فرصت‌های تجاری ایران با قطر

به‌رغم جلسات متعددی که بین دولت و انجمن‌ها و تشکل‌ها برگزار شد، قرار شد لیستی از محصولات موردنیاز قطر تهیه و در اختیار  آن  قرار گیرد، اما متاسفانه این‌بار نیز ایران نتوانست به نحو قابل‌قبولی از این فرصت فراهم شده، بهره‌برداری کند و ترکیه گوی سبقت را در صادرات به قطر ربود.

یکی از دلایل اصلی این نوع فرصت‌سوزی‌ها قوانین دست و پاگیر و موانعی است که همواره بر سر راه صادرکنندگان ایرانی وجود دارد، درحالی‌که ترکیه از این لحاظ شرایطی به مراتب بهتر از ایران دارد. زمانی که ما درگیر بوروکراسی‌های اداری و برگزاری جلسات و نشست‌های متعدد در خصوص صادرات به قطر بودیم، کشور رقیب به سرعت بازارهای قطر را از محصولات مختلف موردنیاز این کشور پر کرد و اینگونه فرصت‌سوزی‌ها در کشور ما در شرایطی که با بحران اقتصادی مواجهیم، جای بسی تامل و بازنگری عمیق از سوی مسوولان و متولیان امر دارد.

به‌علاوه برخی مسائل مربوط به تحریم‌ها که بر جابه‌جایی پول بین دو کشور تاثیر گذاشت نیز از دیگر عواملی بود که باعث توفیق بیشتر ترکیه در این امر شد. مشکل دیگری که وجود دارد مساله محدودیت تردد کشتی‌های ایران بین بنادر ایران و قطر است که ارسال محموله‌های ایرانی را با مشکل مواجه می‌کند و نیز صدور روادید برای تجار ایرانی از سوی قطر از دیگر موانع موجود برای صادرات کالاهای ایرانی است.

در حال‌حاضر حدود ۶۰ شرکت فعال در ترکیه در زمینه صادرات به قطر فعالیت می‌کنند و کشور ترکیه با قطر مناسبات سیاسی و تجاری خوبی دارد؛ اما یکی از مزیت‌های کشور ما نسبت به ترکیه این است که صادرات از ترکیه به قطر فقط از طریق هوایی امکان‌پذیر است، درحالی‌که صادرات ما به قطر از طریق بنادر هم انجام می‌گیرد. درصورتی‌که مسیر جدید تردد کشتی‌ها راه‌اندازی شود، بخش عمده‌ای از مشکلات تردد و ارسال محموله برای ایران رفع خواهد شد.

محصولات ایرانی در بازار قطر بسیار پرطرفدار است و کیفیتی قابل‌رقابت با محصولات دیگر کشورها دارد. آمار گمرک ایران حاکی از صادرات بیش از ۱۱۸ هزار تن کالا به این کشور در سال ۹۵ از سوی ایران است. براساس این آمار، در سال ۹۵ به میزان ۱۱۸ هزار و ۶۵۱ تن کالا به ارزش ۲۸ میلیون و ۴۱۶ هزار دلار از ایران به قطر صادر شده است که عمده‌ترین کالاهای صادراتی به قطر طی این مدت پسته تازه یا خشک، مغز پسته، زعفران، محصولاتی از آهن یا فولاد، سایر حیوانات زنده از نوع گوسفند، سیمان‌های پودر نشده موسوم به کلینکر، سایر کف‌پوش‌ها به جز گبه از پشم یا موی نرم (کرک) حیوان است.

یکی از مزیت‌های بالقوه ما در صادرات به قطر میوه، صیفی و سبزی است که اگر کانتینرهای یخچال‌دار مناسب فراهم شود، در این بخش می‌توانیم سهم عمده‌ای از صادرات را به خود اختصاص دهیم.

حضور ما در بازار قطر باید پایدار و مستمر باشد و به‌علاوه باید نیازهای دقیق این کشور و محصولاتی که برای قطری‌ها جذاب است، شناسایی شود و نیز ببینیم خلأ ایجادشده درخصوص عدم ارسال محصولات از عربستان و امارات به قطر بیشتر در مورد چه محصولاتی است تا بتوانیم این خلأ را به سرعت پر کنیم. مواد غذایی، سبزی‌، دام و مواد معدنی عمده کالاهایی هستند که قبلا از عربستان و امارات وارد قطر می‌شدند و اکنون از مزیت‌های مهم صادراتی ما محسوب می‌شوند.

یکی از نکات مهم در گسترش صادرات محصولات ایرانی بهبود و افزایش استانداردهای بسته‌بندی به نحوی است که قابل‌رقابت با محصولات خوب دیگر کشورهای دنیا باشد.

لزوم ورود سریع به بازار قطر و تامین نیازهای این کشور، رفع موانع صادراتی و کاهش عوارض مربوطه و تسهیل مراودات تجاری بین بازرگانان ایرانی و تجار قطری باید در دستور کار قرار گیرد و هرچه سریع‌تر برای رفع مشکلات موجود چاره‌اندیشی شود.