نوآوری «علی بابا» در حوزه نشر گردشگری
هدف علی‌بابا از تدوین کتاب سفر چیست و چه کمبودها و نیازهایی موجب شد که لزوم انجام چنین کاری را احساس کنید؟
یوسف فراهانی: مجموعه کتاب‌های راهنمای سفر، سالیان است که در کشورهای دیگر وجود دارد. این کتاب‌ها بیشتر به زبان انگلیسی نوشته شده‌اند و برای عموم مسافران ایرانی قابل‌استفاده نیستند. علی‌بابا تدوین این کتاب را به‌عنوان پروژه‌ای ملی با هدف غنی‌سازی محتوای گردشگری ایران آغاز کرده است تا به سفر آگاهانه و راحت‌تر مردم کمک کند.
پانته‌آ غلامی: به‌عنوان کسی که زیاد سفر می‌کند، همیشه پیش از سفر با مشکل بررسی بسیار زمان‌بر منابع متعدد روبه‌رو بودم. پس از هر سفری با پرسش‌هایی از سوی اطرافیان به‌ویژه آنها که کمتر سفر می‌روند، درباره جزئیات سفر و نحوه برنامه‌ریزی آن مواجه می‌شدم. از سوی دیگر دستیابی به منابع قابل‌اعتماد و حاوی اطلاعات کاربردی به زبان فارسی دشوار است؛ بنابراین به این فکر افتادیم که چرا ما منبع کاملی مانند کتاب‌های «لونلی پلنت» به زبان فارسی نداشته باشیم. درنتیجه تیم علی‌بابا تصمیم به تدوین کتابی گرفت که هر مسافری را در برنامه‌ریزی سفر دلخواه خود در قالب راهنمایی ۲۴ساعته توانمند کند.
چرا استانبول را به‌عنوان نخستین مقصد به‌جای مقصدی ایرانی برای تدوین کتاب سفر انتخاب کردید؟
فراهانی: قصد داشتیم تدوین کتاب را با شهری شروع کنیم که ازنظر گردشگری بسیار غنی باشد تا ما را با تمام زوایای پروژه‌ای که در دست داریم آشنا کند. گذشته از این، سفر به یک مقصد خارجی در مقایسه با مقصد داخلی چالش‌های بیشتری دارد. درعین‌حال دسترسی به اطلاعات موردنیاز سفر خارجی، آن‌هم به زبان فارسی برای مسافران ایرانی کار دشواری است. شهر استانبول برای بسیاری از ایرانیان، نخستین مقصد سفر خارجی به شمار می‌رود و این کتاب می‌تواند سفر را برای بسیاری از هموطنان آسان کند. چراکه راهنمای جامعی برای گردش و تفریح برای مسافران فارسی‌زبان محسوب می‌شود.
محتوای کتاب شامل چه اطلاعات، امکانات و ویژگی‌هایی است؟
غلامی: این کتاب مرجع از لحظه انتخاب مقصد تا هنگام بازگشت از سفر، پاسخگوی سوالات گردشگران با در اختیار گذاشتن تمام اطلاعات موردنیاز خواهد بود. برای نمونه پیش از سفر به مسافر کمک می‌کند تصمیم بگیرد با چه وسیله‌ای به استانبول سفر کند، چه سبک اقامتگاهی مناسب اوست، چه تاریخی را برای سفر انتخاب کند، چطور بودجه موردنیاز سفر را تخمین بزند و... به‌طورکلی حتی اگر مسافرانی برای بار اول قصد سفر به استانبول را داشته باشند، این کتاب آنها را توانمند می‌کند تا مانند یک تورلیدر حرفه‌ای برای سفر خود برنامه‌ریزی کنند. این کتاب شامل اطلاعات و عکس‌های متنوعی از مقصد سفر همچون نقاط دیدنی، مراکز خرید، رستوران‌ها، کافه‌ها، خوراکی‌ها، مراکز تفریحی و فرهنگی، سالن‌های اجرای زنده، مراکز درمانی و استفاده از وسایط نقلیه عمومی است که به مسافر در برنامه‌ریزی بهتر سفر، صرفه‌جویی در وقت و هزینه کمک می‌کند. ضمن اینکه در همه بخش‌های کتاب، اطلاعات بازدید، آدرس و مسیر دسترسی هر مکان به تفکیک نوشته شده است. به‌گونه‌ای که امکان مسیریابی با وسایل نقلیه یا از طریق نقشه گوگل امکان‌پذیر است. یکی از ویژگی‌های خاص این کتاب این است که به‌وسیله طراحی تعاملی، دارای فهرست‌های قابل کلیک و دکمه‌های مختلف است تا خواننده بتواند به‌راحتی سراغ مطلب موردنیازش برود. به این ترتیب مخاطب در بین بخش‌های مختلف و انبوه اطلاعات سردرگم نمی‌شود. علاوه بر این می‌توان در هر زمان و مکان بدون نیاز به اینترنت از آن استفاده کرد.
اطلاعات کتاب بر اساس چه منابعی تدوین شده است؟
غلامی: ما تلاشمان بر این است که نویسنده هر کتاب، فردی اهل سفر بوده و به آن مقصد موردنظر رفته باشد؛ بنابراین در تدوین و نگارش محتوای هر کتاب، نویسنده در کنار منابع معتبر فارسی و انگلیسی، تجربیات شخصی خود را نیز دخیل می‌کند. درواقع در نگارش هر بخش کتاب از چندین منبع فارسی و انگلیسی معتبر استفاده شده است، اما نه‌تنها این مطالب برای نیاز مسافر ایرانی نوشته نشده‌اند، بلکه بعضی از آنها با اهداف تجاری به نگارش درآمده‌اند؛ بنابراین نمی‌شد به صداقت آنها اعتماد کرد. درنتیجه به گردآوری تجربیات شخصی سفر روی آوردیم و در بعضی موارد از دوستان ساکن استانبول اطلاعاتی را دریافت کردیم تا بتوانیم منبعی سرشار از اطلاعات کاربردی و قابل‌اعتماد در اختیار مسافران قرار دهیم.
چند نفر برای تدوین این کتاب کار کردند و چه مدت‌زمان برد؟
فراهانی: یک نفر نگارش کتاب و یک نفر ویراستاری را به عهده داشت. تیم دیزاین و صفحه‌آرایی نیز متشکل از سه نفر بودند. روی‌هم‌رفته هشت ماه تدوین این کتاب از کل تیم زمان برد که پنج ماه آن برای نگارش طراحی شد.
چرا این کتاب را رایگان عرضه کردید؟
فراهانی: علی‌بابا دغدغه تحول در همه بخش‌های گردشگری را دارد؛ بنابراین تمایل دارد به‌عنوان برند رهبر بازار گردشگری با برخورداری از بیشترین سهم بازار در این مارکت، در کنار ارائه ملزومات سفر، محتوا و اطلاعات موردنیاز بخش‌های مختلف سفر مردم را نیز تامین کند. به همین دلیل ارائه رایگان کتاب کمک می‌کند تا بدون هیچ مانعی در اختیار همه مردم قرار بگیرد.
پروژه‌های بعدی تدوین کتاب سفر درباره کدام مقاصد است؟
غلامی: هم‌اکنون نگارش دو کتاب کیش و اصفهان پایان یافته است که پس از اتمام پروسه دیزاین، منتشر خواهند شد.
بر اساس چه شاخص‌هایی شهرها و مقاصد سفر را برای تدوین کتاب اولویت‌بندی می‌کنید؟
فراهانی: خیلی دوست داریم برای همه شهرها چنین کتابی را تدوین کنیم، اما هم‌اکنون اولویت با شهرهایی است که چه در داخل و چه در خارج از کشور، بین مسافران ایرانی محبوبیت بیشتری برای سفر دارند.
آیا بنا است در آینده سایر کتاب‌ها را رایگان عرضه کنید؟
فراهانی: مجموعه کتاب سفر علی‌بابا همیشه به‌رایگان در اختیار مسافران قرار خواهد داشت.
