ماراتن سود و زیان در بانک‌های داخلی
شگفتی‌ساز این ماراتن بانکی هم بانک شهر بوده که بر خلاف چند سال اخیر از محدوده زیان خارج شده و در ۹ماهه سال گذشته توانسته از نظر سودآوری بر سکوی سوم قرار گیرد. پست‌بانک هم در دوره زمانی یادشده عملکرد قابل قبولی ارائه کرده و زیان انباشته خود را به سود انباشته تبدیل کرده است. بانک اقتصادنوین در این دوره یکی از بهترین عملکردها را در زمینه خالص درآمد تسهیلات و سپرده‌گذاری داشته و توانسته رشد سه برابری را در کارنامه خود به ثبت برساند و رتبه پنجم را از این لحاظ دربین بانک‌های خصوصی کسب کند اما کاهش ۱۲درصدی سایر درآمدهای عملیاتی، ریزش ۸۳درصدی خالص سایر درآمدها و هزینه‌ها و همچنین افزایش ۳۳درصدی جمع هزینه‌های این بانک موجب کاهش ۵درصدی سودآوری بانک در ۹ماهه مورد نظر شده است. افزایش ۶۰درصدی هزینه‌های عمومی و اداری، کاهش ۳۷درصدی هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول و رشد ۱۰برابری هزینه‌های مالی از جمله دلایل جهش هزینه‌های این بانک در دوره یادشده است. با این حال «ونوین» با وجود کاهش سودآوری توانسته رتبه چهارم را دراین شاخص به خود اختصاص دهد. در دوره مورد بررسی بانک رفاه با شناسایی درآمد سرمایه‌گذاری ۴/ ۴۰میلیارد ریالی، صدرنشین بانک‌های مورد بررسی است و پس از آن بانک‌های تجارت و صادرات قرار دارند.
در ۹ماهه سال ۱۴۰۰ بانک پارسیان با شناسایی سود ۹/ ۱۵هزار میلیارد ریالی از محل درآمدهای ارزی با اختلاف زیاد در رده نخست این شاخص قرار گرفته است. نکته قابل توجه در این زمینه عقب‌نشینی بانک ملت از لحاظ درآمدهای ارزی به رتبه چهارم است، در حالی که در سال‌های گذشته با فاصله زیاد نسبت به بانک‌های دیگر بیشترین سود را از محل مبادلات و معاملات ارزی کسب می‌کرد. در بین بانک‌های مورد بررسی همچنان بیشترین زیان انباشته به بانک‌های آینده، سرمایه، شهر، ایران‌زمین، پارسیان و دی تعلق دارد.
عقبگرد بانک‌های خصوصی شده
پس از زیان‌دهی هنگفت بانک‌های خصوصی‌شده صادرات، تجارت و ملت در سال‌های گذشته، این بانک‌ها در چند سال اخیر توانسته بودند عملکرد نسبتا مناسبی را در زمینه خروج از منطقه زیان ارائه دهند و حتی به سوددهی هم رسیده بودند، اما عملکرد این سه بانک خصولتی نشان می‌دهد در ۹ماهه سال گذشته بر خلاف چند سال اخیر عملکرد مناسبی نداشته‌اند اگرچه زیان‌ده نبوده‌اند، اما سرعت سودآوری آنها به شدت کاهش یافته است. شاید همین عملکرد موجب شده تا در سال‌جاری در بانک صادرات شاهد تغییر مدیریتی باشیم و حجت‌الله صیدی جای خود را به سید‌ضیا ایمانی بدهد، اما بی‌تردید عملکرد منفی بانک ملت در این دوره زمانی قابل پیش‌بینی نبود، زیرا بر خلاف سال‌های گذشته در ۹ماهه سال ۱۴۰۰ سودی معادل ۳/ ۴۷میلیارد ریال را محقق کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن افتی ۴۵درصدی را نشان می‌دهد. کاهش درآمدهای ارزی این بانک در دوره مورد نظر دلیل اصلی این کاهش سودآوری بوده که البته حرف و حدیث‌هایی را هم در بین محافل کارشناسی به دنبال داشته است، زیرا با توجه به رشد نسبی نرخ ارز در ۹ماهه سال گذشته این افت درآمد از محل معاملات ارزی قابل تامل است.
با این حال بانک ملت همچنان در بین بانک‌های کشور دارای بیشترین سود انباشته است. در بانک صادرات هم در دوره زمانی یادشده شاهد کاهش شدید نرخ سودآوری هستیم. بر اساس اطلاعات منتشر شده «وبصادر» در ۹ماهه سال گذشته ۹۶درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن کاهش سود داشته است. سود خالص این بانک در پایان آذر سال ۹۹ معادل ۶/ ۴۷هزار میلیارد ریال بوده درحالی که در پایان آذرماه سال ۱۴۰۰ این رقم به ۱۷۴۴ میلیارد ریال کاهش یافته است. از دلایل عمده این کاهش شدید، افت ۶۳درصدی سود سرمایه‌گذاری‌ها و رشد ۳۰درصدی جمع هزینه‌ها بوده است. بانک صادرات در سال ۹۹ بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری‌های خود را واگذار کرد که منجر به شناسایی سود قابل توجهی شد در حالی که در سال ۱۴۰۰ از این محل سود قابل توجهی شناسایی نشده است. با این حال این بانک همچنان رتبه دوم بیشترین درآمد سرمایه‌گذاری‌ها را در بین بانک‌های مورد بررسی به خود اختصاص داده است. سود خالص بانک تجارت هم در ۹ماهه سال گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل ازآن با ریزش ۷۶درصدی مواجه بوده، اگرچه خالص درآمد این بانک از محل تسهیلات و سپرده‌ها در پایان آذر پارسال با رشد ۶۵درصدی روبه‌رو بوده است. در این مدت جمع هزینه‌های بانک تجارت رشدی ۴۰درصدی داشته و هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول آن هم بیش از سه برابر شده است. با این حال بانک تجارت در دوره زمانی یادشده رتبه دوم از نظر خالص درآمد تسهیلات و کارمزد و رتبه سوم خالص سایر درآمدها و هزینه‌ها را به خود اختصاص داده است.
شگفتی‌ساز سودآوری
همان‌طور که پیش از این در این گزارش اعلام شد بانک شهر در ۹ماهه سال گذشته از نظر کسب سود، شگفتی‌ساز بانک‌های مورد بررسی بوده است. این بانک در دوره یاد شده توانسته نسبت به دوره مشابه قبل از آن به سود چشمگیری دست یابد به طوری که این بانک زیان‌ده را به سکوی سوم بانک‌های سودآور رسانده است. در این دوره زیان خالص ۲۱ هزار میلیارد ریالی بانک شهر به سود خالص ۱۶ هزار میلیاردریالی تبدیل شده است. از دلایل عمده این امر می‌توان به کاهش تراز منفی خالص درآمد تسهیلات و رشد چهاربرابری سایر درآمدهای عملیاتی به ویژه خالص درآمد کارمزد اشاره کرد. بانک شهر در این دوره توانسته از محل سرمایه‌گذاری‌های خود جهشی چهار برابری را در میزان سودآوری تجربه کند. بخشی از این سودآوری هم مربوط به شناسایی ۴/ ۲۹هزار میلیارد ریالی سود از محل سایر درآمدها است که جزئیاتی از آن اعلام نشده، اما بنا بر نظر برخی کارشناسان می‌تواند مربوط به بازگشت ذخایر مطالبات غیرجاری یا سود فروش دارایی‌ها باشد. با این حال بانک شهر همچنان دارای زیان انباشته زیادی است که تاکنون نتوانسته است آن را جبران کند.
