پیامدهای جنگ روسیه و اوکراین بر قیمت کالاهای اساسی

مهدی کریمی‌تفرشی رئیس کارگروه کسب و کارهای جاده ابریشم سازمان ملل- یونسکو از شروع درگیری‌های روسیه و اوکراین، قیمت کالاهای اساسی در دنیا جهش قابل توجهی داشته است. اوکراین و روسیه از بزرگ‌ترین صادرکنندگان غلات دنیا، به‌ویژه گندم هستند. جنگی که روسیه علیه اوکراین آغاز کرده است، امنیت غذایی جهان را به خطر می‌اندازد و بر شمار گرسنگان می‌افزاید. ایران نیز از عواقب آن در امان نخواهد ماند.

نه تنها روسیه در سال ۲۰۲۱ بزرگ‌ترین صادرکننده گندم دنیا بوده است.  بلکه اوکراین و روسیه از صادرکنندگان بزرگ روغن آفتابگردان نیز هستند. در سال ۲۰۲۱ اوکراین اولین کشور صادرکننده این محصول در سراسر جهان بود و روسیه در رتبه دوم قرار داشت.

بر اساس پیش‌بینی‌های اولیه، این جنگ می‌تواند ۸ تا ۱۳ میلیون نفر را  درخاورمیانه و آسیا و به‌خصوص در آفریقا به گرسنگی بکشاند. تخمین زده می‌شود که ادامه آشفتگی در بازار مواد غذایی بر اثر این جنگ، شمار افرادی را که دچار سوءتغذیه هستند بین ۲/ ۴ تا ۴/ ۶میلیون نفر در منطقه آسیا-اقیانوسیه افزایش می‌دهد.

ایران نیز قطعا از پیامدهای این جنگ در امان نیست. در پی جنگ اوکراین قیمت محصولات کشاورزی و کالاهای اساسی افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است و با توجه به چشم‌انداز تداوم جنگ و همچنین خشکسالی در کشور اتخاذ اقداماتی برای تامین امنیت غذایی مردم ضروری به نظر می‌رسد.

ایران به عنوان همسایه روسیه و وابسته به برخی محصولات کشاورزی تعیین‌کننده از هردو کشور، می‌تواند با معضل به خطر افتادن امنیت غذایی روبه‌رو شود. به خصوص که گران‌تر شدن بی‌وقفه مواد غذایی در ایران بدون این جنگ هم سفره مردم را سال به سال کوچک‌تر کرده است. طبق آمارهای رسمی ‌تجارت خارجی ایران با روسیه و اوکراین در سال جاری حدود ۲ میلیارد دلار بوده است. عمده واردات ایران از روسیه به محصولات غذایی و کالاهای اساسی اختصاص دارد. واردات ایران از روسیه شامل روغن دانه‌های آفتابگردان، اقلام نیمه صنعتی و مواد اولیه، چوب، کاغذ روزنامه و اقلام دارویی است.

 ایران بیش از ۶۹۴ میلیون دلار گندم، ۲/ ۷۲ میلیون دلار ذرت، جو و دانه‌های سویا از روسیه وارد کرده است.  

 البته می‌توانیم به تحریم روسیه از سوی اروپا به عنوان یک فرصت برای کشورمان نگاه کنیم. درهای بازار روسیه به روی ایران باز شده است و باید از این فرصت بیشترین استفاده را ببریم.

متاسفانه برخی سوءمدیریت‌ها باعث شد که برخی بازارهای خارجی را از دست بدهیم. باید منتظر باشیم با اتمام واردات مواد غذایی از اروپا به روسیه ما جایگزین آنها شویم.

با توجه به وضعیت سیاسی مثبتی که میان ایران و روسیه وجود دارد می‌توان امیدوار بود ضرر ایران از این جنگ اندکی کمتر باشد.  موضوع قاچاق و خروج کالاهای اساسی از کشور نیز علاوه بر بحث خشکسالی و بحران جنگ مزید بر علت شده و منجر به افزایش قیمت کالاهای اساسی در کشور شده است که قطعا تدابیر حساب‌شده‌تری از سوی دولت و نهادهای مسوول را برای حفاظت از امنیت غذایی کشور می‌طلبد.