«مهرفروشی» در صنعت آسانسور
در همین برهه زمانی شرکت «اتیس» آمریکا نیز برای ورود به صنعت آسانسور ایران، اقدام به برنامه‌ریزی برای ساخت کارخانه در ساوه کرد. در سال ۱۳۵۵ شرکت ایرانی «امبریا» تحت لیسانس اسپانیا در رشت تاسیس شد و در دوره رشد و شکوفایی صنعت آسانسور بیش از ۳۰ شرکت و کارخانه در ایران تاسیس شد. پس از انقلاب و خروج کارشناسان خارجی، رکود در صنعت آسانسور رخ داد، اما پس از ۸ سال جنگ تحمیلی که ساختمان‌سازی دوباره جان تازه‌ای گرفت، صنعت آسانسور نیز شروع به رشد کرد و با گذشت زمان بسیاری از شرکت‌های خارجی دوباره اقدام به فعالیت در بازار ایران کردند، اما در ادامه با وضع تحریم‌ها مجددا این صنعت دستخوش تحول شده و بسیاری از قطعات جای خود را به محصولات داخلی داد. هر چند شرکت‌هایی در ایران با تحقیق و پژوهش در حال تولید قطعات اصلی آسانسور هستند، اما واقعیت این است که نه تعداد این شرکت‌ها کفاف بازار را می‌دهد و نه از نظر کیفی قابل رقابت با کشورهایی نظیر ایتالیا و آلمان هستند. بنابراین اغلب قطعات اصلی توسط بازرگانان وارد می‌شود و در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد.
مساله حائزاهمیت در این میان حضور شرکت‌های بسیاری در این صنعت است که علاوه بر نداشتن مجوز، دانش لازم را هم ندارند و متاسفانه وضعیت آشفته‌ای را ایجاد کرده‌اند. استانداردهایی که اکنون در صنعت آسانسور ایران اعمال می‌شود به استاندارد ۶۳۰۳ معروف است که به گفته فعالان این صنف در بسیاری موارد به صورت ظاهری اعمال می‌شود و واقعیت کالا متفاوت از آن چیزی است که روی کاغذ می‌بینیم. متاسفانه کار به جایی رسیده که امروز مسوولان صنف آسانسور تایید می‌کنند که بیش از ۹۰ درصد آسانسورهای موجود غیراستاندارد هستند؛ فقدان رعایت استاندارد در محصولی که با جان آدم‌ها سر و کار دارد، بسیار خطرناک است.
استفاده از محصولات دارای نشان استاندارد
رضا سعیدی، قائم مقام مدیرعامل شرکت «بنیس فراز» به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: شرکت ما از سال ۸۷ فعالیت خود را در زمینه طراحی، اجرا و فروش آسانسور، پله برقی و رمپ برقی شروع کرد. چند سالی نماینده واردات آسانسور و پله برقی «گلداستار» کره جنوبی و «فوجی» چین بودیم، اما رفته‌رفته با توجه به تحریم‌ها این ارتباط قطع شد. هم‌اکنون فعالیت ما به صورت ساخت آسانسور ترکیبی است. به این معنا که قطعات اصلی از کشورهایی نظیر ترکیه، آلمان، ایتالیا و اسپانیا وارد یا در داخل تولید شده و در نهایت توسط شرکت ما طراحی، مونتاژ و راه‌اندازی می‌شوند. وی در مورد استاندارد قطعات می‌گوید: قطعات وارداتی مانند موتور، ریل و... که از اروپا و کشورهایی مانند آلمان و ایتالیا وارد می‌شوند، تحت استاندارد ۸۱ en اروپا تولید می‌شوند و دارای گواهی کیفیت هستند. همچنین قطعات مورد استفاده داخلی نظیر درب، ریل، تابلو فرمان و کلیه قطعات مربوط به راه‌اندازی در داخل کشور تولید می‌شوند که از استاندارد داخلی تبعیت می‌کنند و اتفاقا از کیفیت لازم هم برخوردارند. البته اخیرا برخی شرکت‌ها پله برقی و رمپ برقی نیز تولید می‌کنند که قضاوت در مورد کیفیت محصولات فوق با توجه به اینکه در بلندمدت آزمایش خود را پس می‌دهند نیاز به کمی گذر زمان دارد.
سعیدی با اشاره به اینکه باید استاندارد آسانسور را از ایمن بودن آن تفکیک کرد، می‌افزاید: با توجه به اینکه استانداردهای آسانسور روز به روز ویرایش می‌شوند، می‌توان گفت آسانسوری که امروز بر اساس استاندارد تولید و نصب می‌شود به نوعی درسه ماه آینده استاندارد نیست. به همین منظور استانداردی ادواری را تدوین کرده‌اند که بعد از یک سال چنانچه استاندارد منقضی شد، بتوان آسانسور را به‌روز کرد، اما در مجموع با توجه به اینکه چند سالی است شهرداری برای صدور پایان کار شرط استاندارد آسانسور را تعیین کرده و تعداد ساختمان‌هایی که قبل از اجرای این قانون ساخته شده‌اند، بسیار زیاد هستند، می‌توان گفت اغلب آسانسورها در کشور حتی به‌رغم داشتن ایمنی لازم، فاقد گواهی استاندارد معتبر هستند.
وقتی ساختمان‌سازها سازنده آسانسور می‌شوند
قائم‌مقام مدیرعامل شرکت بنیس فراز با بیان اینکه ۸۰ درصد شرکت‌های فروشنده فعال در زمینه آسانسور، تولیدکننده نیستند، بلکه قطعات را از بازرگانی‌ها و تولیدکننده‌های داخلی و خارجی خریداری می‌کنند، ادامه می‌دهد: با توجه به افزایش قیمت دلار و محدودیت‌های واردات، تامین برخی قطعات اصلی دچار مشکل شده است و از طرفی برخی از سازنده‌ها بدون دارا بودن صلاحیت لازم، اقدام به خرید قطعات و مونتاژ آن برای استفاده در ساختمان می‌کنند که در نهایت موجب بروز حوادث غیرقابل جبران خواهد شد. سعیدی با بیان اینکه تمام تلاش ما ارائه اطلاعات لازم در مورد آسانسور به مشتری برای انتخاب راحت تر است، تصریح می‌کند: از آنجا که قطعات ما از بازرگانی‌ها و تامین‌کننده‌های معتبر و خوشنام خریداری می‌شوند و بسیار باکیفیت هستند، خدمات پس از فروش و گارانتی را با اطمینان به مشتری ارائه می‌کنیم. تمام محصولات ما یک سال گارانتی و ۱۰ سال خدمات پس از فروش دارند. ضمن اینکه سرویس و نگهداری را هم عهده‌دار می‌شویم که یکی از مواد آن بیمه است مگر اینکه کارفرما به صورت کتبی اعلام کند که به بیمه نیاز ندارد.
خرید و فروش مهر صلاحیت
وی در مورد شرکت‌هایی که محصول غیراستاندارد تولید می‌کنند، می‌گوید: شرکت‌های بسیاری فارغ از رعایت الزامات در بازار فعالیت می‌کنند که گواهی طراحی و مونتاژ ندارند. اداره استاندارد به شرط داشتن این گواهی که حاصل سال‌ها تجربه و دانش در زمینه طراحی، مشاوره و فروش یک شرکت معتبر آسانسور است، محصول نهایی را حائز استاندارد می‌داند، اما امروز بسیاری از شرکت‌های غیرمجاز این مهر را از برخی شرکت‌های سودجو خریداری کرده و در نهایت خریدار قربانی این تبانی می‌شود. تاکنون این شرکت‌ها به دفعات توسط سندیکای آسانسور و پله برقی ایران و همچنین وزارت صنایع مورد پیگیری قرار گرفته‌اند، ولی متاسفانه همچنان در گوشه و کنار شاهد مواردی از این قبیل هستیم. اعتقاد دارم در آینده‌ای نزدیک با کارهایی نظیر راه‌اندازی سامانه‌های رهگیری و همچنین نرم‌افزارهای عملیاتی تحت فضای مجازی می‌توان از این سودجویی جلوگیری کرد.
فاصله معناداری با اروپایی‌ها نداریم
وی در مورد کیفیت آسانسورهای داخلی می‌گوید: در حال حاضر به غیر از آسانسورهای با سرعت بسیار بالا که برگرفته از تکنولوژی پیچیده و خاص هستند، آسانسورهایی که با ترکیبی از قطعات اروپایی و قطعات داخلی مونتاژ می‌شوند، از نظر کیفی بسیار درخور اعتنا بوده و تا ۸۵درصد کیفیت آسانسورهای پکیج خارجی را دارند. ما مشتری‌هایی داشته‌ایم که قبلا از آسانسورهای وارداتی استفاده کرده بودند، اما اخیرا با خرید آسانسور ترکیبی با قطعات ایرانی - اروپایی، از سرعت و کیفیت آن به دلیل شباهت با نمونه وارداتی اظهار تعجب می‌کردند. بنابراین نمی‌توان گفت فاصله معناداری با آسانسورهای اروپایی داریم. قائم‌مقام مدیرعامل شرکت بنیس فراز با بیان اینکه در زمینه فروش و اجرای آسانسور و پله‌برقی با نهادهای بزرگی همکاری می‌کنیم، می‌افزاید: اگر چه در زمینه تولید برخی قطعات آسانسور مانند درب، ریل، تابلو، موتور و بسیاری از قطعات غیراصلی پیشرفت‌های بسیار خوبی را شاهد بوده‌ایم اما در زمینه پله برقی که اخیرا شاهد تولیداتی در کشور هستیم و با در نظر گرفتن اینکه مخاطرات احتمالی در پله‌برقی به مراتب بالاتر از آسانسور است، باید با وسواس بیشتری برخورد کنیم. وی تصریح می‌کند: اخیرا کارفرماها با هدف کاهش هزینه‌ها و بدون مشاوره از شرکت‌های صاحب‌نظر سراغ خرید قطعات مانند موتور، کابین و... می‌روند و توسط یک نصاب غیرمتخصص قطعات را نصب می‌کنند و نهایتا از مهر شرکت دارای صلاحیت دیگری برای گرفتن استاندارد استفاده می‌کنند و این کار بسیار از نظر ایمنی خطرناک است و از طرفی فلسفه وجود شرکت‌هایی مانند ما را زیر سوال می‌برد.
