تصویر ۷۶ روزه بارندگی‌ها
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد ثبت این مقدار بارندگی، نهمین ماه سال را به یکی از پربارش‌ترین ماه‌های سال ۹۷ تبدیل کرده است. افزایش بارندگی در سال آبی جاری در حالی مطرح است که سال آبی گذشته یکی از کم‌بارش‌ترین سال‌های آبی ایران در طی نیم قرن اخیر بود و پربارشی پاییز امسال که نخستین فصل آبی جدید است، این سوال را در ذهن متبادر می‌کند که آیا تنش‌های آبی سال گذشته را می‌توان با بارش‌های قابل توجه پاییز امسال جبران کرد و آیا پربارشی پاییز به معنای عبور از تنش آبی در کشور است؟ تحلیلگران حوزه آب بر این باورند با وجود بارش‌های مطلوب در ۷۶ روز ابتدایی سال آبی جاری و ثبت افزایش بیش از ۲۲۱ درصدی بارش‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل، نباید تصور شود که تنش‌های آبی ایران به پایان رسیده و طبق اعلام متولیان این بخش، همچنان برنامه‌هایی برای مدیریت تنش آبی ۹۸ در حال اجراست. از سوی دیگر وزارت نیرو برنامه تنش آب شرب سال آبی ۹۸-۹۷ را با فرض بارندگی مشابه سال آبی گذشته و کمبود آب در تابستان سال ۱۴۰۰ پیش‌بینی کرده و طبق گزارش‌های رسمی این وزارتخانه، تنش‌های آبی در ایران آنقدر عمیق است که با بارش‌های مطلوب ۷۶ روزه قابل رفع نیست. طبق اعلام رسمی وزارت نیرو، برای مدیریت تنش آبی شهرها و روستاهای کشور در تابستان ۹۸، راهکارهایی در قالب افزایش تامین و تولید آب، ارتقای کیفی آب، افزایش توان ذخیره‌سازی آب، ارتقای مدیریت و بهره‌وری منابع تامین، تاسیسات و شبکه‌ها و نیز مدیریت مصرف در نظر گرفته شده است. همچنین اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری چند روز پیش به موضوع تنش‌های آبی ایران و بارش‌های مطلوب پاییز ۹۷ اشاره کرد و گفت: تامین آب شرب در تابستان امسال کاری سخت بود که خوشبختانه با برنامه‌ریزی دقیق وزارت نیرو مشکل جدی در کشور به وجود نیامد و امیدواریم با برنامه‌ریزی این وزارتخانه که برای سه سال آینده انجام شده است، در تابستان سال‌های آینده نیز مشکلی در تامین آب شرب نداشته باشیم. جهانگیری همچنین ضرورت توجه ویژه برای تامین آب شرب مناسب در شهرهای بزرگ و پرجمعیت کشور نظیر اهواز، مشهد، اصفهان، شیراز و کرمان که با مشکل مواجه هستند را مورد تاکید قرار داد و گفت: تامین آب شرب اینگونه شهرها باید در اولویت قرار گیرد و باید راهکارهای اطمینان‌بخشی برای حل و فصل مشکلات تامین آب شرب این مناطق تهیه شود. به‌گفته معاون اول رئیس‌جمهوری با وجود بارندگی‌های خوب اخیر همچنان باید به مدیریت مصرف دقت نظر داشت و نباید تصور کرد که کشور از تنش آبی عبور کرده است.
از مجموع ۶/ ۸۴ میلی‌متر بارش ثبت شده در ۷۶ روز ابتدایی سال آبی جاری ۳/ ۳۵ میلی‌متر بارش در ۱۶ روز نخست آذرماه به ثبت رسیده و این مقدار بارندگی نهمین ماه سال را به یکی از پربارش‌ترین ماه‌های سال ۹۷ تبدیل کرده است. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت ۴/ ۸۸ درصد افزایش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ۷/ ۲۲۱ درصد افزایش نشان می‌دهد. اما وضعیت بارندگی‌ها در حوضه‌های اصلی شش‌گانه کشور چگونه بوده است؟ ارزیابی داده‌های «شرکت مدیریت منابع آب ایران» نشان می‌دهد در مدت زمان مذکور ۶ حوضه آبریز اصلی کشور رشد بارش‌ها را تجربه کرده‌اند. براساس آمارها از اول مهر تا ۱۶ آذر سال آبی جاری به‌ترتیب «مرزی شرق»، «فلات مرکزی»، «خلیج فارس و دریای عمان»، «قره‌قوم»، «دریاچه ارومیه» و «دریای خزر» به‌ترتیب بیشترین مقدار بارندگی‌ها در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل را تجربه کرده‌اند. همچنین ارزیابی‌ها حاکی از آن است که در مدت زمان مورد بررسی ۵ حوضه آبریز نسبت به متوسط ۵۰ ساله، رشد بارش‌ها را تجربه کرده‌اند و تنها حوضه «مرزی شرق» به نسبت میانگین ۵۰ ساله افت نزدیک به ۷ درصدی را ثبت کرده است. اما وضعیت بارندگی تجمعی حوضه‌های آبریز درجه (۲) کشور از اول مهر تا ۱۶ آذرماه امسال چگونه بوده است؟ در حوضه «دریای خرز» که هفت حوضه دیگر را در زیر مجموعه خود دارد، در مدت زمان مورد بررسی تنها حوضه «ارس» افت بارندگی‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل را تجربه کرده است و سایر حوضه‌ها توانسته‌اند رشد بارندگی‌ها را از سر بگذرانند. در حوضه «خلیج فارس و دریای عمان» هم تمام ۹ حوضه زیر مجموعه با رشد بارندگی‌ها در ۷۶ روز نخست سال مواجه بوده و حتی در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل نیز بارندگی‌ها با رشد همراه بوده است. تنها افت بارندگی‌ها در این حوضه‌ها در «رودخانه‌های بلوچستان» بوده است که در مقایسه با متوسط ۵۰ ساله افت نزدیک به ۹۰ درصدی را ثبت کرده است. در حوضه دریاچه ارومیه نیز بارندگی‌ها از اول مهر تا ۱۰ آذر امسال نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل و متوسط ۵۰ ساله، رشد بارش‌ها رخ داده است. در حوضه «فلات مرکزی» هم رشد بارش‌ها در ۹ حوضه رخ داده است. تنها حوضه‌ای که نسبت به میانگین ۵۰ ساله افت بیش از ۶ درصدی را تجربه کرده است، حوضه «هامون، جاموزیان» بوده است. در زیرمجموعه‌های سه‌گانه حوضه «مرزی شرق» نیز در مدت زمان مورد بررسی تمام حوضه‌ها رشد بارندگی داشته‌اند اما حوضه‌های «هامون، هیرمند» و «هامون، مشکیل» در مقایسه با متوسط ۵۰ ساله به‌ترتیب افت نزدیک به ۳۰ درصدی و افت ۷۴ درصدی ثبت شده است. زیر مجموعه‌های حوضه «قره‌قوم» نیز در مدت زمان مورد بررسی رشد بارندگی‌ها را چه به نسبت مدت زمان مشابه سال قبل و چه نسبت به متوسط ۵۰ ساله تجربه کرده‌اند.
ارسال نظر