چین به‌عنوان مرکز تجارت جهانی در حوزه تولید، اولین کشوری بود که دچار چالش ویروس کرونا شد و ارتباطات اصلی بسیاری از زنجیره تامین‌های بین‌المللی نیز در چین قرار دارد، به‌طوری‌که بیش از ۲۰۰ شرکت از ۵۰۰ شرکت برتر از نگاه Fortune Global در سال ۲۰۲۰ در شهر ووهان چین (منشأ ویروس کرونا) حضور فعال داشته که ۹۴درصد از هزار شرکت برتر این لیست از بحران کرونا بیشترین آسیب‌ها را دیدند. از آنجا که هیچ راه‌حل جایگزینی برای مقابله با چنین شرایط اضطراری در برنامه‌های مدیریت ریسک زنجیره تامین‌ها پیش‌بینی ‌نشده بود، بنابراین بسیاری از فرآیندهای تجاری در سراسر دنیا متوقف شدند و خسارت‌های فراوانی به آنها تحمیل شد. کسب‌وکارها با سپری کردن دوران سه‌ماه ابتدایی بحران کرونا یا دوران شوک (outbreak spread)، به مرحله ‌ترمیم و ریکاوری (steady Recovery) وارد شدند که شاهد به‌کارگیری اقداماتی موثر از سوی شرکت‌های بزرگ در سطح جهان برای مقابله با تغییرات تقاضا و شوک‌های اقتصادی بوده‌ایم. به‌طور مثال، شرکت خودروسازی SGMW چین در دوران کرونا خط تولید خود را برای تولید اقلام بهداشتی و ماسک‌های بهداشتی که از تقاضای بیشتری برخوردار بودند، به‌سرعت تغییر داد یا خطوط تولید شرکت‌هایی که از اتوماسیون فرآیند بهره‌مند بودند، توانستند تولیدات خود را در شرایط تغییر تقاضا بین ۵ تا ۱۰ برابر سریع‌تر انجام دهند. ایران نمونه‌های بارزی از این موارد را نیز در زمان جنگ تحمیلی تجربه کرده است؛ کارخانه‌هایی مانند تراکتورسازی تبریز و شرکت هپکو اراک با انجام تغییرات سریع در خط تولید خود، تجهیزات و ادوات جنگی مورد نیاز نیروهای پشتیبانی را تولید کردند.

در ایران نیز پاندمی کرونا شرایطی را به وجود آورده است که کارآفرینان و مدیران ارشد کسب‌وکارها برای کاهش تهدیدها و بهره‌گیری از فرصت‌های آتی در دوره پساکرونا و ایجاد ظرفیت‌های لازم برای پاسخگویی به تقاضای انباشته‌شده، به استراتژی‌های تاب‌آوری زنجیره ارزش (resilient supply chain) روی آورده‌اند که از الگوهای جهانی برای کاربرد محلی (Glocalization) بهره‌مند شده‌اند؛ به‌عنوان یکی از مدل‌های بومی‌‌شده، می‌توان «نظام کار ایمن» را معرفی کرد که در قالب یک الگوی کارآمد برای صنایع کشور و نیز برای حفظ سطح اثربخشی فعالیت‌های صف و ستاد سازمان شناخته می‌شود که به‌کارگیری و اجرای آن می‌تواند اثر منفی شرایط بحران بر تعهدات ارائه‌شده به مشتریان را تا حد قابل قبولی کاهش دهد. سرفصل‌های اصلی نظام کار ایمن در حوزه‌هایی چون تهیه و ایجاد اکوسیستم و نقشه‌های خوشه‌بندی از تامین‌کنندگان دارای توانایی‌های مشابه و نیز توجه ویژه خلق نوآوری در خطوط تولید و مواردی چون توجه به وضعیت سلامت و آموزش پرسنل، تعریف می‌شود. از این ‌رو برای دستیابی به هدف‌های چشم‌انداز افق ۱۴۰۴ و اطمینان از توسعه پایدار صنایع مادر، توجه به حلقه‌های ارزش زنجیره تامین از این نگاه و به‌کارگیری استراتژی‌هایی که باعث ورود ادبیات جدیدی به حوزه مدیریت ریسک و زنجیره ارزش شده است، بیش ‌از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.

اخبار مرتبط