نمایشگاه‌ها در سال ۱۴۰۰ به کدام سو می‌روند
حسرت متولی
در یک سال‌ونیم گذشته با شیوع ویروس کرونا سایت‌های نمایشگاهی در کشور در بهترین حالت نتوانسته‌اند طبق تقویم نمایشگاهی حتی از ۳۰ درصد ظرفیت خود نیز استفاده کنند. این مساله بسیاری از این سایت‌های نمایشگاهی را به ورشکستگی کشانده و باعث شده‌است آنها برای ادامه روند کنونی به حمایت‌های دولتی نیاز داشته باشند که بخشی از این مطالبات مربوط به ضرورت تعیین متولی خاص و تعیین قوانین و مقررات ویژه این صنعت است تا در آینده، نمایشگاه‌ها بتوانند به معنای واقعی به‌عنوان پیشران صنعت و اشتغال کشور حرکت کنند.
دوگانگی در ارائه مجوزهای نمایشگاهی مشکل‌ساز شده است
در این باره مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی شیراز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه از زمانی که تحریم‌ها در سال ۹۷ شدت گرفت و در پی آن به دلیل رکود در تولید و محدودیت برای ورود کالاها، صنعت نمایشگاهی نیز دچار رکود شد، گفت: گرچه تحریم‌ها و محدودیت‌ها باعث شد که تولیدکنندگان داخلی و شرکت‌های دانش‌بنیان اقدامات ویژه‌ای برای جبران تولیدات داشته باشند و ما هم امیدوار بودیم که بخشی از خلأهای موجود در سال‌های ۹۷ و ۹۸ جبران شود و تولید رونق بگیرد، اما به دلیل اینکه ویروس کرونا از بهمن ۹۸ شیوع پیدا کرد، بسیاری از نمایشگاه‌ها تعطیل شدند و این تعطیلی نمایشگاه‌ها تا ۲۰ خرداد ۹۹ ادامه داشت و بعد از آن تنها برخی از نمایشگاه‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شدند.
محمود موسوی با بیان اینکه در سال گذشته برخلاف پیش‌بینی برگزاری ۷۶ نمایشگاه در سایت شیراز در نهایت ۲۳ نمایشگاه برگزار شد، تصریح کرد: در دوران کرونا تنها در وضعیت‌های زرد نمایشگاه‌های تخصصی برگزار کرده‌ایم و به دلیل عدم مشارکت شرکت‌ها، برخی نمایشگاه‌ها نیز برگزار نشدند و حتی نمایشگاه‌های دیگر با ۳۰تا ۵۰درصد ظرفیت برگزار شدند که این به معنی اجرای ۳۰درصد برنامه‌های نمایشگاه بین‌المللی شیراز بود. این مشکل برای سایر نمایشگاه‌های کشور نیز وجود داشت و حتی برخی نتوانستند هزینه‌های خود را تامین کنند.
وی افزود: در سال‌جاری نخستین نمایشگاه کشاورزی را در ۲۸ اردیبهشت برگزار کردیم و برگزاری چند نمایشگاه تخصصی دیگر را نیز در برنامه داریم که همچنان مشکلات گذشته همچون هزینه بالا و عدم برگزاری با تمام ظرفیت وجود دارد، اما مجبوریم برای اینکه چراغ نمایشگاه را روشن نگه‌داریم با همین شرایط، نمایشگاه‌ها را برگزار کنیم. وی خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی محدودیت تردد در کاهش حضور شرکت‌ها در نمایشگاه موثر است و از ازدحام در نمایشگاه جلوگیری می‌کند، از طرف دیگر مخاطبان خاص در نمایشگاه‌ها از طریق ثبت‌نام با رعایت پروتکل‌های بهداشتی حضور پیدا می‌کنند، به همین دلیل مشکلی در زمینه کرونا وجود ندارد، اما به طور کلی بسیاری از شرکت‌کنندگان از وضعیت موجود راضی نیستند و ممکن است روی حضور آنها در نمایشگاه‌های بعدی تاثیر منفی داشته باشد. موسوی تصریح کرد: در شرایط کنونی پروتکل‌های بهداشتی، ماسک، الکل و هزینه تست کرونا و نرم‌افزارهای ثبت‌نام برای بازدیدکنندگان و ... برای سایت‌های نمایشگاهی هزینه‌بردار است و اگر این هزینه‌ها نبود، بهتر می‌توانستیم این شرایط را تحمل‌کنیم.
مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی شیراز با اشاره به اینکه در یک سال گذشته تسهیلاتی از دولت دریافت نکرده‌ایم، گفت: عمده سایت‌های نمایشگاهی متعلق به موسسات دولتی یا شرکت‌های سهامی خاص و در زمینه خدمات دولتی و شهرداری هستند، به همین دلیل تغییرات دولت بر سایت‌های نمایشگاهی تاثیر می‌گذارد و برخی مواقع افرادی وارد می‌شوند که با این صنعت آشنایی ندارند و گاهی مدیران عامل این نمایشگاه‌ها معاونان شهرداری‌ها و... هستند.
موسوی با تاکید بر اینکه سایت‌های نمایشگاهی در بسیاری از موارد به کمک دولت آمده‌اند، تصریح کرد: این در حالی است که در شرایط کنونی دولت هیچ هزینه‌ای برای نمایشگاه‌ها در نظر نگرفته و از طرف دیگر نمایشگاه‌داران نیز این موضوع را پیگیری نکرده‌اند، زیرا تسهیلاتی که دولت برای نمایشگاه‌ها در دوران کرونا در نظر گرفته بود منافع اقتصادی نداشت. مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی شیراز با اشاره به اینکه حدود سه‌ماه دیگر شاهد افتتاح اکسپوی دبی هستیم و ایران نیز در آنجا پاویون دارد، گفت: در شرایط کنونی ۳۴ نمایشگاه فعال در کشور داریم و ۸ نمایشگاه عضو انجمن جهانی نمایشگاه‌ها هستند اما مساله اینجاست که وقتی سایت‌ها آسیب ببینند دیگر نمی‌توانند در رویدادهای بین‌المللی شرکت کنند و از آنجا که این صنعت متولی خاصی ندارد، حمایت نمی‌شود.
وی بیان کرد: گاهی مشکلات غیرمترقبه در برگزاری نمایشگاه‌ها بروز می‌کند و کسی نیست که از نمایشگاه‌ها حمایت کند، زیرا می‌بینیم که بخشی از مجوزها مربوط به سازمان توسعه تجارت و برخی مربوط به سازمان‌های صنعت و معدن و... هستند و این عدم هماهنگی‌ها مشکل‌ساز است.
رکود صنعت نمایشگاهی به دلیل عدم همکاری خارجی
همچنین مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی رشت در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۰ نیز وضعیت کرونا و رکود اقتصادی ادامه دارد، گفت: رکود صنعت نمایشگاهی به دلیل عدم همکاری با کشورهای خارجی همچنان ادامه یافته است و شرکت‌های تولیدکننده هم به‌تبع همین وضعیت کنونی اقتصاد کشور تمایلی برای همکاری با نمایشگاه‌ها ندارند.
آیت کاظم‌زاده با بیان اینکه تصمیم‌گیران اقتصادی کشور باید شعار سال را سرلوحه تصمیمات و برنامه‌ریزی‌ها قرار دهند، افزود: نمایشگاه‌ها به دلیل نقشی که در توسعه بازار دارند می‌توانند در حوزه‌های اقتصادی تسهیلگر باشند. وی تصریح کرد: در سال‌های گذشته نمایشگاه‌هایی برای حمایت از تولید داخلی برگزار شد و تولیدکنندگان در حلقه‌های مختلف به هم نزدیک شدند و این حرکتی در مسیر رونق اقتصادی بود و این اتفاق می‌تواند همچنان ادامه پیدا کند. وی افزود: در حال حاضر مسوولان از بازار داخلی هم غافل شده‌اند و این مساله حل نمی‌شود مگر اینکه بازار داخلی ساماندهی و توانمندی‌های داخلی در نمایشگاه‌ها به نمایش گذاشته شود.
مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی رشت با اشاره به اینکه در سال ۱۴۰۰ نیز تلاش خود را برای برگزاری نمایشگاه‌ها خواهیم کرد، گفت: در شرایط کنونی اگر مدیران بالادستی از نمایشگاه‌ها حمایت کنند، این صنعت می‌تواند در مسیر حل مشکلات اقتصادی حرکت کند، زیرا این صنعت میان بخشی است و در سطوح مختلف ایفای نقش می‌کند و برگشت سرمایه‌گذاری را در سایر بخش‌ها نشان می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر این صنعت در ظاهر سودده نیست، زیرا سود آن در بازه‌های زمانی مختلف در بخش‌های مختلف دیده می‌شود و موجب رشد اقتصاد می‌شود. از این رو از همه متولیان درخواست می‌کنیم که از نمایشگاه‌ها حمایت کنند تا مجددا شاهد رونق این صنعت و اقتصاد باشیم. کاظم‌زاده با تاکید بر اینکه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در نمایشگاه‌ها می‌تواند الگویی برای سایر بخش‌های پرتردد باشد، تصریح کرد: با توجه به اینکه پروتکل‌های بهداشتی نمایشگاه‌ها با همکاری کارشناسان بهداشت تهیه شده برگزاری نمایشگاه‌ها نمی‌تواند خطری برای انتشار ویروس کرونا داشته باشد، زیرا در شرایط کنونی بسیاری از فروشگاه‌ها بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی شلوغ‌تر از نمایشگاه‌های فعال هستند و این مساله می‌تواند قابل‌توجه باشد.
نبود متولی صنعت نمایشگاهی و ادامه اعتراضات
مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی شهرکرد نیز با اشاره به اینکه مهم‌ترین سوال از دولتمردان این است که متولی صنعت نمایشگاهی در ایران کیست، به «دنیای اقتصاد» گفت: این مساله مهم‌ترین دغدغه فعالان اقتصادی در این صنعت است و این گله و اعتراض نمایشگاه‌داران، اگر در دولت آینده برطرف شود ۸۰درصد مشکلات صنعت نمایشگاهی حل می‌شود.
محمد مسعودی با بیان اینکه در شرایط کنونی با تعدد تصمیم‌سازان مواجه بوده‌ایم و به‌تازگی مسوولان دانشگاه علوم پزشکی و بهداشت به جمع تصمیم‌گیران نمایشگاه‌ها اضافه شده‌اند و صنعت نمایشگاهی را قفل کرده‌اند، افزود: مسوولان بهداشت هرروز به هایپر مارکت‌ها و... مراجعه می‌کنند و می‌بییند جلوی صندوق‌ها چقدر شلوغ است، با این حال این مراکز باز هستند، اما نمایشگاه‌ها که حداقل ۷ هزار متر وسعت دارند و سقف سالن‌های استاندارد نمایشگاهی ۱۲متر است، بسیاری از رویدادهای خود را تعطیل کرده‌اند، در شرایطی که به دلیل وسعت و سقف بلند نمی‌توانند در یک بازه زمانی چندساعته در بازدیدهای روزانه، مکانی برای گسترش ویروس کرونا باشند و از طرف دیگر همه همکاران نمایشگاهی پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند. عضو هیات‌رئیسه انجمن نمایشگاهی کشور با اشاره به اینکه مدیرعامل جدید شرکت بین‌المللی نمایشگاه‌های بین‌المللی با ارتباطاتی که در دولت داشته توانسته تا حدودی مشکلات را برطرف کند، اما همچنان برخی از این مشکلات پابرجا هستند، تصریح کرد: در شرایط کنونی ما معتقدیم داشتن یک متولی بد بهتر از نداشتن متولی است، از این‌رو دولت بعدی باید به دنبال تعیین متولی ویژه برای صنعت نمایشگاهی باشد و راهکار این مساله این است که وزیر صنعت، معدن و تجارت، معاونتی مجزا برای نمایشگاه‌ها در نظر بگیرد تا مشکلات کنونی برطرف شود. در واقع در شرایط کنونی، استانداری‌ها و... نسبت به سازمان توسعه و تجارت شناختی ندارند، به همین دلیل بیشتر بخش‌های دیگر همچون شهرداری‌ها، فرمانداری‌ها و ....در صنعت نمایشگاهی دخالت می‌کنند و مسوولان استانی نیز توجهی به دستورالعمل‌های سازمان توسعه و تجارت ندارند.
مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی شهرکرد با اشاره به اینکه یکی از مشکلات کنونی صنعت نمایشگاهی این است که تعرفه‌های برق و گاز و... تجاری محاسبه می‌شود، گفت: در حالی که تعرفه‌های برق نمایشگاهی باید صنعتی محاسبه شود، اما می‌بینیم به دلیل اینکه با تعرفه تجاری محاسبه می‌شود برخی ماه‌ها هزینه برق ۴۰ تا ۵۰میلیون تومان تعیین می‌شود و حتی در شرایطی که نمایشگاهی برگزار نشود هم هزینه ۴ تا ۵میلیون تومانی برای برق نمایشگاه محاسبه می‌شود و این مساله باعث بروز مشکلاتی در سایت‌های نمایشگاهی شده است.
وی با اشاره به اینکه فعالان این صنعت خواستار تغییر تعرفه‌های شرکت نمایشگاهی هستند، گفت: این درخواست باید در هیات‌دولت مطرح شود که به نظر می‌رسد تصمیم‌گیری درباره آن به دولت بعدی منتقل می‌شود، اما به‌طورکلی این تغییر تعرفه باید اجرایی شود، زیرا بخش‌هایی مانند گردشگری مشمول تعرفه صنعتی هستند و نمایشگاه‌ها هم باید در این بخش تعریف شوند.
ضرورت تغییر از نگاه صنفی به نگاه صنعتی در حوزه نمایشگاهی
همچنین مدیرعامل نمایشگاه بین‌المللی کرمان در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به اینکه سرمایه‌گذاری در صنعت نمایشگاهی باید بازگشت سرمایه داشته باشد، گفت: این صنعت پیشران اقتصاد است و دولت باید بستری را ایجاد کند که بخش خصوصی وارد سرمایه‌گذاری در صنعت نمایشگاهی شود، اما در شرایط کنونی سرمایه‌گذاری درگیر مجوزها و مدیران دولتی شده و این مساله برای صنعت نمایشگاهی مشکل‌ساز شده است.
امیرحسین سعید با بیان اینکه در شرایط کنونی دانشگاه علوم‌پزشکی مانع از برگزاری چند نمایشگاه شده است، افزود: مطالبه ما از دولت فعلی و دولتی که قرار است در آینده سکان کشور را به دست گیرد، این است که مجموعه نمایشگاهی از نگاه صنفی خارج و به آن نگاه صنعتی شود تا در آینده صنعت کشور به‌عنوان یک پیشران عمل کند. وی با بیان اینکه قوانین و مقررات مربوط به صنعت نمایشگاهی باید یکپارچه شود، تصریح کرد: در شرایط کنونی نمایشگاه‌داران تمام تلاش خود را می‌کنند تا چراغ نمایشگاه روشن بماند، اما باید توجه داشت که سرمایه‌ها فرار هستند و مشکلات کنونی که برای نمایشگاه‌های تخصصی به وجود می‌آید مانع از تحقق اهداف نمایشگاهی می‌شود، زیرا امروز ما به‌عنوان متولی یک رویداد نمایشگاهی نمی‌دانیم تا شب نمایشگاه مربوطه، اجازه برگزاری خواهیم داشت یا خیر.
