در گفتوگو با قطعهسازان مطرح شد
کاهش ۱۵درصدی نرخ قطعات با اصلاح قیمت مواد اولیه
تاثیر نرخ مواد اولیه در بهای تمام‌شده قطعات چقدر است؟ علیاکبر جوانروح، مدیرعامل شرکت طراحی و تولید جوانروح (سهامی خاص)، طراح و تولیدکننده رام زیر موتور وانتها، تولیدکننده رکلاینر صندلی و قطعات جلوبندی خودرو در این باره گفت: حجم مواد اولیه، محصول به محصول متفاوت است. در برخی قطعات فقط ۱۰درصد قیمت، مربوط به مواد اولیه بوده و ۷۰ تا ۸۰درصد بهای تمام شده مربوط به فرآیند تولید آن میشود. بهعنوان نمونه قطعاتی که عملیات حرارتی و نیاز به ماشینکاری دارند مثل رکلاینر صندلی (تنظیم‌کننده وضعیت صندلی) مقدار مواد اولیه بهکار رفته در آن کم است؛ اما فرآیند تولید آن گران است، زیرا مواد اولیه باید تنشگیری شود یعنی نرم شده و بعد پرداخت شود. پرس مورد نیاز آن خاص بوده که برای ساعتسازی هم مورد استفاده قرار میگیرد. این فعال صنعت قطعه در پاسخ به این پرسش که آیا تاثیر نرخ مواد اولیه در محصولات بستگی به بزرگی و کوچکی قطعه دارد، عنوان کرد: نمیتوان این‌گونه گفت زیرا برخی قطعات هایتک بوده و فرآیند طولانی تولید آنها هزینهها را افزایش میدهد مانند دسته موتور. این قطعه شاید یک کیلوگرم وزن و حجم کمی مواد آلومینیومی نیاز داشته باشد، اما آلومینیوم مورد نیاز این قطعه متفاوت است. ساخت آن نیاز به دقت زیادی دارد. فرآیند ساخت این قطعه به این ترتیب است که در دمای ۵۴۰ درجه به‌اضافه و منهای ۷ درجه باید در آب سقوط کند، البته بعد از اینکه قطعه ۸ ساعت در کوره ماند. این فرآیند پس از ریختهگری بوده و در ادامه هم قطعه باید ۶ ساعت در حرارت دیگر باقی بماند. به این فرآیند عملیات حرارتی میگویند.
هزینههای تولید
مدیرعامل شرکت طراحی و تولید جوانروح در ادامه سخنان خود گفت: ۳۰ درصد بهای تمام شده قطعه مربوط به هزینههای سربار است که هرچه از این درصد کمتر شود سود تولیدکننده بیشتر خواهد شد. مثلا در سیستمهای اتوماسیون هزینه سربار کمتر است. در واقع هرچه تعداد کارگران بیشتر باشد نیروهای بخش اداری برای خدماترسانی به آنها بیشتر میشود. تولیدکننده این هزینهها را جزو تولید محاسبه نکرده و فقط افرادی که بهطور مستقیم در تولید نقش دارند جزو هزینههای تولید بهشمار میروند. او تصریح کرد: در یک آنالیز قیمتی ساده، قیمت تمام شده قطعات فلزی ساده تا ۳۰درصد مربوط به نرخ مواد اولیه آنها بوده و ۳۰درصد هزینهها مربوط به فرآیند تولید میشود؛ علاوهبر اینکه ۳۰درصد هم باید هزینههای سربار درنظر گرفت. ۱۰درصد باقی‌مانده هم مربوط به سود است. حال هرچه صنعتگر هزینه سربارش را کاهش دهد به درصد سودش اضافه میشود.
ضرورت تثبیت نرخ ارز
قطعهسازان بارها گلایه کردهاند افزایش قیمت مواد اولیه داخلی، نرخ محصولاتشان را بالا برده و در نهایت قیمت خودرو صعودی شده است. در نتیجه اگر قیمت مواد اولیه کاهش پیدا کند و برای تولیدکننده داخلی با نرخ ریال محاسبه شود هزینهها کاهشی خواهد شد. جوانروح با تایید این موضوع گفت: قطعهسازی فرآیند پیچیدهای دارد. گاهی یک قطعهساز در واقع مواد اولیه (قطعات نیمهساخته یا به اصطلاح منفصله) قطعهساز دیگر را تولید و تامین میکند. از سوی دیگر نمیتوان تاثیر نرخ دلار را در تمام ابعاد زندگی نادیده گرفت. تاثیر نرخ دلار تنها در قطعات خودرو نیست در بطری آبی که میخریم، لباسی که میپوشیم و... نیز وجود دارد. صحبت صنعتگر این است که شاهد جهش نرخ ارز نباشیم. اگر این‌گونه باشد دیگر شاهد گرانی در سایر بازارها نخواهیم بود. قیمت ارز که بالا میرود نهتنها مواد اولیه بلکه لباس کارگران، تجهیزات مورد نیاز تولید و... هم گران میشود. فقط دستمزد نیروی انسانی گران نمیشود که ۱۰درصد هزینه تمام شده مربوط به آن است. البته در بخش مونتاژ که تعداد کارگران بیشتر است این هزینه بالا میرود.
مدیرعامل شرکت طراحی و تولید جوانروح تاکید کرد: تعادل ارزی باید به وجود آید تا بهای تمام شده تولید رقابتی شود. بنابراین نمیتوان گفت نرخ مواد اولیه داخلی به ریال در اختیار صنعتگر قرار گیرد، زیرا تمام محصولات مورد نیاز و استفاده تولید و تولیدکننده وابسته به نرخ ارز است. بنابراین بهترین راهکار برای کاهش هزینهها، ثبات در بازار ارز است. جوانروح با بیان اینکه نوسان در بازار، تمام فکر تولیدکننده را به خود مشغول کرده، گفت: در این شرایط صنعتگر دیگر به توسعه و استفاده از ابزار فناور فکر نمیکند به دنبال این است که چگونه فعالیت خود را پایدار نگه دارد.
معامله مواد اولیه بالاتر از نرخ جهانی
در ادامه فرهاد بهنیا، مدیرعامل شرکت پیوند، تولیدکننده قطعات و قفلهای مکانیکی خودرو با بیان اینکه بهطور کلی ۵۰ تا ۶۰ درصد قیمت قطعات مربوط به مواد اولیه است، گفت: بهطور میانگین سهم نرخ مواد اولیه در بهای تمام شده قطعات بین ۲۵ تا ۳۰ درصد است. البته این نسبت قطعه به قطعه تغییر میکند.
او افزود: خلأ نظارتی سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان در حوزه قیمتگذاری مواد اولیه سبب شده تا فعالان صنایع بالادستی محصولات خود را بین ۱۰ تا ۲۰درصد حتی بالاتر از نرخ جهانی در بازار کشور عرضه کنند. بهعنوان مثال اگر ورق فولاد در بازار جهانی کیلویی ۶۰ سنت است در بازار داخل بین ۷۵ تا ۸۰ سنت معامله میشود. چرا صنعتگر باید مواد اولیه تولید داخل را بالاتر از نرخ جهانی خریداری کند.
عضو هیاتمدیره انجمن قطعهسازان خودرو تصریح کرد: راهکار کاهش قیمت محصولات نهایی از جمله قطعات و بهتبع آن خودرو این است که تولیدکنندگان، مواد اولیه داخلی را براساس قیمت تمام‌شده، به‌اضافه ۵ تا ۱۰درصد سود محصولات را در اختیار صنعتگران کشور قرار دهند. این نوع معامله پیشتر با عنوان مچینگ وجود داشت. مدیرعامل شرکت پیوند در پاسخ به این پرسش که در صورت اصلاح روند قیمتگذاری مواد اولیه داخلی چند درصد قیمت قطعات کاهش پیدا میکند، گفت: در صورتی که قیمت مواد اولیه بین ۲۵ تا ۳۰درصد کاهش پیدا کند، این عدد حداقل بین ۱۰ تا ۱۵درصد در قطعات خود را نشان خواهد داد.
