افزایش عرضه؛ عامل ارزانی سیمان در بورس کالا
فارغ از اینکه کاهش قیمت در بورس به دلیل ساماندهی بازار توسط وزارت صمت یا وصل شدن برق سیمانی‌ها بود، وضعیت بازار مصرف اما متفاوت از آن چیزی است که به عنوان قیمت سیمان گفته می‌شود. امروزه قیمت تمام‌شده برای مصرف‌کننده با توجه به هزینه‌های حمل و نقل به حدود ۴۰هزار تومان می‌رسد و در واقع کیلومتر‌ها از قیمت سیمان در بورس کالا فاصله دارد. در واقع آقای وزیر کاهش ۲هزار تومانی قیمت سیمان نسبت به سه ماه قبل را مورد تاکید قرار داده‌اند، اما صحبتی از واقعیت بازار نکرده‌اند. بنابراین بسیاری از مصرف‌کنندگان نهایی دچار سردرگمی شده‌اند. با وجود این، این اظهارنظرها چیزی از اهمیت رفتن سیمان به بورس کالا کم نمی‌کند و هر عقل سلیمی باید از شفافیت اقتصادی حمایت کند. کما اینکه همین حالا که قیمت سیمان با نرخ دستوری ابتدای سال برابری می‌کند، تولیدکننده‌ها از آن حمایت می‌کنند.
مدیرعامل سیمان لامرد به عنوان یکی از تولیدکنندگان سیمان در همین ارتباط می‌گوید: در بهمن ماه ۱۳۹۹ وزیر وقت صمت اعلام کرد با قیمت‌گذاری دستوری سیمان مخالف است و وعده افزایش قیمت سیمان با توجه به افزایش هزینه‌های تمام شده را داد و همین امر باعث هجوم خریداران برای ذخیره سیمان تا زمان گران‌شدن این کالا شد و افزایش تقاضا گرانی سیمان و ایجاد بازار سیاه را به همراه داشت.
ابراهیم غلام‌زاده با بیان اینکه اخیرا هم مسوولان وزارت صمت و نمایندگان مجلس وعده سیمان ۲۵هزار تومانی را داده‌اند، می‌افزاید: همین امرعاملی شده تا مردم برای ارزان‌تر شدن سیمان دست نگه دارند. این اظهارنظر در حالی است که هنوز بازار شاهد سیمان ۴۰ تا ۵۰هزار تومانی است و این موضوع خود ابهامات زیادی را در مورد اظهارات وزیر صمت به وجود آورده است.
غلام‌زاده با تاکید بر اینکه کسانی که وعده سیمان ۲۵هزار تومانی می‌دهند، بخش حمل و نقل و سود عامل و فروشنده را در نظر نمی‌گیرند، خاطرنشان می‌کند: سیمان درب کارخانه کیسه‌ای ۲۵هزار تومان به‌فروش می‌رسد و با محاسبه هزینه حمل و تخلیه و بارگیری و سود مصالح فروش یا عامل، قیمت نهایی هر کیسه ۵۰ کیلوگرمی به ۴۰ تا ۵۰هزار تومان برای مصرف‌کننده نهایی می‌رسد.
مدیر عامل سیمان دشتستان نیز به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: نفس بورس کالا بر مبنای عرضه و تقاضاست و در صورت شفافیت هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده منتفع می‌شوند، اما در ابتدای ورود سیمان به بورس به دلیل قطع برق کارخانه‌ها، سیمان چندانی برای ارائه وجود نداشت و قیمت‌ها به طرز حباب گونه‌ای بالا رفت، اما در ادامه که مشکل تامین انرژی شرکت‌ها مرتفع شد، با عرضه لازم بورس در مسیر درست خود قرار گرفت.
به گفته ایرج موسوی، با وجود گذشت سه ماه از آغاز به کار بورس کالا قیمت‌ها تحت عرضه و تقاضا نتوانسته از قیمت‌های دستوری گذشته فراتر برود. این در حالی است که شرکت‌های سیمانی امیدوار بودند با سپردن بازار به عرضه و تقاضا قیمت فروش کارخانه‌ها افزایش یابد و در عوض با کاهش واسطه‌گری در بازار، شیب قیمت نهایی برای مصرف‌کننده نزول کند. امروز بخش اول ماجرا یعنی افزایش قیمت‌ها با وجود تقاضای انباشته تقریبا هیچ‌گونه افزایشی تجربه نکرد، اما در سوی دیگر سیمانی که با قطع برق به حدود ۱۰۰ هزار تومان رسیده بود، در محدوده ۳۵هزار تومان قرار گرفته است. مدیر عامل سیمان دشتستان در این خصوص معتقد است: متاسفانه شاهد نوعی مدیریت دولتی در بورس کالا هستیم؛ به این معنا که دولت بر عرضه بالاتر از تقاضا و نیاز بازار تاکید دارد و همین امر باعث بالا نرفتن قیمت‌ها شده است. به طور مثال شرکت ما ۱۰هزار تن به بازار عرضه کرده در حالی که برای ۵ هزار تن تقاضا وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه هزینه بالای حمل و همچنین نیروی انسانی این بخش بسیار بالاست و طبیعی است که سیمان ۲۵هزار تومان بورس به قیمت ۳۵ تا ۴۰هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسد، می‌افزاید: طبق دستورالعمل وزارت صمت فروش سیمان از راهی غیر از بورس کالا ممنوع است و بورس کالا نشان می‌دهد که تولیدکننده‌ها هیچ گونه افزایش قیمتی نداشته‌اند.
مدیر عامل سیمان دشتستان با اشاره به جلسه شرکت‌های سیمانی با وزیر صمت تصریح می‌کند: در جلسه‌ای که با وزیر صمت داشتیم، بار دیگر مساله تامین سوخت جایگزین گاز (مازوت) برای کارخانه‌های سیمان در فصل زمستان را مطرح کردیم و قول‌هایی در این خصوص از طرف وزیر برای حل مشکل داده شد تا بار دیگر شاهد وقفه طولانی‌مدت در تولید سیمان نباشیم. به طور کلی ایشان رویکرد مثبتی برای رفع مشکلات صنعت سیمان داشتند.
وی با اشاره به اظهارات برخی از سازندگان و مسوولان که گرانی سیمان را عامل گرانی مسکن می‌دانند، می‌گوید: سهم سیمان در هزینه‌های ساخت و ساز کمتر از ۲درصد است و جالب است بدانید مصالحی مانند گچ که فرآیند تولید آن بسیار ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از سیمان است، در قیمت تمام‌شده ساخت تاثیرگذارتر از سیمان است.
موسوی در پاسخ به سوال ما که بورس کالا چه تاثیری بر رقابت منفی شرکت‌های سیمانی دارد، می‌گوید: هزینه‌های تولید به گونه‌ای افزایش یافته که اصولا امکان رقابت منفی در بخش قیمت وجود ندارد چون ارزان‌فروشی در شرایط کنونی به معنای در آغوش گرفتن ورشکستگی است. با وجود این در گذشته میزان و نحوه فروش شرکت‌ها شفاف نبود و امروز به لطف بورس کالا به راحتی مسوولان می‌توانند بازار را رصد کنند.
