در صورت اجرای فاز ۲ احیای دشت‌های خوزستان و ایلام
۳۰۰ هزار شغل جدید ایجاد می‌شود
یکی از فعالیت‌های این موسسه اجرای طرح احیای ۵۵۰هزار هکتار از اراضی خوزستان و ایلام است که توانسته سبب افزایش تولید محصولات کشاورزی، کمک به تامین امنیت غذایی کشور، رشد و رونق اقتصادی در بخش کشاورزی و افزایش درآمد کشاورزان مناطق اجرای طرح شود؛ طرحی که اجرای فاز دوم آن در گرو تامین اعتبار است تا هم دستاوردهای فاز اول در محاق قرار نگیرد و هم تمامی مردم خوزستان، ایلام و کشور از برکات آن بهره‌مند شوند. در همین ارتباط مدیرعامل موسسه جهاد نصر در خصوص این موسسه و اهداف تشکیل آن گفت: عمده فعالیت این موسسه در زمینه مطالعات، طراحی و اجرای تمامی پروژه‌های عمرانی و زیربنایی با اولویت بخش کشاورزی است. از آن‌جایی‌که موسسه جهاد نصر یکی از موسسات تحت پوشش وزارت جهاد کشاورزی است، ماموریت‌های محوله از سوی این وزارتخانه و عمدتا وظایف و پروژه‌های مرتبط با آب و خاک را انجام می‌دهد. محمدجواد صالحی‌نژاد گفت: احیای ۵۵۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی دشت‌های خوزستان و ایلام، طرح مقابله با گرد و غبار خوزستان که موسسه وظیفه احداث کانال انتقال آب و ایستگاه پمپاژ به منطقه فوق بحرانی جنوب شرق اهواز را برعهده داشت و تولید علوفه از سرشاخه‌های نیشکر در صفی‌آباد دزفول و برقی کردن چاه‌های کشاورزی از طرح‌هایی است که توسط موسسه در دست اجرا است.
وی در مورد طرح احیای ۵۵۰ هزار هکتار از دشت‌های خوزستان و ایلام که حاصل مصوبات سفر مقام معظم رهبری در سال ۱۳۷۵ به استان خوزستان است، گفت: در سال ۱۳۸۹ موسسه جهاد نصر به عنوان دستگاه اجرایی طرح احیای ۵۵۰ هزار هکتار از دشت‌های استان‌های خوزستان (حدود ۵۰۰ هزار هکتار) و ایلام (حدود ۵۰ هزار هکتار) تعیین شد. در اولین سفر استانی دولت یازدهم در سال ۱۳۹۲ به استان خوزستان و با تخصیص ۵/ ۱ میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی، عملیات اجرایی طرح با شتاب چشمگیری ادامه پیدا کرد. عملیات اجرایی طرح شامل: احداث شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی، اجرای زهکشی زیرزمینی و تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی است.
مدیرعامل موسسه جهاد نصر به دو دلیل مهم به تعویق افتادن عملیات فاز ۲ طرح احیای دشت‌های خوزستان و ایلام اشاره کرد و گفت: از یکسو تحریم‌ها، تامین منابع طرح را که عمدتا از محل فاینانس پیش‌بینی شده بود با مشکل مواجه کرد و از سوی دیگر مساله تامین آب پروژه نیازمند جلسات و پیگیری‌های متعدد است. به گفته صالحی نژاد این طرح در ۲ فاز تعریف شده و در فاز نخست عملیات اجرایی ۲۹۵ هزار هکتار از اراضی به پایان رسیده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. از این مقدار ۲۵۰ هزار هکتار مربوط به استان خوزستان و ۴۵ هزار هکتار مربوط به استان ایلام است. مدیرعامل موسسه جهاد نصر به بیش از ۵۶۰ قرارداد با پیمانکاران، مشاوران و تولیدکنندگان در این طرح اشاره کرد و افزود: خوشبختانه تمام ظرفیت‌های کشور در این طرح به کار گرفته شد به گونه‌ای که بالغ بر سه‌هزار و ۸۰۰ دستگاه ماشین‌آلات سنگین و نیمه‌سنگین استفاده شده که از این تعداد، ۵۵۰ دستگاه ماشین‌آلات و دستگاه‌های تخصصی و ۳۳۰ دستگاه آن ساخت داخل بوده است. به این ترتیب ظرفیت بسیار خوبی برای سازندگان و صنایع داخلی فراهم شد.
۱۵۰ هزار شغل در خوزستان و ایلام ایجاد شد
مجری طرح احیای ۵۵۰ هکتار از دشت‌های خوزستان و ایلام در خصوص ظرفیت‌های اشتغال این طرح نیز گفت: ۳۰۰ هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم در کل طرح ۵۵۰ هزار هکتاری هدف‌گذاری شده که ۵۰ درصد از این میزان در فاز نخست تحقق پیدا کرده است. همچنین در بخش استحصال آب و صرفه‌جویی آب در افق طرح، حداقل سالانه ۵/ ۱ میلیارد مترمکعب صرفه‌جویی پیش‌بینی کرده‌ایم که خوشبختانه در فاز یک ۸۷۰ میلیون مترمکعب صرفه‌جویی اتفاق افتاد.
وی اضافه کرد: با اجرای این طرح همچنین تولید ۵/ ۳ میلیون تن محصول کشاورزی در فاز یک افزایش یافت. خوشبختانه ظرفیت بسیار خوبی از لحاظ نیروی انسانی نیز در استان به‌وجود آمد به گونه‌ای که در برخی از سال‌ها به‌خصوص در سال ۹۴ بیش از ۹ هزار و ۴۰۰ نفر در بخش‌های مختلف طرح مشغول به کار بودند.
موانع تکمیل طرح ۵۵۰ هزار هکتاری
صالحی‌نژاد در خصوص به تاخیر افتادن عملیات اجرایی فاز ۲ طرح تاکید کرد: باید در این باره به دو نکته اشاره کنم. در سال ۱۳۹۷ عملیات اجرایی فاز یک به اتمام رسید. در ۱۵ فروردین ۹۶ هیات محترم دولت مصوب کرده بود که فاز ۲ نیز اجرا شود، اما به دلیل شرایطی که بر کشور حاکم شد؛ تحریم‌ها تامین منابع مالی را با مشکل مواجه کرد. البته در این مصوبه چند راه حل برای تامین منابع مالی پیش‌بینی شده است.
وی با تاکید بر اینکه در فاز یک بالغ بر ۵هزار و ۵۰۰میلیارد تومان هزینه کردیم، عنوان کرد: ۵/ ۱ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی در سال ۱۳۹۲ با مجوز مقام معظم رهبری تخصیص پیدا کرد که ۴/ ۱میلیارد دلار از آن مربوط به وزارت جهاد کشاورزی و ۱۰۰ میلیون دلار مربوط به وزارت نیرو بود. امروز نیز بر اساس قیمت‌های روز و طبق آخرین برآوردها در سال ۱۳۹۹، در شبکه‌های فرعی بیش از ۲۷ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. مدیرعامل موسسه جهاد نصر متذکر شد: نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد اینکه در فاز یک شبکه‌های اصلی از سوی وزارت نیرو انجام شده بود اما در فاز ۲ لازم است عملیات احداث شبکه‌های فرعی همزمان با شبکه‌های اصلی انجام شود. بنابراین به همین میزان وزارت نیرو برای اجرای شبکه‌های اصلی اعتبار نیاز دارد. لذا یکی از منابعی که در مصوبه دولت پیش‌بینی شده بود استفاده از فاینانس خارجی بود.
مشکل تخصیص آب در ۲۳۳ هزار هکتار از اراضی برطرف شد
وی اظهار کرد: مساله دیگری که در مصوبه دولت به آن اشاره شده بود؛ تخصیص به موقع آب از سوی وزارت نیرو بود که این تخصیص مدتی به طول انجامید. از ۲۵۵ هزار هکتاری که در فاز ۲ تعریف شده است؛ هم‌اکنون ۲۳۳ هزار هکتار به لحاظ تخصیص آب تعیین تکلیف شده و جدول مشترکی را وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو تهیه کردند و برای تامین اعتبار به سازمان برنامه و بودجه ارجاع داده شده است. مشکل ۲۲ هزار هکتار باقیمانده نیز در آینده نزدیک برطرف خواهد شد.
صالحی‌نژاد یادآور شد: از ۲۵۵ هزار هکتار، ۹ هزار هکتار مربوط به استان ایلام است که از لحاظ تخصیص آب مشکلی نداریم و قسمت عمده شبکه‌های اصلی آن انجام شده است. از ۲۴۶ هزار هکتاری که مربوط به استان خوزستان است؛ تخصیص آب ۲۲ هزار هکتار نهایی نشده که در حال پیگیری است.
وی در مورد استفاده از فاینانس خارجی نیز گفت: فاینانس با کشورهایی که هنوز با آن‌ها ارتباط برقرار است، پیگیری خواهد شد. این زمینه هم‌اکنون فراهم است و اگر تخصیص آب نهایی شود، سازمان برنامه و بودجه نیز موضوع فاینانس را پیگیری خواهد کرد. علاوه بر آن از اعتبارات عمومی دولت نیز مبالغی پیش‌بینی شده است. همچنین مشارکت مردم و استفاده از سرمایه‌گذار خصوصی هم مدنظر قرار دارد و تاکنون مواردی اعلام آمادگی کرده‌اند.
مطالعات شبکه‌های اصلی و فرعی به جهاد نصر سپرده شد
صالحی‌نژاد درباره اعتبارات تخصیص‌یافته به مطالعات فاز دوم گفت: در سال ۱۳۹۹ در قانون بودجه مبلغی را برای مطالعات به موسسه جهاد نصر اختصاص دادند که با هماهنگی وزارت نیرو و سازمان برنامه مقرر شد مطالعات شبکه‌های اصلی و فرعی را توامان موسسه جهاد نصر که وابسته به وزارت جهاد کشاورزی است انجام دهد. در سال ۱۳۹۹، مبلغ ۱۵۰ میلیارد تومان برای مطالعات در نظر گرفته شد و برای سال ۱۴۰۰ نیز همین مبلغ پیش‌بینی شد. به این ترتیب بحث مطالعات را با استفاده مشاوران وزارت نیرو و سازمان آب برق خوزستان آغاز کردیم.
مجری طرح احیای ۵۵۰ هزار هکتار از دشت‌های خوزستان و ایلام با بیان اینکه مطالعات در خصوص پدافند غیرعامل، مطالعات زیست‌محیطی و تشکل‌های بهره‌بردار خواهد بود تاکید کرد: در سال ۱۴۰۰ مطالعات ۱۴۴ هزار هکتار از ۲۵۵ هزار هکتار را در دستور کار داریم که اگر بودجه به موقع تامین شود؛ کمتر از دو سال کار مطالعات به اتمام خواهد رسید. او به تخصیص بودجه مطالعات از بودجه عمومی دولت و ردیف‌های متفرقه اشاره کرد و ادامه داد: اگرچه سال ۱۳۹۹ مبلغ ۱۵۰میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده بود، اما تنها ۵۰ میلیارد تومان در اواخر سال به صورت اوراق مشارکت تخصیص یافت که مطالعات مرحله اول را آغاز کردیم.
پنج سال دیگر فاز دوم طرح تمام می شود
صالحی‌نژاد درخصوص زمان اجرای فاز دوم طرح به جلسات مشترک با مجلس و سازمان برنامه و بودجه اشاره کرد و افزود: در صورتی که تامین اعتبار انجام شود؛ طی چهار تا پنج سال عملیات اجرایی را انجام خواهیم داد.
مدیرعامل موسسه جهاد نصر معتقد است: بر اساس قیمت‌های سال ۱۳۹۷، سالانه بالغ بر ۱۶ هزار میلیارد تومان افزایش درآمد از محل تولید محصولات کشاورزی و بیش از هفت میلیون تن افزایش محصول را در کل ۵۵۰ هزار هکتار خواهیم داشت.
او در خصوص روش‌های آبیاری این طرح نیز گفت: در فاز یک روش‌های آبیاری به صورت روش‌های ثقلی، تحت فشار و کم‌فشار بوده که در فاز ۲ عمدتا روش کم‌فشار و تحت فشار انجام خواهد شد؛ بنابراین، این روش‌ها هم در افزایش تولیدات محصولات کشاورزی و هم در صرفه‌جویی در مصرف آب موثر خواهد بود.
صالحی‌نژاد با بیان اینکه یکی از بندهای مصوبه ۱۵/ ۱/ ۹۶ دولت، تخصیص آب از طرف وزارت نیرو در اسرع وقت بوده است، عنوان کرد: مسائل عدم تخصیص آب در مدت اخیر طی جلساتی بررسی شده و هم‌اکنون از لحاظ تخصیص آب برای ۲۳۳ هزار هکتار فاز دوم مشکلی وجود ندارد و خوشبختانه منابع آبی که در خوزستان وجود دارد می‌تواند آب مورد نیاز طرح را تامین کند.
به گفته وی اگر سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ تخصیص آب داده می‌شد می‌توانستیم عملیات اجرایی را زودتر شروع کنیم. با توجه به اینکه وضعیت نقدینگی در کشور بهتر بود عملیات اجرایی هم سریع‌تر و هم ارزان‌تر انجام می‌شد.
صالحی نژاد در پایان اظهار کرد: از مردم استان خوزستان و ایلام که ما را در اجرای این طرح کمک کردند تشکر می‌کنم. امیدوارم همانطور که در اجرای فاز یک مورد عنایت ویژه از سوی مسوولان قرار گرفتیم در فاز ۲ نیز با همین توجه، به نتیجه مطلوب برسیم.
