برنامه‌های کوتاه و بلندمدت تولید گوشت مرغ در ایران

بر اساس گزارش چشم‌انداز کشاورزی سال ۲۰۱۹ سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد فائو، ایران در سال ۲۰۱۸ به لحاظ میزان تولید سالانه گوشت مرغ، با سهم ۸/ ۱ درصدی از کل تولید جهان در رتبه دهم بین کشورهای دنیا و رتبه پنجم بین کشورهای آسیایی قرار دارد. بر اساس پیش‌بینی انجام‌گرفته در این گزارش، سهم ایران از تولید جهانی در سال ۲۰۲۸ نسبت به سال ۲۰۱۸ افزایش چندانی نخواهد داشت. همچنین بر اساس این گزارش ایران در مصرف سرانه مرغ در بین کشورهای جهان در رتبه ۱۹ قرار دارد. در همین حال مطابق پیش‌بینی‌های این گزارش سهم صادرات گوشت مرغ ایران از صادرات جهان کاهش خواهد یافت و سهم واردات نیز روندی نزولی دارد. حال به اعتقاد کارشناسان صنعت دام و طیور با توجه به جایگاه ایران در تولید سالانه گوشت مرغ در بین کشورهای جهان و کشورهای آسیایی، برای حفظ جایگاه و افزایش توان صادراتی پیشنهاد می‌شود افزایش بهره‌وری و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های تولیدی در این محصول موردتوجه قرار گیرد. در این صورت هم بازار داخل تامین و هم زمینه‌ای برای صادرات بیشتر گوشت مرغ و فرآورده‌های آن فراهم خواهد شد؛ بنابراین برای دستیابی به بازارهای جهانی و تامین نیازهای داخل، ایجاد شرایط لازم برای افزایش تولید نهاده‌های دامی در داخل و کاهش میزان وابستگی به واردات نهاده‌ها است.

همچنین با توجه به پیش‌بینی‌های انجام‌شده تا سال ۲۰۲۸ بیشترین افزایش مصرف در کشورهای درحال‌توسعه رخ خواهد داد؛ بنابراین برنامه‌ریزی برای تنظیم بازار این محصول در جهت تامین نیاز داخل و صادرات به کشورهای هدف در افق بلندمدت باید موردتوجه قرار گیرد.

در همین راستا رحمان محمدی مدیرعامل مجتمع تولید گوشت مرغ ماهان در گفت‌وگویی با تشریح عملکرد این شرکت، راهکارهای برون‌رفت از چالش‌های فعلی صنعت مرغداری را بررسی کرد.

وی گفت: شرکت مجتمع تولید گوشت مرغ ماهان از شرکت‌های تحت پوشش شرکت سرمایه‌گذاری کشاورزی کوثر بوده و زیرمجموعه سازمان اقتصادی کوثر، است که دارای مزارع پرورش مرغ مادر گوشتی در مناطق مختلف کشور است. ظرفیت تولید مرغ گوشتی این فارم‌ها در مجموع تولید سالانه ۴۱۳ هزار قطعه مرغ گوشتی است. دو کارخانه جوجه‌کشی این شرکت سالانه ۳۹ میلیون جوجه یک‌روزه گوشتی تولید می‌کنند و ظرفیت تولید کارخانه دان این شرکت نیز بالغ ‌بر ۵ تن در ساعت است. شرکت ماهان درعین‌حال به‌صورت مشارکتی و قراردادی در مزرعه‌های غیر ملکی خود در تولید جوجه یک‌روزه و پولت نیز فعالیت دارد.

 برنامه‌های کوتاه و بلندمدت شرکت گوشت ماهان

مدیرعامل این شرکت در ادامه افزود: شرکت ماهان با بهره‌گیری از واحدهای تولیدی مستقر در نقاط مختلف کشور ازجمله کرمان، تهران، قزوین، البرز، زنجان، مازندران و لرستان ظرفیت پرورش ۴۹۰ هزار قطعه مرغ مادر را دارد. تولید ۳۷۰۰ تن گوشت مرغ طی دوره ۹ ماه سال و ایجاد و تقویت برند ماهان نیز در راستای تکمیل و بهینه‌سازی زنجیره تولید بوده است.

محمدی افزود: عملیات هوشمندانه برای بهره‌گیری از منابع برای حفاظت از دارایی‌های سرمایه‌گذاران وظیفه این شرکت است؛ بنابراین مدیریت این سیستم تولیدی کاملا براساس برنامه و اهداف پیش‌بینی‌شده انجام می‌گیرد.

با وجود اینکه در دوره‌های مختلف، صنعت طیور دچار چالش‌های متعددی شده است، اما این صنعت ظرفیت بسیار زیادی دارد که با مدیریت صحیح زنجیره تولید می‌توان این ظرفیت‌ها را در راستای جهش تولید مورداستفاده قرارداد. شرکت ماهان نیز برای بهره‌گیری از این پتانسیل تلاش دارد تا در بازار تهران بزرگ حضور داشته باشد و برای این منظور توسعه آتی واحدهای البرز و سمنان مدنظر هستند. به‌عبارت‌دیگر استراتژی اول ایجاد پایداری در تامین گوشت مرغ است تا بازار ازنظر حضور این برند دچار کمبود نشود. در مرحله بعدی کسب سود باکیفیت و حذف واسطه‌ها در زنجیره می‌توان نه‌تنها هزینه تمام ‌شده، بلکه قیمت مصرف‌کننده را نیز کاهش دهد.

محمدی بابیان تعدادی از چالش‌های صنعت گوشت مرغ اظهار کرد: عدم دسترسی مناسب به نهاده‌های غذایی برای مرغدارها به یک چالش تبدیل ‌شده است و بسیاری از مرغداری‌ها با کمتر از ظرفیت اسمی خود در حال تولید هستند که همین امر کاهش عرضه را در پی دارد. برای برون‌رفت از چنین مشکلی باید ارزآوری در حوزه تولید گوشت مرغ اتفاق بیفتد تا ارز حاصله برای تامین نهاده مورد استفاده قرار گیرد. شرکت‌های بسیار زیادی در کشور از جمله ماهان توانایی بالایی برای تولید محصولات صادراتی دارند که امکان اتصال زنجیره تولید گوشت مرغ داخلی به زنجیره‌های بین‌المللی را مهیا خواهد کرد. در کنار امکان صادرات گوشت مرغ، برندسازی می‌تواند محصولات ایرانی را حداقل در کشورهای همسایه بر سر زبان‌ها بیندازد؛ زیرا کیفیت تولیدات ایران بسیار مناسب است. محمدی در توضیح اینکه حضور نماد شرکت در تابلو بازار سرمایه چه تاثیری بر این شرکت داشته افزود: با توجه به اینکه شرکت ماهان زیرمجموعه سازمان اقتصادی کوثر و وابسته به بنیاد شهید است، شفاف‌سازی یکی از راهبردهای اصلی به شمار می‌آید. از همین رو عرضه اولیه ۱۴ درصد از سهام شرکت در اسفند ۱۳۹۷ اتفاق افتاد که یکی از اولین شرکت‌های سازمان اقتصادی کوثر بود که با نماد «زماهان» وارد بورس شد. 

محمدی افزود: اظهارنظر در مورد ظرفیت‌های تولیدی ایران و ظرفیت شرکای ماهان در تولید مرغ بدون مبنا نیست؛ زیرا تولید ۱۶۰ قطعه مرغ در گله ساری به ازای هر سر مرغ نشان واضحی از این ادعا است که ۲۷ قطعه بیشتر از رکورد تولید اعلام‌شده توسط شرکت خارجی است. اگر همین ۲۷ عدد را در تعداد جوجه‌ها ضرب کنیم عدد بسیار بزرگی می‌شود که یک جهش در تولید به شمار می‌آید. واحدهای دیگر نیز می‌توانند به چنین تولیداتی دست یابند و دور از انتظار نیست. برای مثال در واحد کرمان و زنجان نیز به این عدد نزدیک شده‌ایم.

محمدی در ادامه بیان گزارش ۶ ماه شرکت در حوزه تجارت، چرخش از خام‌فروشی جوجه یک‌روزه به تولید محصولات فرآوری شده را نیز از موفقیت‌های تولید این شرکت بیان کرد. در حوزه مالی نیز گزارش حسابرسی مقبول و بدون تاخیر بوده‌اند و موفقیت‌های بسیاری نیز در مدیریت داخلی شرکت حاصل‌شده که کارآیی عملیات سازمانی را به‌شدت افزایش داده است. جوان‌گرایی شرکت در راستای سیاست‌های کلان سازمان اقتصادی کوثر و استفاده از منابع داخلی درون‌زایی اقتصاد این شرکت را شکوفا کرده است. برای مثال ۵۰۰ نیروی انسانی که ۴۵۰ نیرو در بخش تولید مشغول به کار هستند و با ساختار سازمانی بهینه‌شده چالاکی سیستم را باعث شده‌اند.

وی در نهایت خاطرنشان کرد: باوجود چالش‌های زیاد صنعت مرغداری، شرکت ماهان توانسته از ظرفیت‌های موجود بهره برده و برای بهبود وضعیت شرکت در آینده برنامه‌ریزی کند. افزایش تولید و ایجاد پایداری، استفاده از پتانسیل زنجیره تولید، ارزش‌افزایی در بازار و اتصال به بازارهای بین‌المللی ازجمله دستاوردها و اهداف شرکت به شمار می‌آیند.