سود گسترش انرژی با تغییرات نرخ ارز
فعالیت‌های گسترش انرژی پاسارگاد
شرکت گسترش انرژی پاسارگاد در سال87 به‌صورت سهامی‌خاص تاسیس شد. سرمایه‌گذاری در اکتشاف، توسعه و استحصال منابع و معادن زیرزمینی هیدروکربوری، ساخت پالایشگاه‌های نفت و گاز و واحدهای پتروشیمی‌و صنایع پایین‌دستی و تولید فرآورده‌های مربوط، احداث نیروگاه‌ها و تولید برق، ایجاد تاسیسات مربوط به خطوط انتقال و توزیع برق، نفت و گاز و فرآورده‌های مربوط، احداث و بهره‌برداری از سایر صنایع مانند فولاد و مس، آلومینیوم و صنایع وابسته و فعالیت‌های جنبی و ساخت انواع تجهیزات و تاسیسات ازجمله فعالیت‌هایی است که این شرکت و گروه‌های وابسته،آنها می‌پردازند(گزارش هیات مدیره).
بخش بزرگی از هزینه‌ها ناشی از استهلاک است
طبق صورت‌های مالی منتشر شده، از سال 99، درآمدهای عملیاتی برای این شرکت و گروه حدود 126هزار میلیارد ریال بود که با توجه به حدود 60هزار میلیارد ریال بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی، سود ناخالص عملیاتی این شرکت به حدود 66هزار میلیارد ریال می‌رسد. طبق همین گزارش گروه در سال 99 حدود 4هزار و 900میلیارد ریال فروش خالص داشته که بخش زیادی از آن حاصل از فروش برق نیروگاه خوی به مدیریت شبکه برق ایران، فروش برق نیروگاه شریعتی، فروش برق نیروگاه ارومیه، فروش برق به شرکت شبکه برق منطقه‌ای کرمان و فروش برق نیروگاه پاسارگاد قشم است. مابقی این درآمد حاصل از خدمات و سایر فعالیت‌های عملیاتی است.
در مورد بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی این گروه، بخش اعظم آن مربوط به استهلاک (در حدود 54هزار میلیارد ریال)، مواد مستقیم مصرفی(42میلیارد ریال)، دستمزد مستقیم (89میلیارد ریال) و سایر (حدود 2هزار میلیارد ریال) است. مبالغ مندرج در استهلاک، عمدتا مربوط به نیروگاه خوی، دکل حفاری پاسارگاد، نیروگاه شریعتی، خطوط لوله انتقال گاز و نیروگاه ارومیه است. استهلاک این گروه در سال 98 حدود 43هزار میلیارد ریال بود که بر این اساس در سال 99 حدود 25درصد افزایش داشته است. با توجه به رقم بالای این عنوان، لازم است گروه در این خصوص اصلاحاتی را در دستور کار قرار دهد.
با کسر هزینه‌های فروش، عمومی‌و اداری، هزینه‌های مالی و مالیات و اضافه کردن سایر درآمدها، سود خالص این گروه در سال 99 به 4هزار و 677میلیارد ریال می‌رسد که نسبت به سال 98 حدود 53درصد افزایش داشته است(صورت‌های مالی منتشر شده در سایت کدال).
سودسازی در پناه نرخ تسعیر ارز
نکته قابل‌توجه، افزایش 50درصدی در هزینه‌های اداری، عمومی‌و فروش و افزایش 326درصدی در هزینه‌های مالی این گروه است. این افزایش عموما به خاطر افزایش در استهلاک ملزومات، هزینه حقوق و دستمزد، بهره تسهیلات دریافتنی (325درصد) و سایر هزینه‌ها است. با توجه به موارد ذکر شده، این گروه بهره قابل‌توجهی را برای تامین مالی خود متحمل شده است(صورت‌های منتشر شده در سایت کدال).
این گروه از تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی غیرعملیاتی در حدود 25هزار و 698میلیارد ریال سود در سال 99 شناسایی کرده که نسبت به سال گذشته بیش از 14برابر شده است. از مبلغ مذکور بیش از 96درصد آن مربوط به تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی غیرعملیاتی شرکت «نفتانیر» است که عمدتا بابت تسعیر حساب سپرده ارزی نزد بانک پاسارگاد به مبلغ 40میلیون یورو است. با توجه به سود خالص این گروه (در حدود 4هزار و 677میلیارد ریال) به نظر می‌رسد سود این شرکت در پناه تغییرات نرخ ارز شکل‌گرفته است و در غیر این صورت این شرکت زیان ده می‌شد.
باید توجه داشت که سود ناشی از تغییرات نرخ ارز به صورت‌های مالی شرکت‌های بالادستی نیز رسوخ کرده و درمجموع تمام این شرکت‌ها از کاهش ارزش پول ملی و نگهداری دارایی‌های دلاری بهره برده‌اند. کاهش ارزش پول ملی، درنتیجه تورم پولی رخ می‌دهد که به‌صورت پنهانی از قدرت خرید تمام شهروندان ایرانی برداشته‌شده است(ص.م سایت کدال).
افزایش 3برابری هزینه‌های تامین مالی
گروه گسترش انرژی پاسارگاد در سال 99 برای تامین مالی پروژه‌های خود از منابع حقوق مالکانه و بدهی استفاده کرده است. بر این اساس، بهره تسهیلات دریافتی این شرکت در سال 99 حدود 140هزار میلیارد ریال بود که در مقایسه با 33هزار میلیارد ریال در سال 98، حدود 324درصد افزایش‌یافته است. از مبلغ مذکور 1208میلیارد ریال به شرکت اصلی، 358میلیارد ریال به شرکت پترو کاریز امید کیش، 349میلیارد ریال به شرکت تجارت پاسارگاد، 137هزار میلیارد ریال به شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی نفتانیر، 159میلیارد ریال به شرکت حفاری استوان کیش، 304میلیارد به شرکت تولید انرژی برق شمس پاسارگاد و مابقی به شرکت‌های تجهیز و توسعه صنایع هنگام قشم، توسعه صنایع تابان انرژی پاسارگاد قشم مولد، سیوان تدبیر تجارت و سایر شرکت‌ها مربوط می‌شود.
افزایش توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌ها
در جدول نیز برخی از نسبت‌های مالی این شرکت آورده شده است. نسبت جاری این شرکت نسبت به سال 98 بهبود یافته که بخش قابل توجهی از آن مربوط به دریافتنی‌های تجاری و سایر دریافتنی‌ها می‌شود. باید توجه داشت که بخش زیادی از این عنوان از تهاتر بدهی‌ها یا طلب از سازمان توانیر تشکیل شده که نقدشوندگی آنها با ریسک‌هایی همراه است. نسبت پوشش بهره نشان می‌دهد شرکت تا چه میزان در پرداخت هزینه‌های مالی مثلا بهره وام‌های دریافتنی توانایی دارد. این نسبت برای گسترش انرژی پاسارگاد در سال 99 کاهش یافته است این کاهش عمدتا ناشی از افزایش هزینه‌های مالی است که نشان می‌دهد تامین مالی شرکت با هزینه‌های بهره‌ای بالایی صورت پذیرفته است. حاشیه سود عملیاتی و ناخالص نیز برای این شرکت در سال 99 بهبود یافته است که با توجه به ریزدرآمد‌های عملیاتی این شرکت عمدتا ناشی از خدمات بوده است. اختلاف بین حاشیه سود عملیاتی و حاشیه سود ناخالص نیز مربوط به افزایش 10برابر سایر درآمدها می‌شود که طبق یادداشت‌های همراه با صورت‌های مالی از سود تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های عملیاتی، فروش ضایعات و درآمد ارائه سایر خدمات حاصل شده است. با توجه به موارد ذکرشده برآورد درآمدها و سودهای شناسایی‌شده گروه گسترش انرژی پاسارگاد عمدتا به لطف افزایش قیمت ارز اتفاق افتاده و اگر تغییرات نرخ ارز را از صورت‌های مالی این گروه کسر کنیم با زیان‌های بالایی روبه‌رو خواهد شد. با این شرایط، سوال این است که اگر در سال‌های آینده شرایط کلان ایران از حالت تورمی به رکودی تغییر یابد روند سودسازی این شرکت به چه شکل ادامه خواهد یافت؟ در کنار این مورد باید به هزینه‌های این شرکت نیز توجه داشت که هزینه‌های ناشی از استهلاک بسیار نمایان است و این می‌تواند فعالیت‌های آینده شرکت را با چالش‌های فراوانی روبه‌رو کند. البته این شرکت در سال 99 درآمدهای زیادی از طریق خدمات شناسایی کرد که می‌تواند نقطه روشنی در گسترش فعالیت‌های میدانی شرکت باشد (صورت‌های منتشر شده در سایت کدال).
