شیپور جنگ تجاری دوم

هر چند ممکن است حتی این گروه نیز نجات نیابند. به گزارش «بلومبرگ»، ترامپ «سازمان تجارت جهانی» را «بدترین توافق تجاری تاریخ» نامیده است. در حالی که او برای عملیاتی کردن تهدیدات خود و خروج از «سازمان تجارت جهانی» نیاز به تایید کنگره دارد، اما تاکنون اقداماتی را در پیش گرفته که می‌تواند توانایی این سازمان را در حل‌وفصل اختلافات در اواخر امسال تحت‌الشعاع قرار دهد. سال گذشته ایالات‌متحده به‌طور یک‌جانبه تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم وارداتی به کشورش را افزایش داد. رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین تهدید کرده است تعرفه‌های خودرو و قطعات خودرویی وارداتی از اروپا را افزایش خواهد داد. دوشنبه هفته گذشته، «سازمان نماینده تجاری آمریکا» اعلام کرد به خاطر یارانه‌هایی که اتحادیه اروپا به تولیدات غول هواپیماساز اروپا، ایرباس، می‌پردازد آماده می‌شود تعرفه ۱۱ میلیارد دلار از وارداتی محصولات از این قاره را افزایش دهد.

البته اروپایی‌ها برای رفع نگرانی‌های دولت آمریکا، طرح‌هایی را برای اصلاح «سازمان تجارت جهانی» ارائه کرده‌اند. مال‌استورم در سمینار «موسسه ژاپنی امور بین‌الملل» درخصوص این طرح‌ها گفته است: «بدون اغراق، این مهم‌ترین وظیفه‌ای است که امروز در قبال سیاست‌های تجاری داریم. ویرانی که جامعه جهانی در صورت نبود «سازمان تجارت جهانی» متحمل می‌شود، هزینه‌ها و فشارهای ملموسی برای کسب‌وکارها ایجاد خواهد کرد.»

لحن تند مقام اروپایی در حالی است که روز پنج‌شنبه کشورهای اتحادیه اروپا مجوز اولیه گفت‌وگوهای تجاری رسمی با آمریکا را صادر کردند. به گفته مقامات اروپایی هر چند این طرح ارائه شده، اما تضمینی وجود ندارد روابط تیره دو غول اقتصادی دنیا تسکین یابد. کمیسیون اروپا که وظیفه هماهنگی سیاست‌های تجاری ۲۸ عضو اتحادیه را برعهده دارد، تلاش می‌کند در حوزه مجوز مذاکره ارائه کند، اول کاهش تعرفه‌های کالاهای صنعتی و دوم کمک به شرکت‌های اروپایی برای تطبیق محصولاتشان با استانداردهای آمریکا. این کمیسیون احکام خود را در ماه ژانویه ارائه و حمایت عمده اعضای اتحادیه اروپا را جلب کرد. البته فرانسه می‌گوید باید موضوعات کشاورزی را معاف از مذاکرات و در عوض نظارت‌های آب‌وهوایی را وارد این مذاکرات کرد؛ درخواستی که با توجه به خروج رئیس‌جمهوری آمریکا از توافق آب‌وهوایی پاریس نشدنی به نظر می‌رسد.

در جولای سال گذشته زمانی که رئیس‌جمهوری آمریکا با به تعویق انداختن تعرفه‌های خودرویی موافقت کرد، اتحادیه اروپا و آمریکا توانستند به آشتی موقت برسند؛ اتفاقی که به دنبال تلاش دو طرف برای بهبود روابط تجاری رخ داد. با این حال دولت آمریکا هنوز از واردات فولاد و آلومینیوم از اروپا تعرفه اخذ می‌کند و هفته گذشته تهدید کرد به خاطر یارانه‌های اروپا به محصولات ایرباس، تعرفه ۱۱ میلیارد دلار دیگر از واردات از این قاره را افزایش خواهد داد. در بیانیه مشترک ماه جولای، دو طرف تصمیم گرفتند تعرفه کالاهای صنعتی غیر خودرویی را حذف کنند. به گفته منابع اروپایی، سفرای این قاره در نشست روز پنج‌شنبه سر احکام تجاری به توافق رسیدند. با این حال هنوز باید این احکام به تایید وزرای ملی برسد؛ گرچه به‌نظر می‌رسد آنها این احکام را بدون اختلافی به تصویب برسانند.

هشدار سه نهاد

رابرت آزودو، دبیرکل «سازمان تجارت جهانی» در نشست مشترکی که روز چهارشنبه با روسای «صندوق بین‌المللی پول» و «بانک جهانی» داشت خواستار افزایش تلاش‌ها برای اهرم قرار دادن تجارت به منظور کاهش فقر شد. به اعتقاد رئیس «سازمان تجارت جهانی» تنش‌های تجاری فعلی می‌تواند پیشرفت‌های اخیر برای کاهش فقر را بی‌اثر سازد. آزودو در بیانیه‌ای که در وب‌گاه «سازمان تجارت جهانی» منتشر شده است، می‌گوید:‌ «تجارت رشد اقتصادی بی‌سابقه و توسعه مناطق مختلف جهانی را سوخت‌رسانی کرده است. تجارت برای یک میلیارد نفر فرصت‌هایی ایجاد کرده است تا خود را از فقر مطلق خارج کنند. با این حال تنش‌های تجاری اخیر با تهدید این پیشرفت‌ها، می‌تواند ظرفیت تجارت برای تغییر زندگی مردم را خدشه‌دار کند. برای مثال می‌توان به سه عامل کلیدی اشاره کرد. اول، سناریو با نااطمینانی‌های بزرگ که در آن بازیگران کوچک بیشترین آسیب را می‌بینند. ورود به بازارهای جدید همواره آسان نیست؛ چرا که نیاز به سرمایه‌گذاری و جمع‌آوری اطلاعات از رفتار مشتریان، مقررات و سایر عناصر دارد. این به ویژه برای صادرکنندگان نوپا و آنهایی که منابع حداقلی دارند، دشوار است. تشدید نااطمینانی‌ها می‌تواند ریسک‌ها را افزایش دهد. بنابراین دنبال کردن این مسیر آسان نخواهد بود. دوم، در صورت جنگ‌تجاری تمام‌عیار، همه تحت‌تاثیر قرار خواهند گرفت. این وضعیت باعث صدمه به رشد اقتصادی جهان و تضعیف تقاضا می‌شود؛ وضعیتی که در آن اقتصادهای ضعیف و اقشار فقیر نمی‌توانند شوک‌ها را مدیریت کنند. سوم، نظام قوانین و مقرراتی که ما در «سازمان تجارت جهانی‌» داریم، شرایطی را ایجاد می‌کند که اقتصادهای ضعیف می‌توانند به آن تکیه کنند.»

توافق اقتصادهای نوظهور برای حل تنش‌های تجاری

روز پنج‌شنبه مقامات مالی ارشد اقتصادهای نوظهور خواستار اقدامات جهانی همکارانه برای حل‌ تنش‌های تجاری ادامه‌دار بر مبنای نظام تجاری قانون‌محور شدند. در بیانیه‌ای که وزرای مالی به اصطلاح «گروه ۲۴»، اتحادیه‌ای از اقتصادهای در حال توسعه و نوظهور، منتشر کرده‌اند آمده است: «تجارت بین‌المللی منافع جهانی گسترده‌ای را به ارمغان آورده و موتور رشد مهمی برای اقتصادهای «گروه ۲۴» بوده است.» بر اساس بیانیه این گروه که در حاشیه نشست مشترک بهاره «صندوق بین‌المللی پول» و «بانک جهانی» در واشنگتن منتشر شده است، کشورهای «گروه ۲۴» برای ایجاد نظام تجاری چندجانبه، مدرن، آزاد، قانون‌محور، غیرتبعیضی و برابر آمادگی دارند. به گزارش «رویترز»، تنش‌های تجاری به خصوص میان آمریکا و چین، یکی از اصلی‌ترین دلایل روند نزولی اخیر رشد اقتصاد جهان بوده است. البته گیتا گوپییناث، اقتصاددان ارشد «صندوق بین‌المللی پول» معتقد است، تهدید افزایش تعرفه‌های خودرویی در مقایسه با تنش‌های تجاری آمریکا و چین، به مراتب برای اقتصاد جهانی خطرناک‌تر است. کشورهای «گروه ۲۴» همچنین خواستار تقویت حمایت‌های جهانی از کشورهای در حال توسعه برای رسیدگی به بحران بدهی‌ها شدند؛ بحرانی که تهدیدات گسترده‌ای را متوجه رشد اقتصادی جهانی کرده است.

توافق مهم آمریکا و چین

بالا گرفتن اختلافات تجاری دوسوی اقیانوس اطلس در حالی است که دو غول اقتصادی بزرگ دنیا یک گام دیگر به توافق تجاری نهایی نزدیک شده‌اند. آمریکا و چین توافق کرده‌اند به منظور نظارت بر اجرای توافق تجاری، «اداره‌های اجرایی» در کشورهای خود ایجاد کنند. استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا با اعلام این خبر مدعی شد یکی از موانع اصلی دستیابی توافق دو کشور برداشته شده است. به گزارش «فایننشال تایمز» منوچین و رابرت لایت‌هایزر، نماینده تجاری آمریکا، امید دارند طی یک ماه آتی با لیوهی، معاون نخست‌وزیر چین، توافق تجاری‌ای را آماده کنند که به امضای روسای جمهور دو کشور خواهد رسید؛ توافقی که به موجب آن روابط میان آمریکا و چین از سر گرفته و نااطمینانی‌های اقتصاد جهانی برداشته می‌شود.

پروسه‌ای که به واسطه آن توافق میان آمریکا و چین به مرحله اجرا می‌رسد، یکی از اصلی‌ترین چالش‌های مذاکرات دو طرف بوده است؛ چراکه مقامات آمریکایی به منظور پایبندی پکن به تعهدات خود ضمانت‌هایی از طرف چینی‌ خواسته‌اند، این ضمانت‌‌ها که بندی از توافق میان دو کشور خواهد بود، به طرف آمریکایی اجازه می‌دهد در صورت عدم پایبندی چین به تعهدات خود، تعرفه‌ها را به‌طور یک‌جانبه برقرار سازد. در مقابل اما چین از اعطای امتیازات گسترده در این حوزه واهمه دارد. آنها معتقدند این امتیازات تهدیدی بزرگ برای حاکمیت چین است و با مخالفت‌های شدید در داخل این کشور مواجه خواهد شد.