در کلاب «حجره کسبه ایرانی» زیر ذره‌بین قرار گرفت
موانع تجارت جهانی پسته ایران
وضعیت تولید پسته در ایران چگونه است؟ جلال‌پور در این رابطه گفت: ما اولین تولیدکننده پسته در جهان بودیم و تا سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ هنوز در سکوی صادرکننده اول ایستاده بودیم، با وجود اینکه تولیدکننده دوم در دنیا به شمار می‌رفتیم. اما از سال ۱۳۹۸ جایگاه صادرکننده اول را از دست دادیم و بعد از آمریکا در رتبه دوم قرار گرفتیم. امروز هم در تولید و هم در صادرات پسته در رتبه دوم نشسته‌ایم. امروز در آمریکا حدود ۱۶۰ هزار هکتار باغ بارور وجود دارد که این رقم، بسیار قابل توجه است. ضمن اینکه کشاورزان آمریکایی در هر هکتار بین ۵/ ۳ تا ۲/ ۴ برابر ما برداشت دارند. بنابراین عملا شرایط آنها برای تولید پسته با توجه به قیمت تمام‌شده‌ای که دارند، برای بازار رقابت بسیار بهتر از ماست و این میزان برای چهار سال آینده هم به بالای ۲۰۰ هزار هکتار خواهد رسید. جلال‌پور ادامه داد: از سوی دیگر آمریکایی‌ها به صورت جدی موضوع بهره‌وری را در صنعت پسته دنبال می‌کنند و حقیقت این است که در دنیای امروز، میزان بهره‌وری در مترمکعب آب بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است.
این فعال صنعت پسته در ادامه این کلاب به چالش‌های تجارت جهانی پسته ایران پرداخت و گفت: از سال 1397 به بعد علاوه بر اتفاقاتی که در بخش بازرگانی ما رخ داد از جمله وضع قوانین خلق‌الساعه و جریانات متعدد و متناقض اقتصادی، همزمان در زمینه تولید شرایط چندان مناسبی تجربه نشد و متاسفانه هم در زمینه صادرات و هم در تولید به عقب حرکت کردیم. او افزود: البته سال گذشته ما نسبت به پیش‌بینی‌ها محصول (پسته) قابل‌توجهی داشتیم، اما امسال در همین ماه‌های نخست، دچار گرفتاری‌های جدید شامل سرمازدگی و افت محصول شده‌ایم. سال گذشته حدود 200 هزار تن پسته برداشت شد که از این میزان تا عید امسال یعنی شش‌ماه اول زراعی 145 هزار تن صادر شده است. با این حال جلال‌پور معتقد است هم تولید و هم صادرات پسته خوب بوده است، اما در مجموع نه در تولید چندان وضعیت مناسبی رقم خورده و نه در صادرات. به اعتقاد او افزایش قیمت پسته در داخل نیز در راه است که به دلیل کمبود محصول در بازار است.
بلای محیط کار آلوده
در بخش دیگری از کلاب «حجره کسبه ایرانی» به موضوع چالش‌های صادراتی پسته پرداخته شد. در این خصوص جلال‌پور گفت: محیط همیشه مهم‌ترین فاکتور برای زندگی انسانی، حیوانی و... است. این قاعده نشان می‌دهد فضا و اتمسفر همواره بیشترین تاثیر را دارند. اگر در یک هوای آلوده تنفس کنید، شما هم آلوده و بیمار خواهید شد. از دیدگاه من گناهی گردن صادرکنندگان نیست به جهت اینکه بازارهای جهانی چنین وضعی را دارند. اما چرا پسته ایران قیمتش افت کرده است؟ فضای کسب‌وکار ایران و فضای بازار و اقتصاد ایران، فضایی است که شرایط را برای ناهماهنگی تمام و کمال آماده می‌کند و این موضوع کسانی را که در این فضا می‌خواهند ادامه بدهند و زندگی کنند، ناچار به تن دادن به یکسری تصمیمات می‌کند. او ادامه داد: کشور گرفتار تحریم‌ها و بحث‌های جدی در بانک مرکزی است. وقتی بانک مرکزی یک پایه غلط را از سال 1397 گذاشته و بعد از آن بر مبنای این پایه غلط، بسیاری از تصمیمات، مصوبات و قوانین وضع شده که بر این تصمیم غلط سوار شده است، طبیعتا گرفتاری‌های جدی به وجود می‌آید. وقتی در کشوری دلار 4200 تومانی وجود دارد، رانت وجود دارد، مرزهای باز و قاچاق وجود دارد، وقتی در کشوری بازار رقابتی نیست و فضای اقتصاد سالم و بازار نیست، به تبع دیگرانی که در این بازار کار می‌کنند یا باید کنار بنشینند و کار را کم کنند یا به ناچار باید با کسانی که امکان و اطلاع و رانت در خودشان دارند، رقابت کنند. بازارهای جهانی برنمی‌تابد که مثلا در کشور ما امروز چه تصمیمی گرفته شده و براساس این تصمیم چه رویکردی باید دنبال شود یا تغییر یابد. بگذارید به همین بحث افت قیمت پسته بپردازیم که بسیاری از آن نگران هستند، زمانی که در کشور قانونی به اسم تعهد ارزی گذاشته می‌شود، یعنی در بازارها؛ رقابت را از صادرکننده سلب می‌کنید. در این بازار عده زیادی برای دور زدن این قانون‌های غیرکارشناسی به میدان می‌آیند. صادرکننده‌های محصولی و کارت‌های یک بار مصرف از این دست هستند. در این میان از صادرکننده‌ای که تعهد اخلاق و قانونی ندارد، چگونه می‌توان توقع داشت در بازار خارجی با صادرکننده سالم مسالمت کند و قیمت‌ها را بالا نگه دارند؟ صادرکنندگان بدون شناسنامه در بازارهای جهانی، به کمترین پیشنهادی که داده شود پاسخ مثبت می‌دهند تنها برای اینکه بتوانند از مزایای دلار رانتی بهره ببرند. جلال‌پور افزود: صادرکننده‌ای که سالم کار می‌کند یا باید خودش را با این نوع صادرکننده‌ها هماهنگ کند یا باید از این بازار کنار بکشد. بنابراین مشکلاتی که امروز در صنعت پسته وجود دارد و قیمت‌هایی که وجود دارد که چرا پایین است، به این جهت است که راه را به اشتباه باز می‌کنند و وقتی مسیر باز باشد هر کسی که به هر طریقی بتواند بهره ببرد و کار درست و هماهنگ را زیر سوال ببرد وارد عمل می‌شود.
خشکسالی و آفت
رضایی، دبیر کل انجمن پسته ایران نیز در این کلاب گفت: تقریبا از سال 1393 رتبه اولمان در تولید پسته در دنیا را از دست دادیم و به رتبه دوم رسیدیم. در سال زراعی 1397تولید پسته به 99 هزار تن رسید. در سال 1397 بنا به مسائل بسیار خاصی که اتفاق افتاد آمار تولید بسیار پایین آمد و با افت شدید برداشت محصول مواجه شدیم. او ادامه داد: پتانسیل فعلی باغ‌های پسته کشور طی آمار 10 ساله که نگاه می‌کنیم تقریبا از 230 هزار تن دیگر رد نشده و همین عدد به ثبت رسیده است. در سال‌های قبل حدود 200 هزار تن پسته تولید می‌شد، اما امسال اتفاقی که افتاد، به هر حال بارندگی نداشتیم و تقریبا بیشتر مناطق نیز حتی نصف بارندگی‌ها را به نسبت سال‌های قبل نداشتند. زمانی که رطوبت پایین باشد متاسفانه نوسانات تولید نیز شدید می‌شود. به گفته رضایی، سرمازدگی در استان‌های کرمان، یزد و خراسان از دیگر چالش‌های تولید پسته در سال پیش‌رو است. او ادامه داد: متاسفانه اتفاق بدی هم که افتاد، یک ماه قبل از سرمازدگی به دلیل کاهش بارندگی دچار گرمازدگی شدید هم شدیم. به هر حال امسال از آمار 200 هزار تن فاصله خواهیم گرفت و خیلی کمتر از دو سال قبل تولید محصول خواهیم داشت. دبیر کل انجمن پسته همچنین اظهار کرد: چالش‌های دیگری هم که وجود دارد این است که در سال‌های خشکسالی گرفتار آفت‌های مختلف می‌شویم و کود هم آن‌طور که باید وجود ندارد. خوشبختانه باغدارها به گوگرد رو آورده‌اند که نتایج خوبی داشته و حداقل محصولی که دارد تولید می‌شود یک مقدار فشار سم‌پاشی را کمتر متحمل می‌شود. امسال می‌تواند دغدغه اصلی فعالان پسته ایران این باشد که همین مقدار پسته‌ای را که روی درخت‌هاست بتوانند حفظ کنند. باید پذیرفت که سال به سال وضعیت آبی ما بدتر می‌شود و آب خوبی نمی‌توانیم به درخت‌ها برسانیم. خیلی از باغات آبیاری قطره‌ای را در نظر گرفتند اما هزینه‌های آن بالاست. خیلی از زمین‌ها مالک مشترک دارد و هماهنگی آن سخت است.
