژه‌ای استفاده شد و دوم اینکه اقدامی در خصوص معماری ساختمان‌ها صورت نگرفت. این اتفاق باعث شد تا عده‌ای تصور کنند صنعتی‌سازی با معماری ایرانی – اسلامی منافات دارد درحالی‌که در سازه‌های صنعتی مانند ال.اس.اف دست طراح برای نمای آن کاملا باز است.
مردم برای ساختمانشان سختگیر باشند
«صرف اینکه شرکتی در خصوص صنعتی‌سازی فعالیت می‌کند نباید منجر به اطمینان مردم شود.» مهندس معمار شرکت دیوار پوشش سیمان پارت بابیان این مطلب، می‌افزاید: اگر مردم قصد نوسازی ساختمان رادارند، با توجه به اینکه ساختمان باارزش‌ترین دسترنج آنهاست باید در خصوص ساخت آن سختگیری داشته باشند و در مورد کیفیت کارها از مالکان پروژه‌هایی که شرکت موردنظر اجرا کرده، سوال کنند و پروژه‌های شرکت‌ها را باهم مقایسه کنند. به‌هرحال کسانی هستند که بدون دانش فنی و صرفا با هدف کسب سود نامتعارف وارد صنایع مختلف می‌شوند و علاوه بر اینکه عرصه را بر متخصصان تنگ می‌کنند، مشکلات عدیده‌ای برای مردم به وجود می‌آورند.
