در گفت‌وگو با رئیس هیات‌مدیره شرکت دانش‌بنیان «نوآوری زیستی» عنوان شد
بلاتکلیفی داروسازان درپی ابهام در سیاست ارز ترجیحی
از سوی دیگر، طی چند ماه گذشته زمزمه‌های حذف ارز ترجیحی تمام صنایع و از جمله صنعت دارو را در وضعیت معلق و بلاتکلیف قرار داده و داروسازان خواستار تعیین تکلیف وضعیت خود هستند تا بتوانند برای تولید خود در ماه‌های آینده برنامه‌ریزی کنند.
بلاتکلیفی صنعت دارو
در همین رابطه رئیس هیات‌مدیره شرکت دانش‌بنیان «نوآوری زیستی» با اعلام اینکه از دی ماه سال گذشته تاکنون ارز مشخصی به هیچ شرکت داروسازی تخصیص نیافته است، گفت: اگرچه ارز دولتی نیز در بهترین حالت حداکثر ۲۰درصد از هزینه تولید دارو را پوشش می‌دهد؛ اما طی چهار ماه گذشته وضعیت داروسازی از بابت تداوم یا توقف ارز دولتی به صنعت دارو بلاتکلیف است.
بردیا فرزام‌فر با انتقاد از این رویکرد دولت ادامه داد: ما در طول این سال‌ها با این حجم از بلاتکلیفی مواجه نبوده‌ایم که دولت سیاست خود را در زمینه تخصیص یا عدم تخصیص ارز دولتی اعلام نمی‌کند، در عین حال دستور عدم افزایش قیمت‌ها را ابلاغ می‌کند. هر چند در طول سال‌های فعالیت خود همواره با ناکارآمدی سیستم‌ها روبه‌رو بوده‌ایم، اما چنین وضعیتی را تجربه نکرده‌ایم که داروسازی را چندین ماه بلاتکلیف بگذارند.
اثرات حذف ارز ترجیحی
فرزام‌فر که مدیرعامل شرکت «مدوک زیست دارو» نیز هست، با اشاره به اثرات حذف ارز ترجیحی بر صنعت دارو اظهار کرد: ما دو نوع محصول دارویی داریم. نوع اول شامل داروهایی برای درمان بیماری‌ها هستند که دولت بخشی از هزینه تولید آنها را در قالب ارز ترجیحی به تولیدکنندگان ارائه می‌کند. اما گروه دیگری از داروها مانند مسکن‌ها، ویتامین‌ها و... با ارز آزاد تولید می‌شوند. بنابراین با حذف ارز ترجیحی هزینه تولید داروهای دسته اول بسیار افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی دولت یا باید وام ارزان‌قیمت در اختیار تولیدکننده قرار دهد یا تولیدکننده باید میزان تولید خود را کاهش دهد تا بتواند به فعالیت خود ادامه دهد که این به معنی کاهش تولید دارو در کشور است.
این تولیدکننده ادامه داد: کاهش تولید دارو در شرایط کنونی، اثرات خود را در ماه‌های آینده در بازار نشان خواهد داد. ضمن اینکه بروز چالش برای شرکت‌های داروسازی و توقف فعالیت آنها درنهایت منجر به تعدیل نیرو می‌شود که کاهش اشتغال‌زایی و افزایش بیکاری در کشور و تبعات اجتماعی ناشی از آن را به همراه دارد. البته من مخالف حذف ارز ترجیحی نیستم؛ چراکه تخصیص ارز دولتی فسادزا است، منتها دولت باید سازوکار اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی را پیش‌بینی کند.
فساد ناشی از ارزهای چندنرخی
فرزام‌فر با اشاره به اینکه وجود ارزهای چندنرخی در کشور همواره منجر به فساد و رانت شده است و اگر ارز در کل کشور ما تک‌نرخی شود، بساط این رانت‌ها و فسادها برچیده می‌شود، افزود: اگر می‌بینیم که ارزهای چندنرخی تحت عنوان ارز دولتی، ارز نیمایی و ارز آزاد با اختلاف قیمت‌های بالا در کشور ما رایج است؛ به این دلیل است که بستر سوءاستفاده برای برخی از گروه‌ها و افراد از منافع موجود فراهم شود. جالب اینکه همین افراد سودجو درنهایت عدم حذف ارز دولتی را به مردم نسبت می‌دهند که نباید کالاها با قیمت گران به دست مردم و مصرف‌کننده‌ها برسد؛ درحالی که آنها واقعا به فکر مردم نیستند و منافع شخصی خود را دنبال می‌کنند که به بهانه واردات کالا و از محل دریافت ارز ترجیحی نصیب آنها می‌شود. بنابراین شکی نیست که طرفداران ارائه ارز دولتی به دنبال رانت، فساد و منافعی هستند که از طریق این رانت و فساد به جیب آنها می‌رود.
چالش‌های تحریم انتقال پول
این داروساز همچنین با اشاره به چالش‌های تامین مواد اولیه صنعت دارو در شرایط تحریم تصریح کرد: در دنیا مدیران عامل شرکت‌های داروسازی عموما اطلاعی از نحوه انتقال پول ندارند و مدیران مالی این امر را برعهده می‌گیرند. اما متاسفانه در حال حاضر به دلیل جست‌وجو برای یافتن راه‌های انتقال پول، ما به متخصص نقل و انتقال پول و انواع متدهای پرداخت وجه تبدیل شده‌ایم. موضوع این است که منافع برخی افراد در وجود این تحریم‌ها است.
وی با بیان اینکه ما امکان پرداخت پول مواد اولیه را نداریم، افزود: در واقع دارو تحریم نیست؛ انتقال پول تحریم است و ما نمی‌توانیم به راحتی مواداولیه مورد نیاز خود را از شرکت‌های خارجی خریداری کنیم. بنابراین داروسازان یا باید در کشورهای دیگر شرکت راه‌اندازی کنند یا باید ضمن روابط با افرادی در کشورهای هدف بتوانند مواد اولیه را وارد کنند و این مصائب برای کارآفرینان سالم وجود دارد.
تامین سرمایه شرکت‌های داروسازی
فرزام‌فر درخصوص انتظارات و مطالبات از دولت بیان کرد: انتظار ما این است که دولت تامین سرمایه شرکت‌های داروسازی را برای گذار از مرحله ارز ترجیحی به ارز غیرترجیحی در دستور کار خود قرار دهد. دولت اگر درصدد این است که قیمت دارو گران نشود، می‌تواند سوبسیدی را که در قالب تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به داروسازان و واردکنندگان می‌داد؛ به بیمه برای هزینه داروهای حساس و اساسی که بیماران برای ادامه حیات به آنها نیاز دارند، تخصیص دهد تا بیماران این مبلغ را از بیمه دریافت کنند.
نحوه فروش دارو
وی همچنین با اشاره به معضلات شرکت‌های داروسازی در دریافت مطالبات خود به ازای فروش دارو به بیمارستان‌های دولتی گفت: از آنجا که محصول تولیدی ما بسیار کمیاب و تخصصی است، سازمان غذا و دارو به صورت مویرگی و دقیق در توزیع این محصولات کمیاب دخالت می‌کند و توزیع آن به صورت سایر محصولات نیست و در غیر این صورت حتما با مشکل مواجه می‌شدیم. محصولات عمومی خود شامل قطره‌های چشمی را نیز به صورت مدت‌دار و امانی به شرکت‌های پخش می‌فروشیم که معمولا وجوه آن پس از 4 تا 6 ماه وصول می‌شود. اما شرکت‌هایی که داروهای آنها بین بیمارستان‌ها توزیع می‌شود، در دریافت مطالبات خود با معضلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.
محصولات استراتژیک دو شرکت دانش‌بنیان
به گزارش «دنیای اقتصاد» شرکت دانش‌بنیان «نوآوری زیستی» تنها و اولین تولیدکننده محیط‌های کشت سلولی مایع است که محصول تولیدی آن مورد استفاده شرکت‌های تولیدکننده داروهای بیوتکنولوژیک است. این شرکت طی 13 سال اخیر تنها تامین‌کننده محیط‌های کشت سلولی مایع کل صنایع داروسازی بیوتک کشور بوده است. شرکت نوآوری زیستی 20 مجموعه محصول را در خط تولید خود دارد. علاوه بر خط تولید محیط‌های کشت سلولی، قطره‌های استریل چشمی، فرآورده سدیم سیترات، شربت و قطره خوراکی به عنوان فرآورده‌های مکمل و داروهای گیاهی در این مجموعه تولید می‌شود.
همچنین شرکت دانش‌بنیان «مدوک زیست دارو» اولین و تنها پالایشگاه پلاسمایی خاورمیانه است که اخیرا به بهره‌برداری رسیده و از مهر ماه سال 1400 محصول تولیدی آن مجوز مصرف در بازار داخلی را گرفته و وارد بازار شده است. دو محصول تولیدی پالایشگاه پلاسمای خون، 10درصد از ارز صرف شده برای واردات دارو را به خود اختصاص می‌دهد.
اگرچه فعالیت در حوزه پالایشگاه پلاسمایی تا سال 1392 در انحصار دولت بوده و فعالان این حوزه با توجه به عدم همکاری و نبود تکنولوژی‌های مربوطه با چالش‌های زیادی در این زمینه مواجه بودند، اما مسوولان این شرکت دانش‌بنیان با اتکا به تکنولوژی بومی این پالایشگاه را در شهرک صنعتی بهارستان کرج راه‌اندازی کردند که در حال حاضر فرآورده بسیار حیاتی و استراتژیک مشتق از پلاسمای خون را تولید می‌کند. با این حال به‌رغم اینکه این شرکت موفق به توسعه این تکنولوژی ارزشمند در کشور شده؛ اما به دلیل تحریم‌ها و نبود تعاملات بین‌المللی، سایر کشورها حاضر به خرید این تکنولوژی حتی با قیمت‌های پایین‌تری از کشور ما نیستند و با قیمت بالاتر از کشورهای دیگر آن را خریداری می‌کنند.
پالایشگاه پلاسما قابلیت تبدیل شدن به تجارت ملی را دارد
به عقیده مدیرعامل این شرکت؛ پالایشگاه پلاسما بسیار ارزشمند است و اگر به درستی با آن برخورد شود، می‌تواند مانند صنعت نفت به یک تجارت ملی تبدیل شود و صادرات این نوع تکنولوژی به کشورهای دنیا درآمدزایی قابل توجهی برای کشور به همراه داشته باشد؛ چرا که کشورهای دارای این تکنولوژی به راحتی آن را در اختیار کشورهای دیگر قرار نمی‌دهند و امروز کشورهایی مانند اندونزی و مالزی به شدت به دنبال چنین تکنولوژی‌هایی هستند. منتها متاسفانه برخلاف دیگر کشورها در سطح کلان مسوولان رسیدگی به چنین موضوع مهمی را در اولویت امور و برنامه‌های خود قرار نمی‌دهند و دلیل آن نیز بسته بودن اقتصاد کشور ما و عدم تمایل به آزادسازی آن است.
میزان اشتغال‌زایی
در حال حاضر نزدیک به 350 نفر به طور مستقیم در دو مجموعه مذکور مشغول به کار هستند. حدود 120 نفر در شرکت نوآوری زیستی و حدود 170 نفر در شرکت پالایشگاه پلاسما مشغول فعالیت هستند که در آینده نزدیک این تعداد به 300 نفر می‌رسد. در شرکت مهندسی نیز حدود 30 نفر سرویس‌های مهندسی و طراحی کارخانه‌های داروسازی را انجام می‌دهند. البته شرکت‌های دیگری نیز به طور غیرمستقیم در زمینه حمل و نقل، تهیه غذا و بسته‌بندی با این شرکت‌ها همکاری می‌کنند.
