عنوان می‎شود در حوزه قطعه‎سازی کمتر از ۱۰۰ شرکت بزرگ فعالیت دارند و باقی، شرکت‎های خرد و متوسط هستند. ادغام و مجموعه‎سازی یکی از راهکارهای تولید با صرفه‎اقتصادی است، اما موانعی اجازه تحقق آن را در صنعت خودرو نمی‎دهد. گروه صنعتی اتحاد موتور یکی از قطعه‎سازان بزرگ صنعت خودروی کشور به‎شمار می‎رود که ۴ هزار نفر اشتغال‌زایی داشته است. بالای ۲۰ لایسنس و حدود ۶۰۰ ساپلایر (تهیه‌کننده یا رساننده) دارد. براساس سخن مدیریت این گروه صنعتی یک خانواده ۲۵ هزار نفری سر سفره اتحاد موتور ارتزاق می‌کنند. این گروه صنعتی با ۱۴ کارخانه بالغ بر ۲۰۰قطعه از جمله پمپ هیدرولیک، مجموعه بخاری، لنت‎ترمز، ستون فرمان، تیغه و موتور برف پاک‎کن، شیشه بالابر و... تولید می‎کند. همچنین تولید فرمان برقی و دینام از پروژه‎های توسعه‎ای این برند داخلی است. اتحاد موتور یکی از تامین‌کنندگان اصلی قطعات تارا و شاهین در شرکت‎های خودروسازی کشور است.

 آدیت از سوی خودروساز فرانسوی

محمد شهپری، مدیرعامل گروه صنعتی اتحاد موتور درباره تارا گفت: این خودرو از دل پروژه پژو ۳۰۱ متولد شده است. در ابتدا برای تولید پژو ۳۰۱ قطعه‎سازان از سوی شرکت پژو آدیت شدند. خودروساز فرانسوی سختگیری‎های خود را دارد. پژو ۳۰۱ خودرو به‎روز آن دوره بود و استانداردهای روز جهان را داشت. وی در ادامه سخنان خود با اشاره به شاهین خودروی جدید دیگر صنعت خودروی ایران نیز عنوان کرد: هر دو خودرو براساس مدل‎های روز جهان دیزاین و متناسب با شرایط کشور طراحی شده‎اند. این فعال صنعت قطعه اظهار کرد: اتحاد موتور تامین قطعاتی مانند ستون فرمان، موتور و تیغه برف پاک‎کن، شیشه بالابر و لنت‎ترمز را برای این دو خودرو بر عهده دارد. شهپری با بیان اینکه پیش از تحریم به رنو فرانسه و برزیل صادرات قطعه داشته‎ایم، گفت: پس از برجام و آمدن شرکت‎های فرانسوی برای همکاری با خودروسازان ایرانی ساخت ستون فرمان از سوی شرکت فرانسوی به ما سپرده شد. نمونه‎ها ساخته و تحویل شد. درباره تیغه و موتور برف پاک‎کن هم همین گونه بود. با قطع همکاری‎ها و جایگزین شدن پروژه K۱۳۲ به‎جای پژو ۳۰۱ باز هم تامین این قطعات برعهده این شرکت گذاشته شد.

 تولید فرمان برقی در دستور کار

شهپری درباره پروژه بعدی این شرکت برای خودروهای جدید عنوان کرد: طراحی و ساخت فرمان برقی را در دستور کار داریم.

او گفت: هنگامی‌ که آمریکا از برجام خارج شد و در ادامه خودروسازان فرانسوی همکاری خود را با طرف ایرانی قطع کردند خودروسازان ایرانی با همت خود توانستند مدل‎های جدید را طراحی و جایگزین خودروهایی که قرار بود با همکاری فرانسوی‎ها ساخته شود کنند. عضو هیات‎مدیره انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‎های خودرویی کشور در ادامه اظهار کرد: خودروساز ایرانی به خودروساز فرانسوی ثابت کرد با رفتن آنها فعالیت‎ها متوقف نمی‎شود. البته این مساله در تحریم اوایل دهه ۹۰ هم در پروژه پژو ۲۰۶ ثابت شده بود. شهپری عنوان کرد: خودروساز فرانسوی به این درک رسیده که خودروساز و قطعه‎ساز ایرانی به این بلوغ رسیده که بتواند با هر شرایطی فعالیتش را ادامه دهد. این فعال صنعت قطعه با بیان اینکه شرکت سایپا هم روی پروژه SP۱۰۰ تلاش زیادی کرد و امکانات و استانداردهای این خودرو هم متناسب با شرایط روز است، گفت: تحریم شرایط دشواری را به‎وجود آورد؛ اما موجب شد تا صنعت خودرو به بلوغ برسد.

 طراحی قطعات در داخل

شهپری در ادامه سخنان خود اظهار کرد: امروز برخی از قطعه‎سازان کشور خود طراح هستند و با مهندسی معکوس قطعه موردنظر را تولید نمی‎کنند. این فعال صنعت قطعه با بیان اینکه قطعاتی که پیش‎تر برای خانواده پژو تولید و تامین می‎شد با طراحی دوباره و متناسب با خودروهای جدید برای تارا و شاهین هم تامین می‎شود، گفت: ما قطعات را از نو طراحی و تاییدیه سازمان استاندارد را هم دریافت کرده‎ایم. بنابراین این‎گونه نیست قطعه‎ای که برای تارا تولید شده برای شاهین هم مورد استفاده قرار گیرد. طراحی هر قطعه جداگانه و متناسب با خودرو انجام شده است. از این‎رو عنوان کردم قطعه‎ساز به بلوغ در تولید رسیده و امروز می‎تواند براساس اطلاعاتی که خودروساز می‌دهد و امکاناتی که برای قطعه می‌خواهد صنعتگر طراحی و تولید داشته باشد. شهپری درباره پروژه فرمان برقی خودروهای جدید عنوان کرد: ما فرمان برقی را برای پژو ۲۰۶ و ۲۰۷ تولید کردیم و درحال‎حاضر ایران‎خودرو آن را برای تارا نیز سفارش داده است.

این فعال صنعت قطعه در ادامه طرح‎های در دست اقدام خود گفت: در حوزه شیشه بالابر نمونه داده شده و منتظر تاییدیه و تولید انبوه آن هستیم.

 روند کند، نتیجه محدودیت‎های بین‎المللی

این عضو هیات‎مدیره انجمن قطعه‎سازان کشور در پاسخ به این پرسش که چرا روند تولید کند است، گفت: صنعت خودرو در ۴ و ۵ سال اخیر شرایط سختی داشت. هیچ کشور و شرکت خارجی حاضر به همکاری با ما نبود. طرف‎های خارجی در میانه‎راه پروژه‎ها را نیمه‎کاره رها کرده و رفته بودند. این امر هم در اوایل دهه ۹۰ و هم در نیمه دوم این دهه رخ داد. صنعتگر داخلی با چنگ و دندان تولیدش را حفظ کرد. طبیعی است دو تحریم چند ساله در یک دهه ما را از بسیاری از پروژه‎ها عقب نگه می‎دارد، از این‎رو روند تولید محصولات جدید شتاب لازم را ندارد، چون شرایط اجازه نمی‎دهد. او افزود: «ایجاد و توسعه» قطعات، راه‎اندازی کارخانه‌ها و... درحالی‎که هیچ شرکت خارجی حاضر به همکاری با ما نیست کار ساده‎ای نبوده و به نتیجه رسیدن طرح‎ها زمانبر خواهد بود. او در توضیح بیشتر عنوان کرد: قرار بود حدود ۵۰درصد قطعات از فرانسه تامین شود. فرانسوی‌ها تاکید داشتند مثلا گیربکس باید از فلان شرکت فرانسوی باشد. از همان ابتدا شرکت‎های فرانسوی‎ برای ساخت قطعات مرز تعیین کرده بودند. این مساله قبلا هم در حوزه پژو ۲۰۶ رخ داد. در دوره تحریم اوایل دهه ۹۰ حتی تمام قطعاتی که در راه ایران بودند را شرکت‎های فرانسوی برگرداندند.

او ادامه داد: در آن دوره ایران‎خودرو برای تولید پژو ۲۰۶ و رانا با مشکل مواجه شد، اما توانست در نهایت هر دو پروژه را به سرانجام برساند. در این دوره هم دوباره همان تجربه پژو ۲۰۶ برای پژو ۳۰۱ تکرار شد. بنابراین تولید با تیراژ کم آغاز شده اما در ادامه به‎طور قطع تیراژ افزایش خواهد یافت. به‎عنوان مثال، ممکن است برنامه تولید امسال ۵۰ هزار تارا باشد اما این عدد برای سال آینده ۱۵۰ هزار تارا خواهد بود. شهپری اظهار کرد: به‎هر حال خودروساز و زنجیره تامین در حال رفع مشکلات هستند و یکی‎یکی چالش‌ها در حال رفع شدن است.