فرصت‌ها و چالش‌های صادرات و فروش سنگ آهن

در روزهای پایانی سال ۲۰۱۷ میلادی بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بازار سنگ آهن اعتقاد داشتند که قیمت سنگ آهن از فصل دوم سال ۲۰۱۸ میلادی کاهش خواهد یافت و پس از آن بازار به یک ثبات نسبی خواهد رسید که چنین نیز شد. در فصل دوم سال جاری میلادی بازار شاهد افت قیمت بود. افت قیمت سنگ آهن را می‌توان در دو دلیل عمده خلاصه کرد. اول آنکه موجودی سنگ آهن بنادر چین در سه ماهه دوم سال ۲۰۱۸ میلادی به‌طور متوسط حدود ۱۶۰میلیون تن بوده، در حالی که این نماگر برای سه ماه نخست سال ۲۰۱۸ به‌طور متوسط ۱۳۵میلیون تن بوده است. بالا بودن موجودی انبار سنگ آهن بنادر چین مانع شکل‌گیری تقاضای جدید و خرید محموله‌های جدید توسط فولادسازان می‌شود.

بنابراین موجودی بالای بنادر به معنای کاهش تقاضا و به دنبال آن کاهش قیمت سنگ آهن است. علت دیگری که برای افت قیمت سنگ آهن در فصل دوم سال ۲۰۱۸ می‌توان برشمرد، سیاست مبارزه با آلودگی محیط زیست و سیاست آسمان آبی در چین است که این سیاست فولادسازان را مجبور به مصرف سنگ آهن پرعیارتر کرده است.  اعمال محدودیت بر تولید فولادسازان ۲۸شهر و الزام به رعایت سقف تولید اعلام شده در بازه زمانی ۱۵نوامبر ۲۰۱۷ تا ۱۵ مارس ۲۰۱۸ به منظور مبارزه با آلودگی‌های محیط زیست نمونه‌ای از سیاست دولت چین است که بسیار سختگیرانه و مصرانه اجرا شد. از سوی دیگر، وزارت محیط زیست چین در اواخر ماه مه ‌۲۰۱۸ نیز اعلام کرد که بازرسی در ۱۰ استان چین آغاز خواهد شد. فشارهای ناشی از بازرسی‌ها و سیاست مبارزه با آلودگی‌های محیط زیست که دولت چین سختگیرانه پیگیری و اعمال می‌کند به مفهوم کاهش تقاضا برای کامودیتی‌ها از جمله سنگ آهن با عیار پایین است.

این در حالی است که سیاست آسمان آبی تقاضای فولادسازان از سنگ آهن پرعیار را افزایش داده است. تقاضای سنگ آهن پرعیار باعث شده پریمیومی که برای گندله وجود دارد به ۸۰دلار نیز در اواخر ماه ژوئن برسد، در حالی که تا پیش از این پریمیوم گندله حدود ۴۰دلار بود. این اختلاف قیمت ناشی از تقاضای بیشتر فولادسازان چینی از سنگ آهن پرعیار است. به این ترتیب قیمت سنگ آهن از دو ناحیه افزایش موجودی انبار و سیاست دولت چین در مبارزه با آلودگی تحت فشار بوده است. البته جنگ تجاری آمریکا و اثر روانی آن بر بازار را نباید از نظر دور داشت. اما سوال این است که در تحلیل بازار آتی سنگ آهن چرا توجه به کشوری مانند چین مهم است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت چین در مقام دومین اقتصاد دنیا، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده جهانی مواد اولیه و به تبع آن نخستین مصرف‌کننده سنگ آهن در جهان است. بنابراین در تحلیل بازار آتی سنگ آهن جایگاه ویژه‌ای دارد. به بیان دیگر، ترسیم آتی وضعیت بازار سنگ آهن نمی‌تواند بدون لحاظ کردن بازار چین محقق شود. در واقع واردات چین مشخص‌کننده الگوی مصرف سنگ آهن است؛ بنابراین برای دستیابی به دیدگاهی درخصوص تقاضای سنگ آهن، مهم است که واردات سنگ آهن چین مورد بررسی قرار گیرد.

داده‌های آماری نشان می‌دهد که میزان واردات این محصول در ۶ماه ابتدای سال ۲۰۱۸ بیش از ۵۳۰میلیون تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل میلادی ۶/ ۱درصد کاهش را تجربه کرده است. به بیان دیگر، حدود ۹میلیون تن سنگ آهن کمتری به چین وارد شده است. همچنین طی ۶ ماه ابتدای سال ۲۰۱۸ واردات سنگ آهن چین معادل با ۷/ ۳درصد رشد کاهنده داشته است. به بیان دیگر، در حالی که در ماه ژانویه واردات سنگ آهن چین بیش از ۱۰۰میلیون تن بوده، در ماه ژوئن واردات به ۲/ ۸۳میلیون تن کاهش یافته است. برآوردها نشان می‌دهد که تقاضای سنگ آهن چین در دهه آینده با رشد آهسته یک تا ۵/ ۱درصد سالانه رشد خواهد کرد. این روند آهسته به دلیل سیاست مبارزه با مازاد عرضه و جایگزینی تولید فولاد به روش کوره قوس الکتریکی خواهد بود.

ضمن آنکه الزام رعایت مقررات محیط زیستی نیز به محدودیت تولید فولاد منجر خواهد شد و تقاضا برای سنگ آهن پرعیار به یک تقاضای با دوام تبدیل خواهد شد. با توجه به اهمیت این موضوع و برآوردهای بین‌المللی یکی از محورهای همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران به بحث سنگ آهن اختصاص یافته است.

نهمین دوره همایش و نمایشگاه چشم انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار، در محورهای «فرصت‌ها و چالش‌های صادرات و فروش داخلی سنگ‌آهن و محصولات نهایی فولادی»، «چالش‌های نرخ ارز و اثر آن بر روند تولید، عرضه و تقاضا»، «لزوم توسعه اکتشاف و استخراج برای تکمیل چرخه تولید فولاد»، «تکنولوژی‌های نوین، ‌بازیافت، آلیاژها و بهینه‌سازی هزینه‌های تولید»، «منابع انسانی،‌ آموزش و توانمندسازی، افزایش بهره‌وری» و «آب، انرژی،‌ محیط‌زیست» نهم و دهم بهمن ماه در مرکز همایش‌های صدا و سیما برگزار خواهد شد. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این همایش می‌توانند با شماره تلفن ۸۷۷۶۲۳۵۰ تماس بگیرند یا به وب‌سایت http:/ / events.den.ir مراجعه کنند.