در گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت پارس شیشه سینا بررسی شد
موانع توسعه صنعت شیشه ایران
با این حال متاسفانه آن‌طور که تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی می‌گویند دولت از صنایع حمایت نمی‌کند و الگوی حمایتی برای صنایع ندارد و این موضوع باعث شده ظرفیت‌های موجود به نحوه شایسته به ثمر ننشیند.
صنعت شیشه یکی از صنایع مهم در حوزه تبدیل کانی به محصولات با ارزش افزوده بالا، است که با تقاضای بسیار مناسبی در حوزه داخلی و بازارهای جهانی روبه‌رو است که با تبدیل مواد معدنی به شیشه در شکل‌های مختلف کشور را از واردات این محصول به خصوص در حوزه کانتینر گلس بی‌نیاز کرده است. یکی از شرکت‌های فعال در این حوزه پارس شیشه سینا است که در سال ۹۳ به ثبت رسید و اواسط ۹۵ با ظرفیت ۱۵ تن در روز وارد عرصه تولید شد. این شرکت از آن سال تا به امروز در تامین شیشه‌های صنایع غذایی فعال بوده و در حال حاضر در نظر دارد ظرفیت تولید خود را تا ۳۵ تن در روز ارتقا دهد که انتظار می‌رود این تصمیم تا اردیبهشت وارد فاز عملیاتی شود.
ضرورت سیاست‌گذاری حمایتی
مدیرعامل این شرکت در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با بیان اینکه بازار و نیاز داخلی و خارجی به محصول تولیدی این انگیزه را در صنعتگر ایجاد می‌کند که تولید و اشتغال را افزایش دهد معتقد است: با این حال در صورتی که مسائل تحریم و چالش‌های بانکی و تجاری برطرف نشوند صنایع قادر نخواهند بود از ظرفیت‌های خود برای طرح‌های توسعه‌ای استفاده کرده و آن را به نتیجه برسانند.
به گفته علی‌رضا نطاق متاسفانه سیاست‌گذاری‌های دولتی در راستای حمایت موثر از تولیدکننده نبوده و سیاست‌گذاری‌های نادرست، پیچ و خم‌های اداری، مشکلات و چالش‌های بانکی و ده‌ها مشکل دیگر همگی باعث شده صنعتگر به تنهایی وارد عرصه تولید شود و مشکلات زیادی گریبان‌گیر وی شود؛ باید گفت در مجموع عدم حمایت‌های تسهیل کننده باعث شده تا سرمایه‌گذار و صنعتگر تنها بمانند.
این صحبت‌ها در شرایطی است که تاثیر فضای موجود بر صنایع مختلف نیز یکسان نیست، به عنوان مثال موضوعاتی مانند کشش بازار و توانایی تولیدکننده در کاهش هزینه‌های تولید در صنعت شیشه به دلیل تقاضای بالا در بازار داخلی و جهانی و همچنین دسترسی به مواد معدنی و سوخت مناسب باعث شده تا فعالان این حوزه بتوانند نتیجه بهتری از تولید خود بگیرند. این در حالی است که در برخی صنایع دیگر نمی‌توانند از چنین مزیت‌هایی به طور کامل بهره ببرند و با مشکلات بیشتری روبه‌رو هستند.
نطاق معتقد است: دولت باید یک الگوی متناسب با استاندارد‌ها و استراتژی‌های دنیای صنعتی و لااقل همتراز با کشورهای منطقه مانند ترکیه و برخی کشورهای آسیایی یا کشورهای اروپایی تدوین کند و حمایت‌هایی برای توسعه صنعتی در پیش بگیرد تا بتواند به این ترتیب فاکتورهای توسعه اقتصادی کشور را از بعد توسعه صنعتی، اشتغال، رشد اقتصادی و... تضمین کند.
چالش‌های وارداتی کدامند؟
به عقیده وی، ایران از باب معادن و کانی کشوری غنی است و می‌توان گفت وابستگی به واردات مواد اولیه در صنعت شیشه در حوزه مواد اولیه‌ای مانند سیلیس، کربنات، آهک و... تقریبا نزدیک به صفر است و بیش از ۹۸ درصد از مواد اولیه موردنیاز این صنعت از داخل تامین می‌شود. البته زیرساخت‌ها را مانند ماشین‌آلات و سنگ‌های کوره باید از خارج از کشور وارد کرد که واردات آنها با توجه به نوسانات ارزی با مشکلات زیادی روبه‌رو است. به گفته مدیرعامل پارس شیشه سینا، در اوایل سال ۹۸ تصمیم به توسعه تولید گرفتیم و با گذشت یک سال از زمان تصمیم‌گیری برای این توسعه هزینه طرح‌ها سه تا چهار برابر شده است؛ بنابراین تمام هدف‌گذاری‌ها با مشکل روبه‌رو می‌شوند و قطعا در صنایعی که با تسهیلات بانکی قصد دارند طرح‌های توسعه خود را به پیش ببرند مشکلات بیشتری وجود دارد که حتی گاهی باعث می‌شود سرمایه‌گذاران و صنعت‌گران دست از اجرای طرح‌های خود بکشند.
مدیرعامل پارس شیشه سینا تاکید کرد: متاسفانه در حوزه ماشین آلات که وارداتی هستند نوسانات قیمت ارز و تحریم‌ها دو موضوعی هستند که مشکلات عدیده‌ای را برای تولیدکننده‌ها ایجاد کرده‌اند. شرکت‌های ایرانی به‌دلیل نگاه ویژه‌ای که به موضوع کیفیت در تولید دارند علاقه‌مندند ماشین‌آلات مورد نیاز خود را از شرکت‌های معتبر اروپایی وارد کنند. بنابراین بحث تحریم باعث شده است این کشورها از عرضه قطعات و ماشین‌آلات خودداری کنند و شرکت‌های ایرانی مجبور هستند در دبی و کشورهای دیگر شرکت‌هایی ثبت کنند و بتوانند تحریم‌ها را دور بزنند.
نقش دولت‌ها در توسعه تولید
نطاق می‌گوید: آنچه از دولت در اقتصادهای مختلف جهان انتظار می‌رود آن است که در وضعیت نرمال در راه اندازی یک فعالیت اقتصادی حمایت کند و در صورتی که یک فعالیت نتواند در ادامه شرایط مساعدی را برای خود تعریف کند باید دست از حمایت‌ها برداشت؛زیرا اگر قرار باشد صنعتگر تا همیشه از دولت انتظار حمایت داشته باشد قطعا آن فعالیت بیمار است و باید تعطیل شود.
با این حال در کشوری مانند ایران که دولت‌ها از صنایع حمایت لازم و شایسته‌ای انجام نمی‌دهند، صنعتگر باید با پیش‌بینی‌های درست و بودجه‌ای که در اختیار دارد با تاکید بر چشم‌انداز صادراتی فعالیت خود را آغاز کند. صنعتگر باید رقابت را مدنظر قرار دهد و تولید را برای بازارهای جهانی انجام دهد و از روش‌های مدرن و به روز دنیا در ارتقای بهره‌وری تولید، ارتقای کیفی تولید، بهبود روش‌های تامین مالی از طریق فروش و پیش فروش محصولات و... برای سر پا ایستادن بهره‌برداری کند.
اهمیت دیپلماسی اقتصادی
به عقیده نطاق، یکی از موضوعات مهم در این بین نبود دیپلماسی مناسب اقتصادی است که انتظار می‌رود توسط اتاق‌های بازرگانی، سفارتخانه‌ها، وزارت امور خارجه و... ایجاد شود که اکنون فعالیت چشمگیری از این سمت دیده نمی‌شود و تولیدکننده باید به تنهایی وارد بازارهای خارجی شود یا منتظر بماند تا خریدار خارجی سراغ تولیدکننده بیاید.
اثر دیگر تحریم‌ها در موضوع مراودات بانکی است؛ تحریم‌ها باعث شده‌اند عملیات نقل و انتقال بانکی با سختی صورت بگیرد و این موضوع سبب شده دلال‌ها و واسطه‌هایی از طریق صرافی و... این وظیفه را بر عهده بگیرند و در نتیجه صادرات با شرایط پرهزینه‌ای روبه‌رو می‌شود و در نتیجه گاهی قیمت فروش محصول در بازارهای صادراتی بارها از بازار داخلی کمتر می‌شود.
به عقیده مدیرعامل پارس شیشه سینا در نبود تحریم، انتظار می‌رود سرمایه‌گذاران خارجی در بسیاری از صنایع ایرانی از جمله شیشه ورود کنند. سرمایه‌گذار خارجی در ایران می‌تواند از پتانسیل‌های زیادی استفاده کند؛ نیروی کار ارزان، سوخت ارزان، دسترسی به مواد معدنی و... همگی شرایطی را ایجاد کرده است که سرمایه‌گذاران می‌توانند با اطمینان از بازدهی سرمایه‌گذاری خود وارد حوزه تولید شوند و به عنوان مثال ایران به بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده شیشه تبدیل شود. با این حال تحریم‌ها مانع مهم و اصلی در برابر این موضوع هستند.
بنگاه‌های سرمایه‌داری ایجاد شود
خوشبختانه صنعت شیشه در ایران با مشکلی در حوزه تکنولوژی و دانش فنی روبه‌رو نیست. اما عمدتا در حوزه نبود سرمایه با مشکل روبه‌رو است. در حوزه صادرات نیز این صنعت مانند سایر صنایع با مشکل روبه‌رو است، زیرا تحریم باعث شده صنایع ایرانی در حوزه صادرات با مشکل روبه‌رو باشند و نبود صادرات دیر یا زود باعث می‌شود تولیدکننده از حوزه تولید خارج شود.
در این رابطه نطاق، برای رفع مشکل تامین سرمایه پیشنهاد کرد بنگاه‌های سرمایه‌گذاری ایجاد شود تا سرمایه موردنیاز را برای تولید تامین کنند، زیرا امروزه بیشتر این نهادها در بازار سرمایه و بورس فعالیت می‌کنند، این در حالی است که در بازار سرمایه ایران ساختار به گونه‌ای است که بیش از تامین منابع مورد نیاز برای تولید در جهت حمایت از صاحبان سهام و سفته بازی فعالیت می‌کند.
برنامه‌های توسعه‌ای آتی
مدیرعامل پارس شیشه سینا در تشریح برنامه‌های توسعه‌ای این شرکت اعلام کرد: پارس شیشه سینا در حوزه افزایش ظرفیت تا ۳۵ تن در روز و ارتقای کیفی از منظر تجهیز ماشین‌آلات و ابزارهای تولید برای ارتقای کیفیت محصول قصد دارد طرح‌های توسعه‌ای خود را تعریف و ارائه کند و ورود به بازار سرمایه را نیز در دستور کار دارد.
به گفته نطاق در سال ۹۸ کل ظرفیت این شرکت در حدود ۴۴۰۰ تن در سال بوده که همه این تولید به فروش رفته است. یکی دیگر از برنامه‌های توسعه‌ای شرکت حضور در بازار سرمایه است که انتظار می‌رود در صورت افزایش ظرفیت کارخانه زیرساخت‌های ورود به بازار سرمایه فراهم شود.
