با امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی رقم خورد
آغاز رقابت در «اوراسیا»
ایران با هدف توسعه روابط اقتصادی با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (با مجموع مساحت بیش از ۲۰ میلیون کیلومترمربع) که بازار ۱۸۰میلیون نفری را شامل می‌شود، توافق برای برقراری تعرفه‌های ترجیحی را آغاز کرده است. کارشناسان معتقدند، این توافق با کشورهای روسیه، قزاقستان، بلاروس، قرقیزستان، ازبکستان و ارمنستان (کشورهای عضور اوراسیا) می‌تواند تمرین رقابت برای تولیدکنندگان داخلی باشد و به ارتقای کیفیت محصولات ایرانی منجر شود. تجارت ترجیحی این امکان را به تولیدکنندگان ایرانی می‌دهد که با ارتقای کیفیت محصولات خود، بتوانند جایگاه مهمی را در بازار ۱۸۰ میلیونی اوراسیا کسب کنند. با توجه به اینکه اتحادیه اقتصادی اوراسیا دربرگیرنده ۶ کشور روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان،ازبکستان و ارمنستان است و به لحاظ نزدیکی جغرافیایی، بازار بزرگی برای صادرات کالاهای ایرانی به‌شمار می‌رود، از این رو برقراری تجارت می‌تواند فرصت‌های زیاد و همه‌جانبه‌ای را برای بخش خصوصی ایران و کشورهای عضو این اتحادیه ایجاد کند. به همین‌منظور به نظر می‌رسد دولت باید در این میان امتیازهایی را به طرف مقابل اعطا کند؛ یعنی بازارهایی را در اختیار کشورهای عضو اوراسیا قرار دهد. زیرا از آنجا که ایران شریک مهمی برای کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به‌شمار می‌رود، همکاری با ایران می‌تواند برای ایجاد ثبات اقتصادی در منطقه از اهمیت بالایی برخوردار باشد.
براساس این گزارش، طرفین بلافاصله پس از این موافقت‌نامه، می‌توانند از تخفیف‌های گمرکی وارداتی استفاده کنند. این فهرست برای اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل گوشت و محصولات چربی، انواع خاصی از شیرینی و شکلات، محصولات آرایشی، انواع تجهیزات الکترونیکی و مکانیکی می‌شود و ایران مزایای تعرفه‌ای را برای لیست گسترده‌ای از محصولات غذایی، سبزی، میوه‌ها، میوه‌های خشک و مواد ساختمانی را دریافت خواهد کرد. از سوی دیگر، باتوجه به موافقت‌نامه تجارت ترجیحی میزان نرخ عوارض واردات کالاهای صنعتی برای ایران به‌طور متوسط ۷ درصد کاهش خواهد یافت و این رقم برای کشورهای اتحادیه ۵/ ۳ درصد خواهد بود. کاهش تعرفه پیش‌بینی شده برای کالاهای کشاورزی نیز برای ایران ۱۹ درصد پیش‌بینی شده که این رقم برای اتحادیه اقتصادی اوراسیا ۵ درصد است. رایزنی جدی برای تجارت ترجیحی با اوراسیا از سال ۹۶ آغاز شد و روز گذشته ایران توانست این موافقت‌نامه را امضا کند. البته فعلا امضای این توافق به‌صورت موقت است و در طول سه سال آینده، کشورها باید به یک توافق جامع برسند. در توافق نهایی برای طیف گسترده‌ای از کالاهای وارداتی، کاهش یا حذف عوارض گمرکی در نظر گرفته شده است.
حجم تجارت ایران و بلاروس
معاون اول نخست‌وزیر بلاروس در مراسم امضای سند توافقنامه موقت منطقه آزاد تجاری با حضور محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران اعلام کرد: این توافقنامه موقت منطقه آزاد تجاری که در آستانه میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران امضا شد، به تحقق استراتژی صادراتی بلاروس کمک خواهد کرد. واسیلی ماتیوشفسکی افزود: اولین تجربه ایجاد روابط چندجانبه با ایران دارای چشم انداز بسیار خوبی است و در این زمینه به نتایج متقابل خیلی خوبی دست یافتیم. ماتیوشفسکی افزود: در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۸ نیز همکاری تجاری و اقتصادی رو به گسترش بوده و اکنون سرمایه‌گذاری میان دو کشور در حال افزایش است. به گفته وی، تجارت بین بلاروس و ایران از سال ۱۹۹۳ به‌صورت فعال در حال توسعه و رشد است؛ به‌طوری که حجم معاملات دوجانبه بین بلاروس و ایران در سال ۲۰۱۷ سه برابر شده است. از سوی دیگر در سه ماهه اول سال ۲۰۱۸ نیز پویایی بسیار مثبتی دیده می‌شود. علاوه بر همکاری تجاری و اقتصادی، همکاری‌های سرمایه‌گذاری میان دو کشور در حال توسعه است؛ همچنین براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته بلاروس در صنعت ماشین‌سازی ایران سرمایه‌گذاری می‌کند و ایران تعدادی از پروژه‌های بزرگ در حوزه لجستیک را در بلاروس اجرا می‌کند.
تیمور سلیمان اف، وزیر اقتصاد قزاقستان نیز در این مراسم درخصوص ظرفیت بازار ایران صادراتی ایران برای قزاقستان، گفت: ظرفیت بازار برای محصولات مورد علاقه صادراتی قزاقستان ۸ میلیارد دلار است و در حال حاضر حجم مبادلات تجاری اتحادیه اقتصادی اورآسیا با ایران ۷/ ۲میلیارد دلار برآورد می‌شود. به گفته وی، با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و عدم دسترسی قزاقستان به آب‌های آزاد، اقتصادی ترین مسیر برای صادرات کالاهای قزاقستان از طریق ایران است. تیگران سرگسیان، رئیس هیات کمیسیون اقتصادی اوراسیا درباره این موافقت‌نامه گفت: فعلا توافقنامه موقت به امضا رسیده است، اما در طول سه سال آینده کشورها باید به یک توافق جامع برسند. در توافق نهایی برای طیف گسترده‌ای از کالاهای وارداتی، کاهش یا حذف عوارض گمرکی در نظر گرفته شده است. در مراسم امضای این توافقنامه، علاوه بر مقام‌های یاد شده، «تیگران آوینیان» معاون نخست‌وزیر ارمنستان، «عسکر مامین» معاون اول نخست‌وزیر قزاقستان، «زمیربیک عسکر‌اف» معاون نخست‌وزیر قزاقستان و «دیمیتری کوزاک» معاون نخست‌وزیر روسیه نیز حضور داشتند. محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، در حاشیه اجلاس بین‌المللی اقتصاد (آستانه فروم) با بخیت جان ساگینتایف نخست‌وزیر قزاقستان دیدار و گفت‌وگو کرد.
در این دیدار، محمد شریعتمداری با ارائه گزارشی از بررسی و مراحل تحقیق دو ساله کارشناسان ایرانی برای آماده‌سازی امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: امیدواریم از این پس سطح روابط اقتصادی ایران و کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا رشد و توسعه پیدا کند. وزیر صنعت، معدن و تجارت آمادگی متخصصان ایرانی را برای همکاری در صادرات خدمات فنی و مهندسی اعلام کرد و خواستار رسیدگی برای مشکل روادید اتباع ایرانی شد. نخست‌وزیر قزاقستان نیز با اشاره به سابقه تاریخی و همسایگی ایران خواستار استفاده از ظرفیت‌های ایران در همکاری‌های حمل و نقلی، کشاورزی و انرژی شد. شریعتمداری همچنین در ملاقات با تیمور سلیمان‌اف، وزیر اقتصاد ملی قزاقستان، امکانات و همکاری‌های اقتصادی و بانکی دو کشور را بررسی کرد. سلیمان‌اف در این دیدار گفت: می‌دانیم ایران از سابقه، توان علمی و تحقیقاتی فراوانی برخوردار است و دو کشور ایران و قزاقستان می‌توانند در زمینه فعالیت‌های علمی و آموزشی همکاری‌های خوبی را در پیش گیرند. از سوی دیگر، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز با بیان اینکه باید در زمینه روابط بانکی قدم‌های خوبی برداریم، گفت: اگر از دو موافقت‌نامه کنسولی و بانکی ایران و قزاقستان درست استفاده شود و روابط کارگزاری بین بانک‌های ایران و قزاقستان در حوزه یورو برقرار شود، سطح روابط دو کشور به دو برابر وضعیت فعلی افزایش می‌یابد.
شریعتمداری همچنین در حاشیه اجلاس بین‌المللی اقتصاد آستانه فروم، رابطه ایران با قزاقستان را رابطه‌ای دیرینه دانست و افزود: حجم فعالیت‌های اقتصادی ایران با دنیای خارج حدود ۲۰۰ میلیارد دلار است و اقتصاد قزاقستان نیز به‌عنوان یک اقتصاد بزرگ در آسیای مرکزی ۶۰ درصد تولید ناخالص داخلی آسیای مرکزی را دارد که ضروری است روابطمان را با این کشور به نحو گسترده‌ای افزایش دهیم. وی با بیان اینکه بازار قزاقستان بازار بسیار خوبی برای صدور کالاها و خدمات فنی و مهندسی است، تصریح کرد: ظرفیت‌های ترانزیتی و همکاری‌های مواصلاتی در زمینه‌های جاده‌ای، ریلی و هوایی میان دو کشور وجود دارد و تلاش ما این است که روابط ما در زمینه‌های صنعتی، معدنی و تجاری را گسترده‌تر کنیم. شریعتمداری با اشاره به مذاکرات خود با نخست‌وزیر قزاقستان اضافه کرد: با نخست‌وزیر قزاقستان درخصوص توسعه روابط و حمایت از صدور روادید به شکل مطلوب‌تر رایزنی کردیم و ایشان دستورات لازم را برای سفارتخانه‌شان در تهران صادر کردند.
سابقه تجارت ترجیحی
سابقه انعقاد موافقت‌نامه‌های تجاری نشان می‌دهد ایران با کشورهای تونس، پاکستان، سوریه، کوبا و بوسنی و هرزگوین موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی منعقد کرده است. با ترکیه موافقت‌نامه مرزی تا سقف ۱۰۰ میلیون دلار داشته و با دو کشور ازبکستان و قرقیزستان یادداشت تفاهمی دارد که واژه Agreement (به معنای موافقت) در این دو قرارداد قید نشده و به پیوست این تفاهم‌نامه‌ها اقلام کالایی با نرخ تعرفه‌های ترجیحی قید شده است. همچنین با سوریه قراردادی نزدیک به تجارت آزاد منعقد شده که به نفع صادرات منسوجات سوریه به ایران است. البته در سال ۱۳۹۲ دولت ایران با ترکیه قرارداد دوجانبه تجارت ترجیحی منعقد کرد. رقابتپذیر کردن تولیدات داخلی، تنوع بازارهای خارجی و همسویی قوانین تجاری با اصول سازمان تجارت جهانی به‌منظور کوتاه کردن فرآیند الحاق ازجمله عواملی است که در انعقاد این نوع موافقت‌نامه‌ها مورد توجه ایران بوده و به‌عنوان یک الزام توسعه‌ای بر آنها تاکید شده است.
ارسال نظر