مطابق آمارهای سال گذشته،‌ ایران با کسب امتیاز ۹/ ۵۴، رتبه ۸۹ را به خود اختصاص داده بود. در این گزارش که نتایج آن در اختیار اتاق بازرگانی ایران قرار گرفته است، ایران از ۱۲ رکن رقابت‌پذیری، تنها در ۴ رکن «به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «بهداشت»، «مهارت» و «توانایی نوآوری کسب‌وکارها» نمره بهتری را نسبت به گزارش سال قبل کسب کرده است، اما در ۸ شاخص‌ «نهادها»، «زیرساخت‌ها»، «ثبات اقتصاد کلان»، «بازار محصول»، «بازار نیروی کار»، «نظام مالی»، «اندازه بازار» و«پویایی کسب‌وکار»، با کاهش امتیاز، با شرایط نامطلوب‌تری مواجه شده است.  اما آمارهای منتشر شده درخصوص کشورهای برتر دنیا در شاخص رقابت‌پذیری نشان می‌دهد ایالات ‌متحده آمریکا که سال گذشته عنوان رقابت‌پذیرترین کشور دنیا را به‌دست آورده بود، صدرنشینی‌ خود را به سنگاپور واگذار کند. بر این اساس کشورهای سنگاپور،ایالات متحده آمریکا، هنگ کنگ،هلند،سوئیس،ژاپن، آلمان،سوئد،انگلستان و دانمارک به ترتیب به‌عنوان ۱۰ کشور برتر دنیا در شاخص رقابت‌پذیری سال ۲۰۱۹ معرفی شده‌اند.

اما در این گزارش که ایران به مدت ۱۰ سال متوالی در آن حضور داشته است، امتیاز و رتبه رقابت‌پذیری کشور بر اساس اطلاعات سال ۱۳۹۷ (با ضریب ۳۰ درصد برای مولفه‌های مبتنی بر نظرسنجی از فعالان اقتصادی و با ضریب ۷۰ درصد برای داده‌های آماری رسمی) توسط مجمع جهانی اقتصاد محاسبه شده است.  در گزارش سال ۲۰۱۹ مجمع جهانی اقتصاد که با حضور ۱۴۱ کشور (دربرگیرنده ۹۹ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان و ۹۴ درصد از جمعیت جهان) انجام شده است، ایران دررقابت‌پذیری جهانی با کسب امتیاز ۵۳ (از مقیاس ۰ تا ۱۰۰) در رتبه ۹۹ جای گرفته که در مقایسه با امتیاز ۹/ ۵۴ و کسب رتبه ۸۹ در گزارش سال گذشته، با افت ۹/ ۱ امتیاز و ۱۰ پله سقوط در رتبه مواجه شده است. در این گزارش، ایران از میان ۱۲ رکن رقابت‌پذیری، فقط در ۴ رکن به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات ( رتبه۸۴)، بهداشت (۷۲)، مهارت (۹۲) و توانایی نوآوری کسب‌وکارها (رتبه۷۱) توانسته است امتیاز بهتری را نسبت به گزارش سال گذشته کسب کند؛ این در حالی است که نهادها (رتبه۱۲۰)، زیرساخت‌ها (۸۰)، ثبات اقتصاد کلان (۱۳۴)، بازار محصول (۱۳۳)، بازار نیروی کار (۱۴۰)، نظام مالی (۱۲۳)، اندازه بازار (۲۱) و پویایی کسب‌وکار (۱۳۲)، هشت حوزه‌ای هستند که با کاهش امتیاز رقابت‌پذیری وضعیت بدتری را نسبت به گزارش سال گذشته پیدا کرده‌اند.  ایران با کسب رتبه جهانی ۹۹، در میان کشورهای‌منطقه خود قبل از تاجیکستان (رتبه ۱۰۴)، پاکستان (۱۱۰) و یمن (۱۴۰) قرار گرفته است و ما بقی کشورهای منطقه رتبه‌های بهتری را نسبت به ایران کسب کرده‌اند.   رژیم اشغالگر قدس (رتبه ۲۰)، امارات متحده عربی (۲۵)، قطر (۲۹)، عربستان سعودی (۳۶)، بحرین (۴۵)، کویت (۴۶)، عمان (۵۳)، قزاقستان (۵۵)، آذربایجان (۵۸)، ترکیه (۶۱)، ارمنستان (۶۹)، اردن (۷۰)، گرجستان (۷۴)، لبنان (۸۸)، مصر (۹۳) و جمهوری قرقیزستان (۹۶) رقابت‌پذیرتر از ایران ارزیابی شده‌اند.

به‌طور کلی می‌توان گفت در مقایسه با گزارش سال گذشته، کشورهای بیشتری از منطقه در رقابت‌پذیری از ایران پیشی گرفته‌اند. همچنین، ایران با ۱۰ پله تنزل، بیشترین کاهش رقابت‌پذیری را در میان کشورهای منطقه داشته است. پس از ایران، لبنان و گرجستان هر یک با ۸ پله تنزل و عمان با ۶ پله تنزل بیشترین تضعیف رقابت‌پذیری را تجربه کرده‌اند. آذربایجان با ۱۱ پله صعود، کویت با ۸ پله، بحرین با ۵ پله، قزاقستان با ۴پله و عربستان سعودی و اردن هریک با ۳ پله صعود، بیشترین پیشرفت را در رقابت‌پذیری منطقه به خود اختصاص داده‌اند.

 

بر این اساس، بهترین رتبه ایران در حوزه اندازه بازار و بدترین وضعیت را بازار نیروی کار دارد که تنها یک رتبه قبل از آخرین کشور انتهای جدول قرار گرفته است. با توجه به بی‌ثباتی‌های سال گذشته در فضای کلان اقتصاد کشور، به‌ویژه در حوزه ارزی و افزایش تورم، اقتصاد کلان کشور یکی از بخش‌هایی است که وضعیت نامناسبی را در گزارش امسال تجربه کرده است. در واقع به دنبال بی‌ثباتی‌های مورد اشاره، بازار محصول نیز وضعیت بدتری را نسبت به گزارش سال گذشته تجربه کرده است که افزایش اثر مخرب مالیات‌ها و یارانه‌ها (برای مثال یارانه‌های ارزی که در مورد برخی اقلام کالایی پرداخت شد) در تضعیف رقابت داخلی در گزارش امسال نقش داشته است. اما در گزارش سال جاری، ایالات ‌متحده آمریکا که سال گذشته عنوان رقابت‌پذیرترین کشور دنیا را در کارنامه داشت، صدرنشینی‌اش را به رقیب سال گذشته خود یعنی سنگاپور واگذار کرده است. همچنین هنگ‌ کنگ از رتبه ۷ در سال گذشته به رتبه ۳ صعود کرده است. هلند نیز با صعود ۲ پله‌ای بر جایگاه چهارم نشسته است. از سوی دیگر سوئیس و ژاپن هرکدام با یک پله تنزل نسبت به سال گذشته، به ترتیب در رتبه‌های پنجم و ششم جای گرفته‌اند. از سوی دیگر آلمان با ۴ پله تنزل جایگاه هفتم را به خود اختصاص داده است و سوئد با یک پله صعود رتبه هشتم را به‌دست آورده است؛ فهرست رقابت‌پذیرترین اقتصادهای دنیا با دو کشور انگلستان با یک پله افت و دانمارک با کسب رتبه مشابه سال پیش به ترتیب به‌عنوان نهمین و دهمین اقتصادهای رقابت‌پذیر دنیا پایان می‌یابد. از میان ۱۴۱ کشور حاضر در گزارش رقابت‌پذیری جهانی ۲۰۱۹، ماداگاسکار (۱۳۲)، ونزوئلا (۱۳۳)، موریتانی (۱۳۴)، بروندی (۱۳۵)، آنگولا (۱۳۶)، موزامبیک (۱۳۷)، هائیتی (۱۳۸)، جمهوری دموکراتیک کنگو (۱۳۹)، یمن (۱۴۰) و چاد (۱۴۱) با قرار گرفتن در ۱۰ رتبه آخر جدول رتبه‌بندی، کمترین رقابت‌پذیری اقتصادی را در میان کشورهای دنیا به خود اختصاص داده‌اند.

اخبار مرتبط