مدیرعامل شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی مشهد در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح کرد
ضرورت نگاه صنعتی به نمایشگاه‌ها
در دوران کرونایی وضعیت سایت نمایشگاهی مشهد چگونه است؟
در اوایل اسفند ماه ۱۳۹۸ در میانه برگزاری نمایشگاه محصولات ارگانیک، همزمان با جشنواره غذا و نمایشگاه شیرینی و شکلات، مواد خام و ماشین‌آلات بود که با شیوع این بیماری مواجه شدیم و برگزاری نمایشگاه را متوقف ساختیم.
به دنبال انتشار دستورالعمل انجمن جهانی صنعت نمایشگاهی، (UFI) با هدف بازگشایی امن و کنترل‌شده نمایشگاه‌ها در سراسر جهان، که همه جوانب طراحی و برگزاری نمایشگاه در ۳۰ بند، مربوط به قبل از برگزاری، حین برگزاری و بعد از برگزاری نمایشگاه در آن دیده شده است و تدوین و ارسال پروتکل پیشنهادی شرکت سهامی نمایشگاه بین‌المللی ایران و همچنین با اخذ مجوز از ستاد کرونای استان، نمایشگاه دستاوردهای دفاع مقدس و مقاومت در ۳۱ شهریور ماه در این مرکز برگزار شد. به دنبال آن نمایشگاه تخصصی قطعات خودرو و نمایشگاه صنعت مبلمان برگزار شد.
این نمایشگاه‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی دایر شدند؛ در تمامی‌این نمایشگاه‌ها علاوه بر اقدامات بهداشتی فوق، کمیته بهداشت و درمان در نمایشگاه مستقر بوده تا بر رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی نظارت مستمر داشته باشد و ترددها نیز مورد رصد دقیق قرار گرفتند تا اگر حجم جمعیت در سالن نمایشگاه از حد متعارف بالاتر باشد، اقدام لازم صورت بگیرد.
سپس با شروع موج سوم بیماری و به منظور حفظ سلامتی و ایمنی مردم که همیشه دغدغه اصلی مراکز نمایشگاهی بوده است، برگزاری نمایشگاه‌ها به طور کامل متوقف شد.
با توجه به نقش نمایشگاه‌ها در توسعه اقتصاد، دولت حمایت‌های لازم را از این سایت انجام داده است؟
صنعت نمایشگاهی، بدون استثنا، محرک رشد در همه بخش‌های اقتصاد است؛ در آینده و دوران پساکرونا نیز محرک اولیه اقتصاد جهانی و سرعت بخشیدن به بهبود آن خواهد بود. ما مزایای این صنعت و تاثیر آن بر اقتصاد را دیده‌ایم و به اهمیت آن بر روند توسعه آگاهیم، از همین رو سیاستمداران می‌دانند که این بخش باید بخش کلیدی تمامی‌برنامه‌های روند بهبود باشد و تنها در این حالت است که مسیر رشد را آغاز خواهیم کرد.
در خصوص حمایت‌های دولت در دوران شیوع کرونا از این صنعت نیز باید گفت که بر اساس پیگیری‌های سازمان توسعه تجارت ایران از تیرماه سال‌جاری در خصوص برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی در مراکز نمایشگاهی سراسر کشور، به شرط آنکه صرفا افراد متخصص برای بازدید از آنها دعوت شوند مورد تصویب و تایید قرار گرفت که البته با قرمز شدن شرایط، مجددا برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی نیز متوقف شد. اخیرا با حمایت دولت از این صنعت مولد، فعالیت‌های نمایشگاهی در گروه شغلی ۲ قرار گرفت و در مناطق زرد و نارنجی مجاز به برگزاری هستند.
انتظارات شما از دولت خصوصا در این شرایط بحرانی اقتصاد و شیوع کرونا چیست؟
صنعت نمایشگاهی و خدمات وابسته اولین گروه از آسیب‌دیدگان این بحران بوده‌اند. مراکز نمایشگاهی و برگزارکنندگان نمایشگاه که رویدادهایشان لغو شده یا به تعویق افتاده با کاهش چشمگیری در گردش مالی رو به رو شده‌اند که البته نه تنها مرکز نمایشگاهی که کل بخش صنعت مربوطه، دست‌اندرکاران و پروسه ارزشمند تبادل اطلاعات که رشد و نوآوری را ارتقا می‌دهد، در معرض خطر قرار گرفته است، که حتی با شروع مجدد فعالیت چالش مهمی در پیش خواهند داشت.
دقیقا در چنین لحظات سخت و بحران‌های ناگهانی است که اهمیت و حمایت از سمت دولت‌ها نقش اساسی خود را نشان می‌دهد. بسیاری از دولت‌ها از طریق سوبسیدهای فوری و برنامه‌های اعتباری از این صنعت حمایت کرده‌اند.
نمایشگاه‌ها اکوسیستم‌های پیچیده‌ای هستند که تنها درصورتی کار می‌کنند که بخش‌های مختلف این اکوسیستم در هر اندازه و جایگاهی که هستند با یکدیگر همکاری داشته باشند. در واقع این صنعت با صنایع مختلفی پیوند دارد و عدم برگزاری نمایشگاه موجب ضرر سایر صنایع خواهد شد.
اگر بعد از بحران ویروس کرونا، بنا باشد که اقتصاد کار خود را از نو آغاز کند، جایگاه‌هایی نظیر مراکز نمایشگاهی ضروری هستند تا از طریق تماس فردی رو در رو روابط تجاری را مستحکم کنند و از نو اعتماد را بازگردانند. صنعت نمایشگاهی به عنوان پیشگام یا چرخ‌دنده تولید، صنعت و صادرات است، این صنعت با کمترین میزان سرمایه بیشترین اشتغال‌زایی را ایجاد می‌کند، لذا لازم است از چنین شبکه و جایگاهی حمایت شود.
چگونه باید بخش خصوصی را در صنعت نمایشگاهی فعال کرد و امورات و برنامه‌ریزی‌ها را به بخش خصوصی سپرد؟
سرمایه‌گذاری در احداث سایت‌های نمایشگاهی صرفا توسط بخش خصوصی با توجه به هزینه‌های قابل توجه آن امکان‌پذیر نیست. از طرفی برگزاری نمایشگاه با بسیاری از صنایع پیوند دارد و از برگزاری نمایشگاه سایر بخش‌های اقتصادی کشور، منطقه و استان منتفع می‌شوند. در واقع مراکز نمایشگاهی در تمام نقاط جهان گزینه‌های پرهزینه‌ای هستند و به ندرت هزینه‌های احداث و توسعه مراکز نمایشگاهی بدون حمایت‌های دولتی امکان‌پذیر بوده است. از همین‌رو برای احداث یا توسعه مراکز نمایشگاهی حمایت دولت نقش مهمی دارد. اما با توجه به قابلیت‌های بخش خصوصی این بخش می‌تواند در امور اجرایی و برگزاری نمایشگاه نقش موثر و چشمگیری ایفا کند، چنانکه در سایر مراکز نمایشگاهی جهان نیز شاهد آن هستیم. به عنوان مثال ما در حوزه غرفه‌سازی توانمندی‌های قابل ملاحظه‌ای داریم که کاملا قابل رقابت با همتاهای خارجی خود هستند. شرکت‌های بخش خصوصی به دلیل بهره‌بری بالاتر و همچنین بهره‌گیری از ساختارهای قابل انعطاف بیشتر امکان مناسب‌تری جهت ایجاد انگیزه و تعامل در امور اجرایی و برگزاری نمایشگاه‌ها دارند. بخش خصوصی می‌تواند در همراهی با صنعت نمایشگاهی موجبات رشد، نوآوری، خلاقیت و هم‌افزایی را در این صنعت فراهم آورد. همکاری با بخش خصوصی منجر به کاهش هزینه‌ها، تخصص‌گرایی، بالا بردن کیفیت خدمات و افزایش بازده اقتصادی نمایشگاه می‌شود.
چالش‌ها و معضلات در توسعه صنعت نمایشگاهی چیست و چگونه می‌توان به رفع آنها اقدام کرد؟
برای شناخت آسیب‌ها و چالش‌های توسعه صنعت نمایشگاهی کشور، ابتدا باید اهداف کشور از توسعه در این بخش مشخص شود. به عبارت دیگر باید معلوم شود که معنی توسعه صنعت نمایشگاهی کشور و پیشرفت در این بخش چیست؟ در صورت رخ دادن چه اتفاقی، توسعه صنعت نمایشگاهی کشور محقق شده تلقی می‌شود؟ رویکرد منطقی و اولیه در مقابل مشکلات در وهله اول پیشگیری است. باید نشانه‌های نامطلوب را رصد کرد که یا مانع بروز آنها شویم یا خود را برای مقابله با آنها آماده سازیم و کمترین هزینه را متحمل شویم. در گام بعد می‌توانیم مکانیزم‌های صحیح برای بررسی و تحلیل مشکلات طراحی کنیم و به حل نارسایی‌ها و آسیب‌ها بپردازیم.
در همین راستا مهم‌ترین چالش پیش‌رو برای فعالیت‌های نمایشگاهی کشورمان عدم به رسمیت شناخته شدن این فعالیت به عنوان صنعت است. در کشور ما به موازات توسعه اقتصاد، فعالیت نمایشگاهی جایگاه خود را پیدا کرده و به لحاظ تعداد نمایشگاه‌ها، مراکز برگزاری نمایشگاه و ساخت سایت‌های نمایشگاهی و ... به شکل صنعت مطرح می‌شود، اما آنچه که مهم است این که دولت این صنعت را به رسمیت شناخته و در تصمیم‌گیری‌ها از نظرات مسوولان این حوزه بهره‌مند شود. فعالیت‌های نمایشگاهی در کشور ما برای آنکه بتواند نقش ارزنده‌تری در توسعه صادرات، به‌ویژه در دوره تحریم‌ها ایفا کند، به حمایت قاطع مقامات ذی‌ربط نیازمند است. به رسمیت شناختن فعالیت‌های نمایشگاهی به‌عنوان فعالیت‌های صنعتی، ارائه تسهیلات اعتباری با شرایط مناسب به مراکز نمایشگاهی کشور برای نوسازی سالن‌ها و مجهز شدن به تجهیزات جدید، حمایت از غرفه‌سازان و بالاخره فرهنگ‌سازی برای معرفی اهمیت نمایشگاه‌ها در گسترش مناسبات تجاری با کشورها و تعامل با جهان خارج می‌تواند ضمن افزایش درآمدهای ارزی کشور از طریق توسعه صادرات، جایگاه ایران را در صنعت نمایشگاهی منطقه ارتقا بخشد.
از دیگر چالش‌های این صنعت می‌توان به عدم برندسازی نمایشگاه‌ها در ایران اشاره کرد. همه شهرهای نمایشگاهی مطرح جهان دارای نمایشگاه یا نمایشگاه‌های برند هستند. صنعت نمایشگاهی ایران نیز می‌تواند با استفاده از تبلیغات، تحقیقات بازار و ایجاد یک برند جهانی از نمایشگاه‌های ایران و توسعه آن برای مشتریان خود ارزش افزوده ایجاد کرده و مزیت رقابتی به وجود بیاورد.
نبود مجموعه‌ای تخصصی برای برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی نمایشگاهی از دیگر مشکلات صنعت نمایشگاهی کشور است. صنعت نمایشگاهی یک کسب و کار جهانی است، بنابراین نباید ابزارهای فناوری پیشرفته که در سرتاسر جهان و در دوران اینترنت کاربرد وسیعی پیدا کرده‌اند و شامل نرم افزارهای مبتنی بر وب هستند، نادیده گرفته شوند. امروزه استفاده از تکنولوژی روز جهان مزیت رقابتی چشمگیر برای مرکز نمایشگاهی است. همچنین نبود جایگاهی رسمی برای تهیه، تحلیل و انتشار آمار صنعت نمایشگاه از نقاط ضعف این صنعت در ایران محسوب می‌شود.
همچنین پیرو مذاکرات اخیر این شرکت به عنوان نایب رئیس انجمن نمایشگاه‌های ایران با همراهی سایر اعضای هیات‌مدیره از نایب رئیس محترم مجلس شورای اسلامی، پیگیر طرح و تصویب موضوع به رسمیت شناخته شدن فعالیت نمایشگاهی به عنوان صنعت در کمیسیون‌های مرتبط مجلس شورای اسلامی‌هستیم که در صورت تصویب طرح مذکور شاهد رفع یکی از مهم‌ترین چالش‌های این صنعت خواهیم بود.
