منوی جدید تعامل با کروات ها

روز گذشته با سفر وزیر اقتصاد جمهوری کرواسی به تهران، زمینه‌های همکاری دوجانبه ایران و کرواسی در قالب دو دیدار با مقامات دولتی و فعالان بخش‌خصوصی کشور مورد بررسی قرار گرفت. در دیدار مقامات کروات با متولی صنعت کشور، ضمن اینکه محمد شریعتمداری کرواسی را به‌عنوان دروازه توسعه همکاری با اروپایی‌ها برشمرد، زمینه‌های تقویت و گسترش روابط بین دو کشور نیز مورد توجه قرار گرفت؛ زمینه‌هایی که پیش از این به‌دلیل مشکلات بانکی، قوانین و شرایط سختگیرانه دولت کرواسی برای سرمایه‌گذاری و حمل‌ونقل با چالش‌هایی همراه بود. اما در دیدار دولتمردان کروات با فعالان بخش‌ خصوصی کشور، نقطه عطف مذاکرات بر سر تسهیل روابط بانکی بود؛ به‌گونه‌ای که رئیس پارلمان بخش‌خصوصی پیشنهاد ایجاد شعب بانکی ایران در زاگرب را مطرح و از دولت کرواسی درخواست کرد حمایت‌های لازم از این موضوع را در دستورکار خود قرار دهند.

کروات‌ها نیز در این دیدارها «حوزه نفت و گاز»، «حمل و نقل و خودرو»، «تقویت زیرساخت‌ها»، «بازسازی و نوسازی کشتی»، «فناوری اطلاعات» و «حوزه صنایع غذایی» را به‌عنوان توانایی‌های مشترک دو کشور برشمردند و خواستار ایجاد تبادلات اقتصادی و تجاری در این زمینه‌ها شدند.  کرواسی کشوری توسعه‌یافته با رشد اقتصادی ۹/ ۱ درصدی در سه ماهه آخر ۲۰۱۵ نسبت به سال ماقبل آن و جمعیتی حدود ۲/ ۴ میلیون نفر، در جنوب مرکزی اروپا قرار دارد. از این رو برای ایران بازار بزرگی محسوب نمی‌شود اما می‌تواند راهی برای ورود به حوزه بالکان و اروپا باشد. در مقابل، ایران نه‌تنها در منطقه‌ای پرجمعیت قرار گرفته است، بلکه بازار داخلی حدود ۸۰ میلیون نفری را نیز در اختیار دارد. از این‌رو فعالان اقتصادی این کشور برای همکاری با ایران مشتاق هستند. این کشور در سال ۲۰۱۳ به‌عنوان بیست و هشتمین عضو اتحادیه اروپا، به عضویت این سازمان بین‌المللی درآمده است. بخش خدمات در اقتصاد این کشور نقش اصلی را دارد و پس از آن بخش‌های صنعت و کشاورزی قرار دارند. توریسم یکی از منابع مشخص درآمدی این کشور است و ۲۰درصد تولید ناخالص داخلی این کشور از این راه به‌دست می‌آید. مهم‌ترین کالاهای صادراتی ایران به کرواسی میوه و خشکبار، محصولات دامی و مواد پلاستیکی هستند و ایران بیشتر از همه محصولات دارویی، ماشین‌آلات، تجهیزات برقی و خودرو از کرواسی وارد می‌کند.

هفت مطالبه

وزیر صنعت، معدن و تجارت در دیدار با وزیر اقتصاد کرواسی از مطالبات هفت گانه ایرانی‌ها رونمایی کرد. «تسهیل روابط بانکی»، «نوسازی ناوگان تجاری و خودروهای سنگین»، «همکاری مشترک در زمینه نفت، گاز و پتروشیمی»، «تشکیل شرکت‌های مشترک گردشگری»، «تهیه نقشه راه توسعه همکاری‌های حوزه صنعت،‌ معدن و تجارت»، «صادرات مواد غذایی» و «تسهیل در صدور ویزا» هفت درخواستی هستند که برای توسعه همکاری فی‌مابین ایران و کرواسی از سوی شریعتمداری مطرح شدند. شریعتمداری در این دیدار با اشاره به اینکه ۱۱۰ میلیون تن ظرفیت جدید فولاد با ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی برای تکمیل زنجیره فولاد در حال اجراست، گفت: روابط بانکی به‌عنوان یک ضرورت مطرح بوده  و یکی از زیر بناهای مورد نیاز توسعه روابط اقتصادی است و می‌توان گفت یکی از نیازمندی‌های اصولی ما برقراری روابط تسهیل شده بانکی است. وی افزود: برخی شرکت‌های کروات در زمینه نفت و گاز و پتروشیمی و خودرو علاقه‌مند به همکاری مشترک هستند و من با استقبال از همکاری‌های صنعتی از حضور کنسرسیوم شرکت‌های کرواسی که با حمایت بانک نوسازی و حمایت از توسعه صادرات کرواسی برای سرمایه‌گذاری در حوزه پتروشیمی با ایران اعلام آمادگی کردند، استقبال می‌کنم و در زمینه‌های تکنولوژی، IT،ICT، انرژی‌های تجدیدپذیر، موادغذایی و صنایع تبدیلی فعالیت‌های متقابل درحال انجام است. وزیر صنعت،‌ معدن و تجارت همچنین با اشاره به طرح نوسازی ناوگان تجاری و خودروهای سنگین کشور، گفت: قصد داریم ظرف سه‌سال آینده حدود ۲۰۰ هزار دستگاه خودروی سنگین را نوسازی کنیم و مذاکرات با شرکت‌های اروپایی درحال انجام است. برای این هدف پشتیبانی مالی ۱۴ میلیارد دلاری نیاز است که بخشی از آن حتما باید از طریق فاینانس خارجی تامین شود که امیدواریم کرواسی بتواند در این زمینه ایفای نقش کند. شریعتمداری گفت: با وجود ۶ میلیارد دلار صادرات موادغذایی از ایران به جهان، فعالیت مشترک ایران و کرواسی می‌تواند در این زمینه راه‌حل خوب توسعه روابط باشد. وی در ادامه با بیان اینکه در زمینه کشتی‌سازی علاقه‌مند به‌همکاری هستیم، گفت: کرواسی در زمینه ساخت قایق و کشتی تجربه خوبی دارد و این در حالی است که یکی از اقدامات مهم ما نوسازی ناوگان تجاری دریایی کوچک است و با وجود ۳۵۰۰ شناور کوچک دریایی در بنادر جنوب، قدیمی بودن آنها هزینه‌های زیادی را بر لجستیک تحمیل می‌کند. شریعتمداری با اشاره به وجود ۱۱ میلیون بازدید سالانه از کرواسی گفت: درصورت تشکیل شرکت‌های مشترک گردشگری، ایران یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری است و برای تحقق این هدف تسهیل در صدور ویزا یکی از پیش‌نیازها برای توسعه همکاری‌هاست و مکانیسم کمیسیون مشترک روش خوبی برای پیگیری مذاکرات است. وی با اعلام آمادگی برای به امضا رساندن نقشه راه توسعه همکاری‌های حوزه صنعت،‌ معدن و تجارت، گفت: از اهتمام بخش‌خصوصی در این زمینه‌ها کاملا استقبال می‌کنیم و شرکت در نمایشگاه‌ها و تبادل هیات‌های تجاری، ارتباط دقیق‌تر و عمیق شرکت‌های بازرگانی ضامن تحقق این هدف است.

«مارتینا دالیچ»، معاون نخست‌وزیر و وزیر اقتصاد جمهوری کرواسی نیز در این نشست گفت: ظرف چند سال اخیر تماس‌هایی برای توسعه روابط داشتیم و با سفر رئیس‌جمهور کرواسی به ایران، این سفر زمینه‌هایی برای شروع تجارت و کسب‌وکار را آغاز کرد. این دیدارها قطعا به گسترش چارچوب همکاری‌های دو کشور کمک می‌کند. دالیچ افزود: عمیقا بر این باورم که فرصت برای گسترش و افزایش همکاری بین دو کشور فراهم است و با وجودی که سال گذشته حجم مبادلات تجاری دو کشور ۳۰ میلیون دلار بود، ولی ظرفیت و قابلیت‌های دو کشور بسیار بیشتر از این ارقام است. وی با برشمردن قابلیت‌های همکاری دو کشور گفت: عمدتا در نفت و گاز، مهندسی، ایجاد زیرساخت‌ها، فناوری اطلاعات و حوزه صنایع غذایی توانایی‌های مشترکی وجود دارد و شرکت ملی نفت کرواسی از سال گذشته مبادلات نفتی را با ایران شروع کرده و علاقه‌مند است دوباره به ایران بازگردد. دالیچ مذاکرات برخی شرکت‌های حوزه صنایع غذایی و تولید وسایل حمل و نقل و خودرو را با شرکت‌های ایرانی در مراحل نهایی عنوان کرد و افزود: یکی از مدافعان جدی بخش‌خصوصی برای استفاده از این فرصت‌ها و تخصیص زمان درست برای انجام فعالیت‌های اقتصادی با ایران هستم. وی با اشاره به دیدارش با رئیس کل بانک مرکزی ایران گفت: درباره موانع بانکی پیش‌رو و شیوه پرداخت بین دو کشور مذاکره شد و اطمینان دارم با همکاری مشترک مشکلات بانکی قابل حل است. دالیچ در ادامه با بیان اینکه سال گذشته ۴ هزار ایرانی از کشورش بازدید کردند، گفت: کرواسی مقصد گردشگری خوبی در اروپاست. وی از آمادگی شرکت‌های بزرگ، برای کشتی‌سازی، بازسازی و نوسازی کشتی، خودروهای سنگین و نیز تولید واگن برای همکاری با کشورمان خبر داد. دالیچ افزود: با شکل‌گیری کمیته مشترک همکاری‌های اقتصادی، این کمیته می‌تواند به‌منزله ستون فقراتی برای تبادل نظر و بسط همکاری بین شرکت‌های منفرد عمل کند.

مطالبات خصوصی‌ها

نخستین روز مهر‌ماه ۹۶ بود که رئیس اتاق ایران به‌همراه هیات تجاری به کرواسی سفر کرد تا زمینه‌های همکاری دو کشور ایران و کرواسی را مورد بررسی قرار دهند. لزوم ایجاد خط مستقیم پروازی میان تهران و زاگرب به‌منظور سهولت دسترسی تجار و تسهیل صدور روادید برای اعتباربخشی به روابط تجاری، دو مطالبه ایرانی‌ها از مقامات کرواسی در این سفر بود. حال مقامات دولتی کروات به ایران سفر کرده‌اند تا زمینه‌های توسعه روابط دوجانبه اقتصادی را مورد واکاوی قرار دهند. در همین راستا دالیچ، وزیر اقتصاد جمهوری کرواسی با غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران دیدار و درباره تقویت روابط اقتصادی گفت‌و‌گو کرد. شافعی در این دیدار با اشاره به روابط مثبت سیاسی بین دو کشور گفت: امیدواریم در روابط اقتصادی نیز تحولاتی هماهنگ با روابط سیاسی ایجاد شود. طی چند سال گذشته این امیدواری به وجود آمده که می‌توانیم در توسعه مناسبات اقتصادی دو کشور گام‌های خوبی برداریم. رئیس اتاق ایران با اشاره به سفر خود به کرواسی ادامه داد: مذاکرات خوبی با اتاق اقتصاد کرواسی انجام شد و شاهد اثرات قابل‌توجهی در فعالیت‌های اقتصادی بخش‌خصوصی دو کشور هستیم. در سفری که سال گذشته به‌کرواسی داشتیم، سه بانک خصوصی نیز حضور داشتند و پیشنهاد ایجاد شعب بانکی ایرانی در زاگرب مطرح شد که امیدوارم دولت کرواسی از این تصمیم حمایت کند. وی همچنین به سفر وزیر امور خارجه ایران به کرواسی و مذاکرات انجام شده اشاره کرد و گفت: درباره کشتی‌سازی مذاکرات خوبی انجام شد و هیات‌هایی از کرواسی برای ادامه مذاکرات در ایران حضور یافتند. ما در دریای خزر نیز دنبال توسعه کشتی‌رانی هستم و مذاکرات اولیه در این زمینه امیدوارکننده بوده است. به‌گفته شافعی، از آنجا که حمل‌و‌نقل ریلی از موضوعات مورد توجه ایران است، کرواسی در زمینه همکاری‌های دوجانبه در این رابطه اهمیت زیادی برای ایران دارد. رئیس پارلمان بخش‌خصوصی درباره دیگر زمینه‌های قابل همکاری بین دو کشور، گفت:‌ بخش‌خصوصی هر دو کشور تلاش می‌کنند در زمینه نفت و گاز و پتروشیمی به نقطه مطلوب همکاری برسند.

وی همچنین با اشاره به تشکیل کمیته مشترک بازرگانی بین ایران و کرواسی، افزود: تعدادی از اتاق‌های استانی به‌عنوان استان‌های معین در این کمیته انتخاب شده‌اند و امیدواریم فعالیت‌های کمیته بتواند تحولات جدی در روابط دو کشور ایجاد کند. شافعی مساله سرمایه‌گذاری مشترک را یکی از اهداف مهم بین دو کشور اعلام کرد و گفت:‌ اطمینان می‌دهم اگر دولت‌های دو کشور مسیرهای حرکت اقتصادی را هموار کند، بخش‌خصوصی دو طرف با سرعت ادامه مسیر می‌دهند. رئیس اتاق ایران در ادامه گفت: از سال گذشته تاکنون آمار مبادلات تجاری دو کشور به بیش از دو برابر افزایش یافته و این نشانه وجود یک نقشه راه مناسب برای توسعه همکاری‌ها است. وی افزود: به‌عنوان رئیس اتاق ایران که نماینده بخش‌خصوصی است اعلام می‌کنم برای همکاری با بخش‌های خصوصی و فعالان اقتصادی دو کشور در بخش‌های مختلف از جمله خدمات فنی و مهندسی، صنایع غذایی، انرژی، محصولات پتروشیمی، فرش و منسوجات، ساختمان و سازه برنامه‌ریزی کرده‌ایم و این موارد از اولویت‌های همکاری ما با کرواسی به شمار می‌رود.  دالیچ نیز طی سخنانی هدف از این سفر را توسعه روابط اقتصادی بین دو کشور عنوان کرد و گفت: دولت کرواسی علاقه‌مند به توسعه روابط تجاری و اقتصادی خود با ایران است. وی با اشاره به جلسات روزهای اخیر خود با مسوولان دولتی ایران اظهار کرد: دولت ایران نیز از تعمیق فعالیت‌های اقتصادی استقبال کرد و ما به آینده روابط دو کشور امیدوار هستیم. معاون نخست‌وزیر و وزیر اقتصاد جمهوری کرواسی اعلام کرد: در حال حاضر شرکت مپنا و شرکت ساخت‌وساز اینگرای کرواسی در حال مذاکره هستند که اتفاق مهمی است. وی افزود: برای توسعه روابط اقتصادی دو کشور به رابطه بانکی با پشتوانه قوی نیاز است. خوب است که بخش‌خصوصی توانسته راه‌هایی برای حل مسائل بانکی مانند انتقال پول از طریق بانک‌های ایتالیا پیدا کند. وزیر اقتصاد کرواسی ادامه داد: در کرواسی بیشتر بانک‌ها خارجی از جمله اتریشی و ایتالیایی هستند که باید از قوانین کشور مبدأ خود پیروی کنند، باقی بانک‌ها، بانک‌های کوچکی هستند که نمی‌توان انتظار کارهای بزرگ را از آنها داشت. وی در عین حال گفت: بانک مرکزی کرواسی مانعی بر سر راه ارتباط بانکی میان بانک‌های خصوصی کرواسی و ایران قرار نداده و انتظار می‌رود به‌زودی بانک‌های کرواسی وارد ارتباط با بانک‌های ایرانی شوند.

روابط بانکی کلید خورد

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی کشور همچنین در همایش تجاری ایران و کرواسی در اتاق ایران اعلام کرد که طی صحبت‌هایی که با معاون نخست‌وزیر و وزیر اقتصاد کرواسی شده به نظر می‌رسد راه‌های همکاری بیشتری بین بانک‌های دو کشور تحقق یابد. محمد خزاعی در این همایش گفت: با تلاش‌ صورت گرفته یک همکاری بین یکی از بانک‌های کرواسی با بانک‌های اروپایی و ایتالیایی صورت گرفته است. رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های فنی و اقتصادی ایران در ادامه اظهار کرد: نفت و گاز، انرژی و کشتی‌سازی، از جمله زمینه‌های همکاری بین دو کشور است. خزاعی گفت: با اقدامات صورت گرفته و اقداماتی که تا چند ماه اخیر انجام می‌شود، تقریبا از خلیج‌فارس تا آذربایجان و روسیه و اروپا به هم متصل می‌شوند و خط انتقالی شمال ـ‌ جنوب و شمال و شرق و غرب زمینه‌های فراوانی را برای استفاده ایران و گسترش همکاری با کشورهای منطقه، حوزه بالکان و اروپا به وجود آورده است، بنابراین دسترسی کرواسی و کشورهای اروپایی به بازارهای منطقه با استفاده از خطوط حمل و نقل و امکاناتی که در شمال و جنوب کشور وجود دارد، فرصت مغتنمی است. وی با اشاره به اینکه کرواسی بعد از سال‌ها اقدام به خرید نفت از ایران کرده است، بیان کرد: تراز تجاری ایران و کرواسی بدون احتساب نفت حدود ۵۴ میلیون دلار و به نفع کرواسی است، با محاسبه نفت تقریبا‌ تراز تجاری بین دو کشور وجود دارد. رئیس سازمان سرمایه‌گذاری کشور با بیان اینکه کرواسی اقتصادی رو به رشد دارد، اظهار کرد: درآمد سرانه کرواسی بالای ۲۲ هزار دلار در سال است که نشان می‌دهد اقتصاد این کشور، اقتصادی شکوفا است. وی در ادامه به انعقاد سه موافقت‌نامه بین ایران و کرواسی اشاره کرد و گفت:‌ موافقت‌نامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف بین دو کشور چندین سال است که لازم‌الاجرا شده و سرمایه‌گذاران و تجار دو کشور می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.

خزاعی اظهار کرد: موافقت‌نامه تشویق به حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری بین دو کشور نهایی و آماده امضا است و در آینده‌ای نزدیک با مساعدت وزیر اقتصاد کرواسی پیش‌بینی می‌شود، تا آخرین مراحل آن طی شود. معاون وزیر اقتصاد گفت: موافقت‌نامه همکاری گمرکی بین دو کشور ایران و کرواسی قبلا لازم‌الاجرا بود، اما نیازمند اصلاحاتی است که امیدواریم باز هم به زودی شاهد نهایی شدن آن باشیم. وی افزود: گفت‌وگوهای خوبی با یکی از بانک‌های همراه هیات تجاری کرواسی با بانک‌های ایرانی و بانک مرکزی ایران صورت گرفته است. خزاعی اظهار کرد: چندین شرکت کنسرسیومی تشکیل داده‌اند، تا در حوزه پتروشیمی ایران سرمایه‌گذاری کنند و در سفر هیات تجاری کرواسی به ایران مباحث بسیار جدی در مورد اکتشافات نفت هم انجام شده است. وی گفت: یک همکاری مشترک بین یک شرکت بزرگ ایرانی و یک شرکت اتریشی برای سرمایه‌گذاری در کرواسی نیز در حال انجام است. با این حال بررسی آمارها نشان می‌دهد حجم تجارت بین دو کشور ایران و کرواسی رضایت‌بخش نیست. آمارها نشان می‌دهد اوج روابط تجاری بین دو کشور در سال ۲۰۰۰ حدود ۳۰۰ میلیون دلار بوده، در حالی که این رقم به دلایل مختلف بسیار کاهش یافته است، اما سال گذشته میزان تجارت بین دو کشور با احتساب تجارت نفتی و غیرنفتی به کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار رسیده است. در همین راستا معاون نخست‌وزیر و وزیر اقتصاد کرواسی برای افزایش روابط تجاری و تسهیل مبادلات اقتصادی دوجانبه این خبر را داد که بانک‌مرکزی کرواسی از بانک‌های تجاری خواسته که مسائل و مشکلات حقوقی را طبق مقررات اتحادیه اروپا حل کند.

 

03-02