کارشناسان از عدم موفقیت نمایشگاه‌ها می‌گویند
بدون برنامه جامع و دیپلماسی تجاری
در همین زمینه رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان فارس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به اینکه نمایشگاه آینه تمام نمای اقتصاد هر کشوری است، گفت: با توجه به اینکه ایران دارای ظرفیت‌های بالایی در بخش نفت، گاز، معدن و... است، برگزاری نمایشگاه‌ها در بخش‌های تولید، اکتشاف، خدمات فنی و مهندسی جایگاه ویژه ای دارد که می‌تواند در نمایش ظرفیت‌ها و توانمندی شرکت‌های ایرانی موثر باشد و مشتری سایر کشورها را به سمت بازار ایران سوق دهد و حتی در جذب سرمایه در پروژه‌های معدنی، نفتی و... نیز بسیار تاثیرگذار است.
سهراب شرفی با بیان اینکه در شرایط کنونی دستاورد ایران از برپایی نمایشگاه‌ها به دلیل ضعف فنون مذاکره و دیپلماسی تجاری و... بسیار پایین است، افزود: فنون دیپلماسی تجاری ابزاری است که این روزها می‌تواند فراتر از دیپلماسی سیاسی در اقتصاد کشور موثر باشد و نمایشگاه‌ها ظرفیتی برای این بخش است تا شرکت‌ها بتوانند مشتریان خارجی را با شرایط مدنظرشان متقاعد کنند.
تشکیل فراکسیون نمایشگاهی به رونق نمایشگاه‌ها می‌انجامد
وی با تاکید بر اینکه ضعف دیپلماسی تجاری و فنون مذاکره در شرکت‌های ایرانی باعث شده که حضور آنها در نمایشگاه‌های بین‌المللی هم چندان موثر نباشد، تصریح کرد: تشکیل فراکسیون نمایشگاه در مجلس می‌تواند مقدمه‌ای باشد تا شرکت‌ها و تولیدکننده‌ها را ملزم به حضور در نمایشگاه‌ها و تقویت دیپلماسی تجاری نمایندگان آنها در نمایشگاه‌ها کنند که در پی آن شاهد رونق و پیشرفت نمایشگاه‌ها خواهیم بود.
شرفی با تاکید بر اینکه شرکت‌ها می‌توانند با حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و استفاده از دیپلماسی تجاری برخی از نیازهای خود همچون تامین سرمایه را برآورده کنند، اظهار کرد: در شرایط کنونی حضور در نمایشگاه‌ها این امکان را فراهم می‌کند که تولیدکنندگان بتوانند از ال‌سی خارجی برای تامین مواد اولیه یا پیش فروش کالاهای خود استفاده کنند اما متاسفانه به دلیل ضعف این بخش در شرایط کنونی، فروش کالای ایرانی به کشورهای دیگر با سختی‌های زیادی انجام می‌شود، در حالی که در دنیا اول کالا را می‌فروشند و پول آن را دریافت کرده و بعد کالا را ارسال می‌کنند و این از قابلیت دیپلماسی تجاری برمی‌آید که در نمایشگاه‌ها اتفاق می‌افتد.
به گفته وی، در حال حاضر شرکت‌های ایرانی مانند شرکت‌های کشورهای کره و چین در ۴۰ سال پیش به دلیل عدم حضور در نمایشگاه‌ها و ناتوانی در دیپلماسی همچنان دولت سرمایه در گردش مورد نیازشان را تامین می‌کند.
این عضو اتاق بازرگانی با اشاره به اینکه کشورهای دیگر در مسیر توسعه از ظرفیت‌های نمایشگاهی استفاده می‌کنند، گفت: برای نمونه در اکسپوی دبی هزینه بالایی برای دکوراسیون و مبلمان کشورشان انجام شده تا گردشگران خارجی تحت تاثیر قرار بگیرند، در حالی که نمایشگاه بین‌المللی ایران هنوز سوله است و دکوراسیون آن ۴۰ سال است که تغییر نکرده است. من ۲۷ سال پیش در نمایشگاه چین شرکت کردم که فضای آن ۵ هزار متر در مرکز شهر بود اما الان مساحت آن به شدت توسعه یافته و این موضوع درباره نمایشگاه کشورهای دیگر همچون آلمان هم اتفاق افتاده است.
وی با تاکید بر اینکه نمایشگاه ویترین اقتصاد کشورها محسوب می‌شود و می‌تواند کشورهای دیگر را تحت تاثیر قرار دهد، توضیح داد: باید روند آموزش و مسیر آموزشی حضور و مشارکت شرکت‌ها در نمایشگاه الزامی شود و کسانی که در نمایشگاه شرکت می‌کنند آموزش دیده باشند اما از آنجا که تاکنون این مساله اجرایی نشده است، بنابراین شرکت‌ها برای حضور در نمایشگاه‌ها هزینه می‌کنند، اما آورده چندانی برای آنها ندارد، چرا که علم فنون و مذاکره، معرفی محصول و جذب مخاطب را ندارند.
خودداری از تصمیم گیری‌های جزیره‌ای در صنعت نمایشگاهی
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان فارس افزود: در شرایط کنونی فروش کالا به کشورهای دیگر با سختی‌های زیادی انجام می‌شود، در حالی که در دنیا اول کالا را می‌فروشند و بعد کالا را ارسال می‌کنند و این از قابلیت دیپلماسی تجاری است که در نمایشگاه‌ها اتفاق می‌افتد. در حال حاضر بسیاری از کالاهای ایرانی انحصاری هستند و متصل به بازارهای جهانی نیستند و برای این مشکل باید در نشست‌های راهبردی با سازمان‌ها و مراکز ذی‌ربط تصمیم گیری شود که نخستین گام آن خودداری از تصمیم‌گیری جزیره‌ای است.
شرفی خاطرنشان کرد: فراکسیون نمایشگاهی مجلس باید به بخش خصوصی واقعی در این حوزه متصل شود تا بتوانند از نظرات آنها که از نزدیک شاهد مسائل و مشکلات این صنعت هستند، به عنوان مشاور بهره‌مند شوند تا بتوانیم به جواب این سوال برسیم که چرا در نمایشگاه‌ها نتیجه نمی‌گیریم. در واقع در شرایط کنونی دوری از رانت و شرکت‌های رانتی می‌تواند بسیاری از مشکلات حوزه نمایشگاه‌ها را برطرف کند.
چرخه حوزه نمایشگاهی در ایران، معیوب است
همچنین مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی همدان در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به اینکه صنعت نمایشگاهی سهم عمده‌ای در اقتصاد دنیا دارد و زمینه‌ساز بخشی از پیشرفت‌های تولیدات جهانی است، گفت: متاسفانه در ایران نمایشگاه‌ها جایگاه چندانی در اقتصاد ندارند، به عبارت دیگر دومین زنجیره بخش تولید در دنیا نمایشگاه‌ها هستند که تولیدکننده‌ها آخرین دستاوردهاو تجربیات تولید خود را در آنجا به نمایش می‌گذارند تا بتوانند به بازارهای مختلف ورود کنند، اما در ایران این چرخه اتفاق نمی‌افتد یا معیوب است.
حمید گلی‌پور با بیان اینکه به جز نمایشگاه بین‌المللی تهران و برخی استان‌های بزرگ مانند اصفهان، مابقی نمایشگاه‌ها در استان‌های دیگر بیشتر برای فروش محصول است، افزود: البته نمایشگاه بین‌المللی تهران هم هنوز به سطح نمایشگاه‌های جهانی نرسیده است و با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد.
وی با تاکید بر اینکه شیوع ویروس کرونا به صنعت نمایشگاهی آسیب‌های جدی وارد کرده است، تصریح کرد: در حالی که نمایشگاه‌ها باید محل تجمع و تمرکز تولیدکننده‌ها، کارشناسان و... باشد، شیوع ویروس کرونا مانع از اجرای مناسب نمایشگاه‌ها شده است. از طرف دیگر در حوزه نمایشگاهی هنوز این امکان وجود ندارد که از طریق مجازی بتوان فعالیت کرد و اهداف خود را پیش برد، زیرا صنعتگران باید رو در رو با مشتریان و مخاطبان خود مذاکره کنند.
۲۰ نمایشگاه استانی در آستانه ورشکستگی
گلی‌پور با تشریح تاثیر روند کنونی بر صنعت نمایشگاهی، گفت: حدود ۲۰ نمایشگاه استانی در حد ورشکستگی هستند. البته در استان همدان ۶ نمایشگاه در نیمه اول سال برگزار شده است و در نیمه دوم هم ۶ نمایشگاه دیگر برنامه‌ریزی شده بود که تاکنون ۵ نمایشگاه برگزار شده و در چند روز آینده یک نمایشگاه دیگر هم برگزار خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه نمایشگاه همدان با کمک دانشگاه علوم پزشکی استان همدان پروتکل مختص به خود داشت، اظهار کرد: این پروتکل شامل نکاتی بیشتر از پروتکل‌های کشوری بوده و به همین دلیل نمایشگاه بین‌المللی همدان جزو دستگاه‌های برتر برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی نمایشگاهی انتخاب شد و مورد تقدیر قرار گرفت.
به گفته گلی‌پور، دولت در خصوص کرونا و مشکلاتی که شیوع این بیماری در صنعت نمایشگاهی به وجود آورده است، تنها یک مورد وام برای واحدهای زیان‌دیده در نظر گرفته است که این مورد نیز حمایت موثری نبوده زیرا هر صنعتی باید با توجه به برآورد آسیب‌های وارده از بحران حمایت خاص و ویژه داشته باشد که بتواند آن صنعت را از نابودی و زمین خوردن باز دارد. از طرف دیگر این وام نرخ سود بالایی دارد و اقساط آن باید بلافاصله پرداخت شود، در حالی که برخی واحدها هنوز تعطیل هستند و وقتی واحدی درآمد نداشته باشد چگونه می‌تواند قسط بدهد؟! دولت باید حداقل یک سال تنفس برای پرداخت اقساط تسهیلات در نظر می‌گرفت.
ضرورت تدوین سند جامع نمایشگاهی
مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی همدان با نگاهی به تاثیر تشکیل فراکسیون نمایشگاه در مجلس، گفت: به نظر نمی‌رسد که تشکیل فراکسیون در مجلس تاثیر چندانی در نمایشگاه‌ها داشته باشد، زیرا سند جامعی در بخش نمایشگاه‌های کشور نداریم که وزارت صنعت باید در این زمینه اقدام کند. گلی‌پور با اشاره به اینکه این سند باید با توجه به جایگاه صنعت نمایشگاهی ایران در دنیا نگاشته شود، تصریح کرد: بسیاری از کشورها همچون آلمان برنامه نمایشگاهی دارند و اهداف ۱۰ ساله آن هم مشخص شده است، در حالی که در ایران هنوز این سند تعریف نشده است که هدف و جایگاه صنعت نمایشگاهی در اقتصاد را مشخص کند؛ حتی در سندهای بالادستی هم صحبتی از صنعت نمایشگاهی نشده و نحوه حمایت‌های دولتی نیز تعیین نشده است.
