در این پنل ابتدا احمد رمضان‌نژاد، رئیس برنامه‌ریزی و کنترل پروژه دفتر مدیریت پروژه شرکت ملی صنایع مس ایران با مروری بر وضعیت پروژه‌های توسعه شرکت ملی صنایع مس ایران، فرصت‌های موجود در این صنعت را تشریح کرد. وی گفت: ارزیابی‌ها نشان می‌دهد ۲۲ میلیون تن میزان ذخیره قطعی مس در ایران است. استراتژی توسعه شرکت مس، دستیابی به ۴۲۰ هزار تن مس محتوا در سال ۱۴۰۰ است. برای این منظور ما میزان سولفور سالانه‌ای که از معادن موجود و معادن توسعه‌ای که سالانه می‌توانیم برداشت کنیم را باید به ۴/ ۷۹ میلیون تن برسانیم. میزان سرمایه‌گذاری که تاکنون این شرکت بابت پروژه‌های توسعه‌ای خود انجام داده است، برای دستیابی به ۴۲۰ هزار تن مس محتوا، ۴۳ هزار میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که تا بازه سال ۱۴۰۰، باید ۱۵ هزار میلیارد تومان دیگر هزینه شود و در نهایت کل مجموعه سرمایه‌گذاری‌ها بالغ بر ۱۹ هزار میلیارد تومان شود.

در این میان پروژه‌های توسعه‌ای که می‌تواند برای جذب سرمایه‌گذار جذاب باشد تا بتوان از سرمایه آنها استفاده کرد، ۳۸ هزار میلیارد ریال و ۷۵۲ میلیون یورو است که در شمول هزینه سرمایه‌گذاری مورد نیاز این پروژه‌ها قرار گرفته که ما تاکنون ۷ هزار و ۴۰۰ میلیارد ریال و ۱۹۱ میلیون یورو در این پروژه‌ها هزینه کرده‌ایم. در بخش دیگری، مهدی قراباغی، مدیر پژوهش‌های کاربردی دانشکده فنی دانشگاه تهران به موضوع بررسی روش‌های نوین استحصال مس از منابع کم عیار سولفیدی با در نظر داشتن ملاحظات زیست‌محیطی، مصرف انرژی و کاهش عیار ذخایر جهانی پرداخت.

وی در این مورد اظهار کرد: موضوعی که باید در کنار اقدامات توسعه‌ای مس در نظر داشت این است که همراه با توسعه بیشتر، استحصال بیشتر منابع ذخایر ما به مرور نیز کم‌عیارتر می‌شوند. فلز مس جزو فلزاتی قرار دارد که به‌عنوان فلز تکنولوژی شناخته می‌شود. با گذشت زمان و افزایش سطح رفاه مردم، معمولا مصرف این نوع فلزات افزایش می‌یابد. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن داردکه ممکن است تا سال ۲۱۰۰ حداقل افزایش مصرف مس سالانه بین ۲ تا ۵ درصد افزایش یابد. به همین دلیل ما ناگزیر خواهیم بود که منابع کم‌عیار مس را به‌ویژه سولفیدی‌ها را تحت فرآوری و استحصال قرار دهیم. اما اگر بتوانیم از منابع کم‌عیار استفاده کنیم با چه مشکلاتی مواجه خواهیم شد؟ اولین مشکل این است که منابع کم‌عیار نیاز به افزایش مصرف انرژی خواهند داشت. این افزایش مصرف از طرف دیگر باعث افزایش مصرف مواد سوختنی خواهد شد و تولید گازهای آلاینده را بیشتر می‌کند و خطرات زیست‌محیطی را افزایش می‌دهد.

این دو عامل به خودی خود سبب کاهش سودآوری می‌شوند، مگر اینکه تجدیدنظری در روش‌هایی که استفاده می‌کنیم رخ دهد. با گذشت زمان و تا سال ۲۰۵۰ تقریبا عیارهای بالای مس قطعا از بین خواهند رفت. دو راهی که در این شرایط پیشنهاد می‌شود، استفاده از بازیافت و استفاده از منابع کم‌عیار است. علیرضا غفوری راینی، مشاور معاونت توسعه و اکتشافات شرکت ملی صنایع مس ایران نیز در این پنل تخصصی، مدل همکاری شرکت ملی صنایع مس ایران را در زمینه تکنولوژی، فنی و مالی با شرکت‌های خارجی مورد ارزیابی قرار داد. وی گفت: در حوزه انتقال تکنولوژی و چالش‌هایی که در این زمینه در صنعت مس وجود دارد، باید صادقانه گفت که گام موثری در این زمینه برداشته نشده است.

اگر نگاهی به حوزه استخراج معادن بیندازیم، متوجه خواهیم شد که به تازگی سعی شده در معادن تازه تاسیس از مهندسی داخلی استفاده شود. اما هنوز در معادن بزرگ کشور، همواره منتظر شریک‌های تکنولوژی از خارج کشور بوده‌ایم. از سوی دیگر هنوز در مورد بسیاری از مباحث معدنی، برنامه وجود دارد اما ورود نکرده‌ایم و در نتیجه اجرایی نشده‌اند. به هر حال باید عنوان کرد که یکسری دلایل خارج از کنترل ما وجود داشته است که باعث شده نتوانیم انتقال دانش و تکنولوژی را به خوبی انجام دهیم که برخی از آنها ریشه‌های سیاسی دارد. اما یک بخش مشخص از مشکلات نیز مشخصا به حوزه تصمیم‌گیری خودمان بازمی‌گردد.

از سوی دیگر پیچیدن نسخه‌های تکراری برای انتقال و توسعه تکنولوژی در این سال‌ها باعث شده که همیشه در چرخه تکرار و تکرار درجا بزنیم.  ناصر مهردادی، استاد گروه مهندسی عمران محیط‌زیست دانشکده محیط‌زیست دانشگاه تهران نیز در این نشست به موضوع آشنایی با اهمیت محیط‌زیست در فرآیندهای تولیدی با نگاهی به توسعه پایدار و ارزش‌آفرینی آن پرداخت. وی اظهار کرد: همیشه زمانی که درمورد ابعاد توسعه پایدار در کشوری سخن به میان می‌آید، پای سه رکن اساسی اجتماعی، اقتصادی و محیط‌زیستی در میان خواهد بود. در ایران همواره موضوع صنایع سبز در میان بوده که کمترین آلودگی را ایجاد می‌کنند، اما این مهم تا چه اندازه در کشور عملیاتی شده است؟ ایران ظرفیت زیستی کمتر از نیم درصد در جهان را به خود اختصاص داده است و واقعیت این است که اگر به بحث‌های توسعه پایدار در سال‌های آینده توجه نشود، این مقدار نیز از بین خواهد رفت.

در این میان آمارها نشان می‌دهد تکنولوژی همواره به‌عنوان یکی از عوامل مخرب، تخریب محیط‌زیست را به همراه داشته است. برای حل این معضل باید از تکنولوژی‌های نوینی که امروزه کشورهای توسعه‌یافته از آن استفاده می‌کنند، بهره برد. از سوی دیگر استفاده از نیروهای کارآمد و متخصص می‌تواند در کاهش آلودگی‌های صنعتی موثر باشد. معصومه ترابی پاریزی، رئیس بخش تحقیقات هیدرومتالورژی امور تحقیق و توسعه مجتمع مس سرچشمه نیز در این نشست موضوع استحصال اقتصادی رنیوم از منابع موجود در مجتمع مس سرچشمه و مجتمع مس شهر بابک را مورد بررسی قرار داد. وی در این پنل موضوعاتی همچون معرفی فلز رنیوم و کاربردهای آن، روش‌های استحصال آن از کنسانتره و چالش‌های فنی این فلز خاص را تشریح کرد. به‌گفته وی رنیوم سال ۱۹۰۸ کشف شده و از نظر نقطه ذوب در رتبه سوم و از نظر نقطه جوش در رتبه دوم کل عناصر موجود قرار گرفته است.

اخبار مرتبط