فرصت‌ها و چالش‌های مس در روزهای آتی کدامند؟
فرصت بکر برای درخشش فلز سرخ
فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده ملی مس
به گزارش «دنیای اقتصاد»، معاون توسعه و اکتشافات شرکت ملی صنایع مس ایران درباره فعالیت‌های در دست اجرا و برنامه‌ریزی شده این شرکت عنوان کرد: فعالیت‌های در دست اجرا و برنامه‌ریزی‌شده در راستای استراتژی نوین اکتشافات شرکت مس، برنامه‌ریزی انجام ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار متر حفاری اکتشافی در دوره ۵ ساله آتی (سالانه۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار متر) در مناطق اکتشافی کشور، برنامه‌ریزی خرید ۱۵ دستگاه حفاری اکتشافی عمیق، راه‌اندازی پایگاه داده‌های اکتشافی ۹ Fusion برای نخستین‌بار در سطح کشور با قابلیت اعتبارسنجی و کنترل داده‌های اکتشافی و ایجاد بانک‌های اطلاعاتی، آنالیز و ... مغزه‌های حفاری، برنامه‌ریزی تجهیز کارگاه‌های الگ و آماده‌سازی نمونه در مناطق شمال غرب و جنوب شرق کشور به سامانه پویشگر مغزه‌های حفاری و تهیه آرشیو دیجیتال مغزه‌های حفاری به عنوان شناسنامه معادن، برنامه‌ریزی استانداردسازی گزارش‌ها و مستندات اکتشافی در راستای اخذ تاییدیه، مشاور مستقل بین‌المللی جهت off sign ذخایر مطابق استانداردهای بین‌المللی، جورک با هدف حفظ و ارتقای جایگاه کشور به لحاظ ذخایر مس در عرصه بین‌المللی، به‌کارگیری جدیدترین نسخه‌های نرم‌افزارهای معدنی در راستای مکانیزه کردن مطالعات ارزیابی و تخمین ذخیره و مطالعات مفهومی طرح استخراج، ساماندهی انبارهای مغزه و کارگاه‌های الگ و آماده‌سازی نمونه است.
بهروز رحمتی در ادامه با اشاره به چالش‌های موجود در مسیر اجرای فعالیت‌های اکتشافی عنوان کرد: مشکلات ثبت و اخذ مجوز محدوده‌های اکتشافی، وجود معارضان حقیقی یا حقوقی برای اغلب نواحی امیدبخش و عدم امکان ثبت محدوده‌های مستعد، زمان‌بر بودن فرآیند استعلام و پاسخ ارگان‌های ذی‌ربط که در نهایت به مخالفت یا موافقت مشروط یا موافقت با بخش کوچکی از محدوده منجر می‌شود، مخالفت ارگان‌ها در روند اخذ یا تمدید گواهی کشف یا پروانه بهره‌برداری کانسارهای جدید، مخالفت وزارتخانه یا سازمان‌های صمت استان‌ها با واگذاری پهنه‌های درخواستی، عدم پاسخگویی مناسب و به‌موقع در روند ثبت محدوده‌ها از طرف مسوولان مربوطه، مشکلات حفاری و ناوگان حفاری، وجود دستگاه‌های فرسوده، هزینه بالای تعمیر و نگهداری دستگاه‌ها، کمبود نیروی انسانی ماهر، افزایش هزینه‌های ماشین‌آلات راهسازی و تجهیز کارگاه‌ها، مشکلات اجرایی فعالیت‌های اکتشافی، ارتباط محدود با شرکت‌های اکتشافی بین‌المللی، مشکلات واردات دستگاه‌های جدید و کمبود دانش فنی روز برای به‌کارگیری آنها و مشکلات عقد قرارداد با شرکت‌ها و مشاوران مطرح بین‌المللی جزو چالش‌هایی است که در مسیر اکتشاف با آن روبه‌رو هستیم.
سرمایه‌گذاری در صنعت مس
رحمتی در پاسخ به این پرسش که چرا سرمایه‌گذاری در صنعت مس از امنیت و پایداری بیشتری نسبت به سایر فلزات پایه برخوردار است و آینده صنعت مس روشن‌تر از سایرین است، عنوان کرد: یکی از بزرگ‌ترین مصارف فلزات پایه مس، آلومینیوم، روی، سرب و همچنین فولاد است. در این میان امکان جایگزینی فلزات مختلف مذکور با یکدیگر و سایر مواد محتمل مصرفی، می‌تواند یکی از پارامترهای مهم و تاثیرگذار بر پایداری بازار مصرف این فلزات قلمداد شود. نگاهی به روند جایگزینی فولاد، آلومینیوم، چوب و اخیرا UPVC در صنایع ساختمانی، احتمال جایگزینی هر یک از مواد مذکور را با دیگر مواد با توجه به شرایط قیمت‌های روز این مواد افزایش می‌دهد که این مهم طی حدود چهاردهه اخیر بارها و بارها مشاهده شده است. وی در ادامه خاطرنشان کرد: در طرف مقابل یکی از بزرگ‌ترین مصارف فلز استراتژیک مس، استفاده از خواص هدایت الکتریکی و حرارتی مس است که نزدیک‌ترین فلزات به مس در این حوزه فلزات گرانبهای نقره و طلا هستند که به دلیل اختلاف قیمت فوق‌العاده این فلزات با مس، تقریبا احتمال خطر جایگزینی آتی به حدود صفر درصد محدود می‌شود. در این حوزه البته در حد کمی آلومینیوم عمدتا برای خطوط انتقال قدرت فشار قوی و فیبر نوری برای هدایت امواج مخابراتی جایگزین شده‌اند و در طرف مقابل مصارف جدیدی مانند خواص آنتی‌باکتریال مس یا استفاده از خواص زیبایی مس از جمله در نمای ساختمان‌ها نیز این موضوع را جبران کرده‌اند.
اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت مس
معاون توسعه و اکتشافات شرکت ملی صنایع مس ایران به اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه صنعت مس در کشور اشاره کرد و گفت: با توجه به شرایط فعلی حاکم بر کشور از دیدگاه اقتصادی و همچنین مشکلات کشور در حوزه اشتغال‌زایی در اقصی نقاط کشور، حوزه معدنی در صدر تمامی حوزه‌های سرمایه‌گذاری، به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین حوزه‌ای که می‌تواند هم مشکل اشتغال‌زایی کشور را حل کند و هم برکات غیرقابل انکار اقتصادی نصیب کشور و جامعه کند و علاوه بر آن، از آن به‌عنوان یک ابزار مهم در تعاملات سیاسی و بین‌المللی نیز استفاده شایسته کرد، می‌تواند ایفای نقش اساسی کرده و باید بسیار بیش از آنچه در دهه‌های اخیر مورد توجه مسوولان قرار گرفته است، به آن توجه شود.
رحمتی ادامه داد: بدون شک ده‌ها ظرفیت مشابه معدنی مذکور در کشور وجود دارند که با توسعه مطالعات اکتشافات تکمیلی، می‌توان این برکات غیرقابل انکار را نصیب کشور کرد و با استخراج ماده معدنی و ایجاد برکت و همچنین سرمایه‌گذاری مجدد در صنایع پایین‌دستی و همچنین سایر صنایع های‌تک با ارزش‌افزوده بیشتر ضمن استفاده بهینه از منابع خدادادی که در دل این خاک برای همه نسل‌ها به ودیعه گذاشته شده است، با سرمایه‌گذاری بخشی از سودهای حاصل، ایجاد اشتغال و برکت را برای نسل‌های بعدی نیز تضمین کرد.
فرصت‌های سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه صنعت مس
معاون توسعه و اکتشافات شرکت ملی صنایع مس ایران درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه طرح‌های توسعه صنعت مس عنوان کرد: می‌توان در حوزه‌های مختلفی در حوزه صنعت مس از جمله مشارکت در حوزه اکتشافات اندیس‌های معدنی مس یا تکمیل اکتشافات معادن موجود و توسعه ظرفیت واحدهای فرآوری، مشارکت در پروژه‌های معدنی و کارخانه‌های فرآوری معادن کشف شده با ذخایر قطعی موجود و آماده توسعه مشارکت در پروژه‌های حوزه معدنی و فرآوری سایر واحدهای بخش خصوصی به‌منظور توسعه و افزایش ظرفیت تولید، مشارکت در حوزه تولید عناصر جانبی و بازیافت عناصر ارزشمند از سرباره‌ها، انواع غبارهای تولیدی کوره‌های ذوب مس، باطله کارخانه‌های فرآوری، استحصال عناصر گرانبها از لجن آندی، تولید اکسید ارسنیک و ...، مشارکت در پروژه‌های صنایع پایین‌دستی مس و همچنین ادامه زنجیره تولید اسید سولفوریک، انواع کودهای شیمیایی و ...، همکاری در حوزه معادن کوچک و متوسط براساس تفاهم‌نامه سه‌جانبه شرکت ملی صنایع مس ایران، ایمیدرو و صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی تحت عنوان طرح جهادی حمایت از معادن کوچک، آمادگی مشارکت شرکت ملی صنایع مس ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت مادرتخصصی در حوزه صنعت مس با سایر شرکت‌های صنایع پایین‌دستی مس به‌منظور توسعه پایدار این حوزه و توسعه بازارهای صادراتی صنایع پایین‌دستی مس، مشارکت در بومی‌سازی زنجیره تامین قطعات و مواد مصرفی استراتژیک فرآیند تولید (مانند گلوله فولادی، مواد شیمیایی و ...) سرمایه‌گذاری کرد.
فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه تجارت بین‌الملل
رحمتی در ادامه با اشاره به فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه تجارت بین‌الملل عنوان کرد: در حوزه تجارت بین‌الملل نیز می‌توان به حوزه صادرات انواع محصولات زنجیره تولید صنعت مس مانند مس کاتدی، کنسانتره مس، مفتول مسی ۸ میلی‌متری، اسلب و بیلت مسی، ته پاتیل مسی، لجن آندی و اکسید مولیبدن اشاره کرد. وی به واردات نیز اشاره کرد و گفت: در حوزه واردات انواع مواد اولیه مهم فرآیند تولید به‌منظور ایجاد ارزش‌افزوده در داخل کشور می‌توان به کاتد آف گرید، آند مسی، مس بلیستر، وایت متال و انواع قراضه‌های مسی اشاره کرد.
وی افزود: در حوزه خرید انواع قراضه‌های مسی نیز می‌توان به انواع کنسانتره‌های مس، مس سمنتاسیون، کاتد لیچینگ و ... از معادن و واحدهای تولیدکننده کوچک و متوسط داخلی به‌منظور حمایت از صنایع کوچک و متوسط مرتبط با صنعت مس اشاره کرد.
چالش‌های روز صنعت مس ایران
معاون توسعه و اکتشافات شرکت ملی صنایع مس ایران در پایان با اشاره به چالش‌های روز صنعت مس ایران عنوان کرد: حقوق دولتی معادن مس، وضع عوارض صادراتی بر انواع مواد معدنی، تعدد بخشنامه‌های بعضا متناقض و خلق‌الساعه، مداخلات دستوری در مکانیزم‌های شفاف عرضه و تقاضا در بازارهای بورس کالا، وجود مکانیزم سنتی سهمیه‌بندی در بازار بورس کالا (حداقل برای کالاهایی مانند کاتد مسی که میزان تولید آن حدود دو برابر نیاز صنایع داخلی است) که این مسائل موجب ایجاد رانت‌های احتمالی می‌شود. در این راستا آنچه در سنوات ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۹ در بورس فلزات تهران (بورس کالای ایران) بدون هیچ‌گونه مشکل و نیازی به دخالت‌های سازمان‌های مختلف عملیاتی شده بود، می‌تواند الگوی مناسبی باشد. بازتعریف مفهوم خام‌فروشی به‌منظور جلوگیری از احتمال بروز رانت و تضییع حقوق برخی تولیدکنندگان و وجود موانع متعدد در ارتباط با تعیین نرخ‌های دستوری ارز، عرضه ارز در سامانه‌های مختلف و الزامات مرتبط با حوزه صادرات، جزو چالش‌های روز صنعت صنعت مس به‌شمار می‌رود.
