نقش معادن کوچک‌مقیاس در توسعه کشور
در بخش معادن کشور، بهره‌وری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و از این جهت، مورد تاکید قرار می‌گیرد که انجام کار را در زمان لازم با کمترین هزینه و امکانات در بهترین نوع، امکان‌پذیر می‌کند؛ متاسفانه، در حال حاضر به علت عدم استفاده از فناوری روز و دانش کافی، نمی‌توان بهره‌وری لازم در بخش معادن کشور داشت.
برای توسعه بهره‌وری، باید بتوان با کمترین امکانات، سرمایه، توان و انرژی، بیشترین بازدهی را به دست آورد و کمترین آسیب را به منابع طبیعی وارد کرد. در این روند باید تولید باطله را به‌شدت کاهش و دستاوردهای ماده معدنی را افزایش داد؛ یکی از عوامل توسعه بهره‌وری، جذب نیروی انسانی توانمند است. نیروی انسانی ازنظر تصمیم‌گیری یکی از تاثیرگذارترین عوامل بهره‌وری در معادن است؛ طراحی روش‌های استخراج و استفاده از منابع معدنی از سوی نیروی انسانی انجام می‌شود و فرد در این روند نقش موثری دارد. در حوزه سخت‌افزار نیز باید گفت که تجهیز معادن به ماشین‌آلات معدنی و فناوری روز به نیروی‌انسانی ماهر وابسته است.با توجه به این موارد، نقش نیروی انسانی در معادن کوچک بسیار مهم است. با توجه به اینکه اغلب معادن در ایران، کوچک‌مقیاس هستند؛ تمرکز بر نیروی انسانی در بازدهی و بهره‌وری معادن کوچک‌مقیاس، بسیار تاثیرگذار خواهد بود. از طرف دیگر، به دلیل اینکه فعالیت در این نوع معادن، بسیار دشوارتر از معادن بزرگ‌مقیاس است به نیروی انسانی متخصص و ماهر نیاز است. در معادن بزرگ تا حدودی می‌توان خطاها را پوشش داد، اما در معادن کوچک با کوچک‌ترین خطا بازدهی به‌سرعت کاهش می‌یابد، پس‌نیاز است اقدام‌های موثری در کشور، برای رشد بهره‌وری معادن انجام شود. یکی از نکات امیدبخش در راه‌اندازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس ایجاد اشتغال پایدار است و با رونق معادن کوچک‌مقیاس می‌توان شاهد شکوفایی مناطق مختلف کشور بود. از آنجا که معادن کوچک، راحت‌تر از معادن بزرگ احیا می‌شوند روند احیای این معادن زمان‌بر نیست و به زیرساخت‌های زیادی نیز نیاز ندارند. در صورت راه‌اندازی یا احیای معادن کوچک‌مقیاس، با سرعت بیشتری می‌توان به توسعه رسید. تاکنون، درروند شکل‌گیری معادن کوچک‌مقیاس، شغل‌های متنوعی ایجاد شده که در نهایت به رونق منطقه معدنی کمک کرده است. در واقع، وقتی یک معدن فعال شود چند شغل جانبی در کنار آن ایجاد و منجر به توسعه اقتصادی در کل کشور می‌شود؛ بنابراین، اشتغال‌زایی نیز یکی دیگر از آثار مهم معادن کوچک مقیاس است.
در تمامی کشورهای توسعه‌یافته معدنی جهان، معدن‌های کوچک‌مقیاس با ایجاد کنسرسیوم‌ها و واحدهای مشترک، توسعه پیدا می‌کنند. در این خصوص، یکی از راهکارهای پیشنهادی، طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس، تجمیع معادن کوچک‌مقیاس و احداث زیرساخت‌ها و کارخانه‌ها فرآوری مشترک است. تشکیل کنسرسیوم موجب می‌شود ضمن فعال‌سازی و توسعه این معادن، زمینه ثروت‌آفرینی و اشتغال مولد برای مناطق کمتر توسعه یافته کشور، فراهم شود.
در مجموع، اهمیت معادن کوچک‌مقیاس، کمتر از معادن بزرگ نیست؛ چراکه در این معادن، به‌ویژه در مناطق دورافتاده می‌توان اشتغال ایجاد کرد. از سوی دیگر ورود استارت‌آپ‌ها، پلت‌فرم‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و واحدهای فرآوری کوچک‌مقیاس از دیگر اقداماتی است که برای تسریع در روند احیا و فعالیت معادن کوچک در نظر گرفته شده است. وقتی که معدنکاری در معادن کوچک صرفه اقتصادی موردنظر را نداشته و در برخی موارد معدنکاری کوچک‌مقیاس، به دلایل مختلفی از جمله پایین بودن میزان ذخیره یا عیار مواد معدنی، نمی‌تواند توجیه‌پذیری اقتصادی داشته باشد؛ به‌این ترتیب، تجمیع این معادن و تولید محصولات میانی و نهایی زنجیره ارزش، ایجاد واحدهای بازاریابی و بازرگانی مشترک و... می‌تواند به میزان قابل‌توجهی ارزش‌افزوده مواد معدنی این معادن را بالا ببرد و فعالیت‌های معدنکاری را رونق ببخشد.
در جهان، مرسوم است که ادغام معادن کوچک، برای هم‌افزایی و توسعه این معادن، اتفاق می‌افتد؛ در ادغام معادن کوچک‌مقیاس، تاکید بر حفظ مالکیت و منافع همه بهره‌برداران و صاحبان پروانه است. در ایران تا توافقی همه‌جانبه بین معدنکاران اتفاق نیفتد این ادغام صورت نخواهد گرفت. شرکت‌های معدنی بزرگ دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که ذخایر معادن کوچک‌مقیاس تا سال ۲۰۵۰ به اتمام خواهند رسید؛ درنتیجه، هدف آنها باید اکتشاف ذخایر پنهان باشد. با توجه به این موضوع، اهمیت اکتشاف ذخایر پنهان افزایش می‌یابد. معادن کوچک، می‌توانند نقش بسزایی در رشد اشتغال مناطق مختلف کشور داشته باشند. درواقع، یکی از دلایل امیدبخش در ایجاد معادن کوچک، ایجاد اشتغال پایدار است و اگر نیازهای اولیه این مناطق رفع بشود شکوفایی اتفاق می‌افتد که شروع آن، می‌تواند با رونق معادن کوچک‌مقیاس همراه باشد.
با ایجاد معادن کوچک، به‌راحتی می‌توان در مناطق مختلف سرمایه‌گذاری کرد و برای رونق اقتصادی دست به بومی‌سازی زد. از دیگر ویژگی‌های تمرکز بر معادن کوچک، می‌توان به کم بودن مقدار سرمایه‌گذاری و سهل‌الوصول بودن آن اشاره کرد. در روند شکل‌گیری معادن کوچک، شغل‌های محلی ایجاد شده و رونق گرفته‌اند. در واقع، وقتی معدنی فعال می‌شود؛ چند شغل جانبی در کنار آن ایجاد می‌شود و به عبارتی می‌توان گفت که شغل‌های محلی، فعال می‌شوند. در اهمیت ایجاد امنیت و رونق اشتغال نیز باید گفت که وقتی رفت‌وآمدها به یک منطقه بیشتر شود؛ به‌طور طبیعی نیازهای جدیدی نیز شکل می‌گیرند و در پی آن امنیت و احساس آرامش بر منطقه حاکم می‌شود. معدنکاری علاوه بر رونق اشتغال، بر رشد روابط اجتماعی، فرهنگ‌سازی و توسعه روابط خانواده نیز موثر خواهد بود، ضمن اینکه رونق اشتغال می‌تواند از مهاجرت جمعیت جوان به مناطق دیگر هم جلوگیری کند. شکل‌گیری معادن در مناطق کم‌برخوردار کشور، ضمن اینکه معضل بیکاری را حل می‌کند، به توسعه اقتصادی کشور نیز کمک خواهد کرد.
