ظرفیت‌های خیالی تولید محصولات زراعی
اساسا این‌گونه اظهارات غیر از بالا بردن توقع جامعه مخاطب و در صورت عدم تحقق تزریق ناامیدی به بدنه بخش کشاورزی، رهاورد و دستاورد دیگری نخواهد داشت. هر چند بیان این آمار و اطلاعات مسبوق به سابقه است، چنانکه برخی دولتمردان متخصص و غیرمتخصص ظرفیت‌های خیالی برای افزایش تولید محصولات کشاورزی اعلام کرده و در سخنان خویش حتی حاضر نشده‌اند که از اعلام آمار چند صد میلیون تنی تولید محصولات زراعی گامی عقب‌تر نهند و سپس با بیان این آمار فرضی، نتیجه گرفته‌اند که ایران توانایی تامین نیاز غذایی چند صد میلیون نفر را داراست و انگار در منظومه ذهنی ایشان امنیت غذایی با این توانایی‌های ایران امری واهی است.
در این زمینه دو راهکار عمده هم ارائه شد یکی آنکه زمین‌های آیش که از الزامات زراعت دیم است به زراعت‌هایی نظیر جو یا دیگر محصولات جایگزین اختصاص داده شود و دیگر اینکه افزایش بهره‌وری حداقل به میزان ۳۰درصد در محصولات زراعی صورت پذیرد.
در رابطه با این دو گزاره نکاتی قابل تامل است. تقریبا هر دو راهکار مذکور سال‌هاست که در کشور و در اکثر اراضی دیم مورد آزمون قرار گرفته، اما به نتایج امیدآفرینی منجر نشده است.
از جمله اینکه به‌دلیل کمبود نزولات جوی در اغلب دیمزارها باید هر سال بخشی از زمین‌ها را آیش ( نکاشت) گذاشت تا در این مدت ذخیره مناسبی از آب در خاک برای کشت سال آتی فراهم شود، زیرا در غیر این صورت به‌شدت از بازده میان مدت و نیز درازمدت تولیدات زراعی در صورت کشت متوالی محصول، کاسته خواهد شد. از طرفی نگاهی به میانگین آمار تولید سالانه گندم و جو دیم در ۴۰ سال گذشته نشان‌دهنده این نکته است که به رغم آنکه میانگین تولید گندم و جو آبی کشور طی این سال‌ها افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است، ولی پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در افزایش میانگین تولیدات دیم به چشم نمی‌خورد.
همچنین عنوان شده که ظرفیت ۳ میلیون هکتاری آیش به محصولاتی نظیر جو، دانه‌های روغنی، حبوبات یا گیاهان علوفه‌ای اختصاص یابد. غیر از گیاه جو که آن‌هم نیاز به حداقل ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلی‌متر بارندگی دارد، بقیه محصولات نظیر دانه‌های روغنی و گیاهان علوفه‌ای دارای نیاز آبی به مراتب بیش از بارندگی سالانه اکثر دیمزارهای کشور هستند که عملا از کشت آنها در این اراضی بازدهی حاصل نخواهد شد.
از سویی دیگر چنانکه همگان اطلاع دارند یکی از مهم‌ترین چالش‌های اخیر کشور در حوزه کشاورزی وقوع خشکسالی‌های پیاپی و کاهش بارندگی در سال‌های گذشته به دلایلی از جمله تغییر اقلیم و مدیریت نامطلوب بوده که در این ارتباط نخستین آسیب متوجه اراضی دیم شده است.
بنابراین اظهار این‌گونه آمار و پیش‌بینی‌های قطعی در زمینه افزایش تولید محصولات زراعی چندان عملی و واقعی به نظر نمی‌آید. به‌عنوان نمونه در سال زراعی جاری نیاز به واردات حدود ۷میلیون تن گندم در کشور وجود دارد که عمده دلایل کاهش تولید گندم و جو ناشی از خشکسالی گسترده و کمبود نزولات جوی در اراضی دیم کشور و بهره‌وری پایین این مناطق بوده است. بنابراین شرط عقل آن است که با احتیاط بیشتری به چانه زنی و ارائه آمار نه چندان مطمئن و قابل وقوع در رابطه با افزایش تولید محصولات زراعی و فتح قله‌های تولید پرداخت.
