«دنیای‌اقتصاد» گزارش می‌دهد
«ایدرو» در جست‌وجوی اعتبار گذشته
ایران در دهه ۴۰ خورشیدی همزمان با توسعه اجتماعی، شاهد وقوع انقلاب صنعتی در مقیاس کوچک بود که منجر به افزایش سهم صنعت در تولید ناخالص ملی، ازدیاد کارخانه‌ها و بالارفتن تولید برخی صنایع مادر شد. در آن سال‌ها حمایت‌های همه‌جانبه دولت، بیشتر شد و بخش صنعت در این دوره با برنامه‌ها و طرح‌های گسترده‌ای که ارائه می‌‌شد تغییرات وسیعی را تجربه کرد. با توجه به رشد تغییرات، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در تیر ۱۳۴۶ با دو وظیفه اصلی ایجاد بنگاه‌های صنعتی جدید و نوسازی بنگاه‌های فرسوده تاسیس شد. ایدرو تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی حدود ۱۳۶ شرکت در زمینه‌های صنعتی، تولیدی و مهندسی راه‌اندازی کرد و همچنین در طول هشت سال دفاع مقدس به پشتیبانی گسترده در جبهه‌ها و تامین تجهیزات و کالاهای مورد نیاز رزمندگان مشغول بود و درحال حاضر، به فعالیت در حوزه‌های مختلف صنعتی کشور مشغول است. ایدرو در نیم قرن فعالیت خود با اجرای طرح‌های بزرگ و مهم صنعتی، گام‌های بلندی در گسترش صنایع ایران برداشته و برگ‌های زرینی به تاریخ صنعت کشور افزوده است.
فعالیت ایدرو در دهه‌های اول تاسیس
ایدرو در دهه اول فعالیت خود به ایجاد صنایع بزرگ و تحرک صنایع وابسته به آنها مشغول بود و طیف وسیعی از صنایع همچون خودرو، ماشین‌آلات کشاورزی، دریایی، تجهیزات نفت، گاز و پتروشیمی، هوایی، تولید انرژی و ساخت نیروگاه‌ها در دستور کار این سازمان بود.
برخی از مهم‌ترین فعالیت‌های ایدرو در دهه اول فعالیت خود عبارتند از: تاسیس شرکت‌های ماشینسازی اراک، ماشینسازی تبریز، تراکتورسازی تبریز، آلومینیوم ایران (ایرالکو)، هپکو، کشتی‌‌سازی خلیج‌‌فارس، کشتی سازی اروندان، واگن‌سازی پارس، موتوژن و پمپیران.
فعالیت ایدرو در دهه دوم تاسیس یعنی سال‌های ۵۷ تا ۶۷
اداره بخش مهمی از صنایع سنگین، مادر و ملی، طرح‌های مهم توسعه صنعت سنگین، تحت عنوان «طرح‌های مهم انقلاب» در دهه نخست استقرار جمهوری اسلامی ایران از مهم‌ترین فعالیت‌های ایدرو در دهه دوم فعالیت خود بود.
فعالیت ایدرو در دهه سوم تاسیس (سال‌های ۶۸ تا ۷۸)
اجرای طرح‌های بزرگ صنعتی و ملی همچون پالایشگاه‌های نفت، گاز و پتروشیمی و احداث نیروگاه‌ها از مهم‌ترین فعالیت‌های ایدرو در دهه سوم فعالیت خود بود.
فعالیت ایدرو در دهه چهارم و تاکنون (سال‌های ۷۸ تا ۹۹)
این دوره از فعالیت‌های سازمان با بررسی عملکرد گذشته با هدف عملیاتی کردن برنامه‌های توسعه، ضمن تداوم روند سرمایهگذاری صنعتی در چارچوب قوانین و مقررات با مدیریت و اجرای طرح‌های بزرگ صنعتی- ملی و مشارکتی به تحقق اهداف چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور و جایگاه ایران در اقتصاد جهانی چشم دوخته است و در تلاش است با حضور در بازارهای جهانی و رقابت‌‌پذیری، جلب منابع جدید سرمایهگذاری، در راستای ایجاد و گسترش صنایع دانش‌محور و توسعه همه‌جانبه صنعتی کشور، توسعه کارآفرینی و تربیت مدیران کارآفرین در کلاس جهانی گام بردارد. تجارب ناشی از اجرای پروژه‌های بزرگ راهبردی کشور به عنوان پیمانکاری عمومی در فازهای ۱، ۶، ۷، ۸، ۱۴، ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی با بهره‌گیری از شرکت‌های صاحب فناوری، ارتقای توان مهندسی شرکت‌های فعال در ساخت تجهیزات و ارائه خدمات فنی، موجب شده است سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به عنوان راهبر پروژه‌های بزرگ بتواند در این راستا نقش‌آفرین باشد. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) یک سازمان توسعه‌ای است که برای «گسترش و نوسازی صنایع کشور از راه بررسی‌های علمی و صنعتی و تهیه و تربیت کادر مدیریت و تاسیس شرکت‌های صنعتی، معدنی و خدماتی یا مشارکت در آنها و کمک و راهنمایی‌های فنی به واحدهای صنعتی و معدنی» تاسیس شده است.
ایدرو براساس قانون اجرایی کردن سیاست‌های کلی اصل ۴۴ مکلف به سرمایهگذاری در حوزه‌های صنایع نوین و مناطق کمتر توسعه‌یافته است.
همچنین براساس قانون تاسیس و اساسنامه این سازمان، ایدرو نسبت به ارائه خدمات نوسازی و توسعه صنعتی کشور، توسعه مدیریت در صنعت، مدیریت و اجرای پروژه‌های بزرگ صنعتی فعالیت می‌کند.
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با ایجاد زمینه مناسب برای توسعه صنعتی کشور با رویکردهای توسعه فناوری و دانش فنی، توسعه مدیریت در صنعت، توسعه سرمایهگذاریهای صنعتی و نوسازی و بهسازی صنایع، ضمن اجرای طرح‌های بزرگ، سرمایهگذاری مستقیم با هدف توسعه زمینه‌های اولویتدار صنایع هدف را با نگاه کلان انجام می‌دهد.
این سازمان در تلاش است با توجه به جنبه‌های نرم توسعه با فعالیت‌هایی همچون مدیریت، هدایت و حمایت از تکمیل زنجیره ارزش صنایع هدف، نوسازی و رقابت‌‌پذیر کردن صنایع موجود اولویتدار و تمرکز بر زنجیره ارزش صنایعی با مزیت مطلق و نسبی بالا و صادراتی در جهت توسعه صنعتی کشور، گامی موثر بردارد. همکاری راهبردی سرمایه‌گذاران، کارآفرینان، صنعتگران داخلی و خارجی با شرکای راهبردی، مسیر توسعه کشور را هموار خواهد کرد و ایدرو خواهد توانست در راستای توسعه سرمایهگذاری، دانش فنی و افزایش بهره‌وری بخش‌های صنعتی نقش‌آفرینی کند.
سیاست‌های لازم برای پیشرفت ایران خودرو و سایپا در دستور کار است
مدیرعامل ایدرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر، ایدرو چه اهدافی را دنبال می‌کند و چه چشم‌اندازی در انتظار این سازمان است، گفت: ایدرو به‌عنوان زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت در واقع متولی سیاست‌گذاری بخش حمل و نقل کشور است که شامل خودروی سبک و سنگین می‌شود.
محسن صالحی‌نیا اظهار کرد: ایدرو علاوه بر فعالیت در بخش خودروی سبک و سنگین، در بخش حمل‌ونقل دریایی، ریلی و هوایی نیز فعالیت دارد و این شرکت در زمینه نوسازی و توسعه برخی از واحدهای صنعتی که بعضی از آنها واگذار شده و بعضی از واحدهایی که مجددا به ایدرو واگذار شده‌اند و شرکت‌هایی که به‌صورت دانش‌بنیان فعالیت دارند با سرمایهگذاری مشترک با بخش‌خصوصی در حال انجام است.
وی تصریح کرد: ایدرو به‌عنوان نماینده دولت، سهامدار شرکت ایران خودرو و سایپا است و این شرکت به‌عنوان سهامدار این دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور، سیاست‌های لازم برای پیشرفت این دو خودروساز را در دستور کار دارد.
معاون وزیر صمت تصریح کرد: یکی دیگر از فعالیت‌هایی که ایدرو در آن سهیم است؛ توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی است و این سازمان مسوول کنسرسیوم این فاز است؛ توسعه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی از طریق کنسرسیوم و شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی که زیرمجموعه ایدرو است امور آن در حال پیشروی است. صالحی‌نیا گفت: ایدرو با محدودیت‌هایی روبه‌رو است و طبق شرایط موجود باید حدود ۷۰درصد منابع از طریق واگذاری‌ها به ایدرو برگردانده شود.
مشارکت ایدرو در توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان مناطق محروم
مدیرعامل ایدرو در پاسخ به این پرسش که ایدرو در سال‌های گذشته، یکی از بال‌های مهم کشور در بخش صنعت بوده، ولی در سال‌های اخیر، فعالیت این سازمان تا حدودی کمرنگ شده است و این موضوع، ریشه در چه عواملی دارد، گفت: مطابق سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی، تعدادی از شرکت‌های مهم و بزرگ صنعتی که قبلا زیرمجموعه ایدرو بوده‌اند به بخش‌ها و نهادهای دیگر واگذار شده‌اند یا سهام آنها به شرکت‌های بخش‌خصوصی یا نهادهای وابسته به دولت واگذار شده است و این موضوع باعث شده است که گستره ایدرو نسبت به گذشته کمتر شود.
صالحی‌نیا اظهار کرد: در حال حاضر، ایدرو با همکاری شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی در زمینه توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در مناطق محروم مشارکت دارد و سهم ایدرو در این مشارکت ۵۱درصد است.
وی تصریح کرد: در سال‌های گذشته، بسیاری از شرکت‌های بزرگ صنعتی که زیرمجموعه شرکت ایدرو بوده‌اند به بخش‌های دیگر واگذار شده‌اند، ولی در حال حاضر، علاوه بر اینکه سهام اندکی از شرکت ایران خودرو و سایپا به ایدرو تعلق دارد؛ فولادسازی اسفراین، ایویکو بندرعباس و ماشینسازی تبریز که شرکت‌های بزرگ صنعتی هستند تحت اختیار شرکت ایدرو قرار دارند.
صالحی‌نیا اظهار کرد: با فعالیت‌هایی ایدرو در مناطق محروم کشور در دست انجام دارد در تلاش هستیم که فعالیت‌ها و مشارکت‌ها در طرح‌های صنعتی کشور بیشتر شود تا این شرکت، بتواند همچون گذشته در صنعت کشور حضور پررنگی داشته باشد. معاون وزیر صمت تصریح کرد: ایدرو با محدودیت‌هایی روبه‌رو است و طبق شرایط موجود باید حدود ۷۰درصد منابع از طریق واگذاری‌ها به ایدرو برگردانده شود تا این شرکت بتواند در طرح‌های جدید صنعتی سرمایهگذاریهای لازم را انجام دهد، ولی در سال‌های اخیر این موضوع محقق نشده است و دلیل آن محدودیت‌هایی است که در قانون بودجه دولت وجود دارد. صالحی‌نیا در پایان گفت: شرکت ایدرو در تلاش است که بتواند منابع لازم را از طریق واگذاری‌های این شرکت جذب کند تا بتواند در طرح‌های دانش‌بنیان و صنعتی مناطق محروم سرمایهگذاریهای لازم را انجام دهد.
ایدرو نیازمند نگاه ویژه مسوولان وزارت صمت است
ایدرو اگر بتواند همانند سال‌های ابتدایی تاسیس خود در بخش صنعت کشور حضور قابل توجهی داشته باشد زمینه رشد صنایع کشور فراهم خواهد شد و صنعت به توسعه خواهد رسید و نیاز است در این خصوص، تصمیمات موثر و سازنده‌ای اتخاذ شود تا این سازمان بتواند عظمت و بزرگی گذشته خود را به دست آورد.
ایدرو این توانایی و پتانسیل را دارد که زمینه توسعه صنعت کشور را فراهم کند و پشتوانه محکم و قابل اعتمادی برای صنایع کشور باشد منتها این موضوع، مستلزم این است که مسوولان وزارت صمت نگاه ویژه‌ای به این سازمان داشته باشند و برای مرتفع کردن مشکلات و چالش‌های پیشروی آن، تصمیمات مناسبی اتخاذ شود تا این سازمان بتواند همچون گذشته یکی از بال‌های مهم صنعتی کشور باشد.
