افت و خیز بانک‌ها در رتبه‌بندی شرکت‌های برتر
در سال‌جاری هم بیست و سومین همایش ۱۰۰شرکت برتر ایران روز یکشنبه گذشته، بیست و ششم بهمن ماه، در مرکز همایش‌های صدا و سیما برگزار شد و از بین ۵۰۰ شرکت حاضر در این ماراتن، ۱۰۰بنگاه اقتصادی به عنوان شرکت‌های برتر ایران معرفی شدند. شاخص‌های در نظر گرفته شده بر اساس عملکرد سال قبل ارزیابی می‌شود. اطلاعات اعلام شده در سال جاری حاوی نکات جالبی است که تصویر نسبتا روشنی از وزن این شرکت‌ها در اقتصاد کشور را به نمایش می‌گذارد. به طور مثال این اطلاعات نشان می‌دهد، حجم فروش ۱۰۰شرکت برتر ایران در سال ۹۸ بیش از یک میلیون و ۳۸۵هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به کل فروش سال قبل از آن ۴۶درصد رشد داشته است. فروش رتبه اول این فهرست نسبت به فروش رتبه صدم، ۳۲برابر بیشتر بوده است. همچنین در مجموع ۱۴ شرکت صدر فهرست،۵۰درصد جمع فروش ۱۰۰شرکت یاد شده را به خود اختصاص داده‌اند که نشان‌دهنده تمرکز بیش از اندازه در وضعیت شرکت‌های بزرگ ایرانی است. این اطلاعات نشان می‌دهد ۱۰ شرکت نخست در این رتبه‌بندی فروشی معادل ۱۹برابر فروش ۱۰شرکت آخر جدول را به خود اختصاص داده‌اند و بالاخره اینکه در بین ۳۲ گروه حاضر در این ارزیابی، گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری با ۱/ ۱۹درصد سهم در جایگاه نخست قرار گرفته‌اند.
بررسی گروه بانک‌ها
اما بررسی وضعیت گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری در ارزیابی جدید سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد جایگاه برخی از بانک‌های کشور در این دوره نزول و رتبه برخی بانک‌ها بهبود یافته است. به طور مثال بانک ملت که در سال گذشته در بیست و دومین همایش شرکت‌های برتر رتبه ۴ را در بین ۱۰۰شرکت برتر کسب کرده بود در سال‌جاری با نزول ۲پله به جایگاه ششم نقل مکان کرده است. میزان فروش هلدینگ بانک ملت در سال ۹۸ معادل ۴۸۲هزار و ۶۰۷میلیارد ریال بوده و اگرچه همچنان رتبه نخست سال ۹۸ در گروه بانک‌ها را به خود اختصاص داده، اما رتبه کل این بانک در ارزیابی عملکرد سال موردنظر نسبت به سال قبل از آن ۲پله نزول داشته و از جایگاه چهارم به ششم رسیده است. همچنین هلدینگ بانک پارسیان هم با میزان فروش ۲۲۸هزار و ۲۲۳میلیاردریال در سال ۹۸ با ۳ پله نزول نسبت به سال ۹۷ در ببن ۵۰۰شرکت برتر به رتبه ۱۶ اکتفا کرده است. هلدینگ بانک اقتصاد نوین هم در رتبه‌بندی سازمان مدیریت در دوره موردنظر با ۹پله نزول در پله چهل و هشتم جای گرفته است. در این میان بانک‌هایی هم وجود دارند که رتبه خود را در این ماراتن ارتقا داده و به جایگاه بهتری دست یافته‌اند. به طور مثال هلدینگ بانک رفاه کارگران با جهشی قابل توجه در این دوره رتبه خود را از ۱۸ به ۷رسانده و ۱۱پله ترقی کرده است. میزان فروش این بانک در سال ۹۸ معادل ۴۲۶هزار و ۵۶۰میلیارد ریال بوده و پس از بانک ملت رتبه دوم در گروه بانک‌ها را تصاحب کرده است. همچنین هلدینگ بانک کارآفرین با ۱۰رتبه ارتقا، جایگاه خود را از رتبه پنجاه و نهم در سال ۹۷ به چهل و نهم در سال ۹۸ رسانده است. در این ارزیابی بانک کارآفرین با میزان فروش ۵۸هزار و ۸۶۸میلیارد ریال در بین بانک‌های کشور بر سکوی یازدهم ایستاده است. در مجموع از ۱۳ بانک حاضر در این فهرست ۳ بانک با نزول جایگاه، ۵ بانک با ارتقا و ۵ بانک هم بدون تغییر جایگاه مواجه بوده‌اند.
نگاهی به رتبه‌بندی‌های جهانی
از سال ۱۹۳۰ میلادی هرساله مجله آمریکایی فورچون (fortune) رتبه‌بندی ثروتمندان و شرکت‌های مختلف را در سطح جهان بر اساس درآمد آنها انجام می‌دهد. این رتبه‌بندی هم‌اکنون شامل ۵۰۰ شرکت بزرگ می‌شود. اطلاعات قابل‌توجه در این رتبه‌بندی نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۹ در مجموع ۱۰۰شرکت بیش از ۱۵ تریلیون دلار درآمد داشته‌اند. این ۱۰۰شرکت به ۱۷ کشور جهان تعلق دارند. تعداد قابل توجهی از این شرکت‌ها در آمریکا یا چین حضور دارند. فهرست شرکت‌های با درآمد بالا در سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد شرکت والمارت در آمریکا درآمدی حدود ۵۱۴میلیارد دلار داشته است. شرکت سینوپک در چین ۴۱۵ میلیارد دلار و رویال داچ شل در هلند ۳۹۷میلیارد دلار درآمد کسب کرده است. آرامکوی عربستان در این سال درآمدی معادل ۳۵۶ میلیارد دلار داشته و بی پی انگلستان در این سال ۳۰۴میلیارد دلار درآمد را از آن خود کرده است. فولکس واگن آلمان ۲۷۸میلیارد دلار و تویوتای ژاپن هم ۲۷۳میلیارد دلار به جیب زده‌اند. درآمدهایی که در مقایسه با درآمد شرکت‌های ایرانی قابل قیاس نیست.
