روند تسهیلات‌دهی به متقاضیان صنعتی بررسی شد
فاصله دو وام تولید با هدف
آمارهای منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیانگر آن است که در سال گذشته مجموع پرداختی در قالب تامین مالی بنگاه‌های تولیدی کوچک و متوسط و طرح‌های نیمه تمام با پیشرفت بالای ۶۰ درصد در راستای اقتصاد مقاومتی برابر ۳۳۵ هزار و ۷۷۲ میلیارد بوده و تسهیلات پرداختی برای برنامه تولید و اشتغال (تبصره ۱۸) نیز حدود ۴۰ هزار میلیارد ریال بوده است. با توجه به داده‌های اعلام شده استان‌های «مرکزی»، «گیلان»، «آذربایجان شرقی»، «خراسان جنوبی» و «تهران» در سال گذشته بیشترین تسهیلات پرداختی را به خود اختصاص داده‌اند و توانسته‌اند به‌عنوان استان‌های پیشتاز در اخذ تسهیلات به منظور تامین مالی بنگاه‌های تولیدی کوچک، متوسط و طرح‌های نیمه تمام با پیشرفت بالای ۶۰ درصد در راستای اقتصاد مقاومتی دست پیدا کنند. اما به لحاظ ارزشی نیز بالاترین پرداخت تسهیلات مربوط به استان تهران با رقم بیش از ۶۷ هزارمیلیارد ریال بوده است. نکته قابل تامل در آمار اعلام شده کندی در پرداخت تسهیلات در قالب تبصره(۱۸) است، این در حالی است که تسهیلات پرداختی به منظور تامین مالی بنگاه‌های تولیدی کوچک، متوسط و طرح‌های نیمه تمام با پیشرفت بالای ۶۰ درصد از سرعت بالایی برخوردار بوده، به‌طوری‌که بیش از ۹۰ درصد از تسهیلات پیش‌بینی شده در این بخش به بنگاه‌های متقاضی تزریق شده است.
متولیان وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سال ۹۸ پرداخت ۳۶۰هزار میلیارد ریال تسهیلات در قالب طرح رونق تولید را در نظر گرفته بودند و با توجه به داده‌های اعلام شده، می‌توان گفت در مدت زمان مورد بررسی حدود ۹۰ درصد از تسهیلات پیش‌بینی شده به متقاضیان پرداخت شده است و در این خصوص متولیان وزارت صمت توانسته‌اند تعهدات خود را تا حدودی محقق کنند. براساس داده‌های اعلام شده در سال ۹۸ در مجموع ۳۳۵ هزار و ۷۷۲ ریال تسهیلات در قالب طرح رونق تولید به ۲۰هزار و ۹۳۰ متقاضی پرداخت شده است.
سرعت اعطای تسهیلات طرح رونق تولید به متقاضیان در سال ۹۸ در حالی رقم خورده که سال گذشته علاوه بر طرح رونق تولید، اعطای تسهیلات با هدف تولید و اشتغال (موضوع بند الف تبصره ۱۸ قانون بودجه سال ۹۸) نیز در دستور کار متولیان و سیاست‌گذاران صنعت کشور قرار گرفته بود. این طرح برای اولین‌بار در سال ۹۸ به مرحله اجرا گذاشته شد، اما روند اعطای تسهیلات پیش‌بینی شده در این بخش با کندی بسیاری در حال اجرا است. مطابق جزئیات این طرح، برای ایجاد اشتغال در بخش صنعت‌ومعدن حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات در نظر گرفته شده است که ۱۰ هزار میلیارد تومان آن از طریق منابع بانکی و ۱۰ هزار میلیارد تومان دیگر نیز از طریق منابع صندوق توسعه ملی تامین خواهد شد. البته در این طرح هزار میلیارد تومان هم برای یارانه سود تسهیلات از سوی سیاست‌‌گذار منظور شده است. در این برنامه همچنین با تخصیص یارانه سود پیش‌بینی شده، نرخ نهایی سود تسهیلات طرح‌ها و واحدهای تولیدی در صورت تحقق اهداف مربوط، برای مناطق برخوردار به ۱۴درصد و برای مناطق کم‌‌برخوردار به ۱۲درصد کاهش می‌‌یابد.
پیش‌بینی صورت گرفته اگرچه این امید را به وجود آورد تا شاهد رونق تولید باشیم، اما داده‌های اعلام شده نشان دهنده آن است که این وزارتخانه در این بخش عملکرد ضعیفی داشته به‌طوری‌که براساس داده‌های اعلام‌شده از مجموع تسهیلات پیش‌بینی شده برای این بخش نیز از ابتدای اسفند ۹۷ تا پایان ۹۸ از مجموع رقم پیش‌بینی شده در مجموع حدود ۴۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات به ۷۱۲ متقاضی پراخت شده است.
کارنامه طرح رونق
در قالب طرح رونق تولید نیز تا پایان سال ۹۸ در مجموع ۳۳۵ هزار و ۷۷۲ میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده که این میزان تسهیلات برای ۲۰ هزار و ۹۳۰ فقره درخواست بوده است. براساس برنامه‌ریزی صورت‌گرفته برای سال‌جاری رقم ۳۶۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات برای صنایع در قالب طرح رونق تولید در نظر گرفته شده است. نحوه توزیع این وامها برای تامین سرمایه در گردش مورد نیاز برای ۱۰ هزار بنگاه اقتصادی و تامین منابع مالی مورد نیاز ۶ هزار طرح نیمه‌تمام با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد، همچنین تامین مالی مورد نیاز برای بازسازی و نوسازی ۵ هزار واحد اقتصادی است. در دستورالعمل اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، پرداخت تسهیلات پیش‌بینی شده مشمول بنگاه‌هایی می‌شود که از سوی کارگروه استانی مشروط به احراز توجیه فنی، مالی و اقتصادی باشد.
همچنین دریافت تسهیلات براساس دستورالعمل پیش‌بینی شده مشمول محصولاتی می‌شد که در بازار فروش قابل‌‌قبولی داشته باشند و منجر به انباشته شدن محصولات در انبار نشوند. از سوی دیگر، تسهیلات مذکور مشمول بنگاه‌هایی می‌شد که تولید آنها به دلیل کمبود نقدینگی متوقف شده یا فعالیت آنها به کمتر از ظرفیت اسمی رسیده باشد. سال ۹۵ بود که تصمیم‌‌سازان و سیاست‌گذاران صنعت و تولید کشور برای افزایش سرمایه در گردش بنگاه‌‌ها، تخصیص وام‌های ارزان به صاحبان صنایع را در دستور کار قرار دادند. استارت تخصیص این نوع وامها با یک طرح به نام «طرح رونق تولید» کلید خورد. اما یک سال بعد و در اواخر خردادماه ۹۶، سیاست‌گذاران در راستای «استمرار رونق تولید»، «حفظ اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» و «افزایش رشد اقتصادی کشور» ثبت‌نام سه نوع وام دیگر در راستای تداوم طرح رونق تولید را آغاز کردند و این روند برای سال‌جاری نیز تمدید شد.
با توجه به داده‌های اعلام شده برای سال گذشته ۱۶هزار و ۵۳۳متقاضی از طریق پرداخت مستقیم توسط بانک و ۴هزار و ۳۹۷متقاضی نیز از طریق معرفی به سایت بهین‌یاب (پرداخت در فرآیند رونق تولید) به تسهیلات دسترسی پیدا کرده‌اند. از سوی دیگر، داده‌های اعلام شده نشان‌دهنده آن است که به لحاظ تعداد، بیشترین پرداختی از مجموع ۳۳۵هزار و ۷۷۲ میلیارد ریال به استان‌های «مرکزی، گیلان، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی و تهران» اختصاص یافته است. داده‌های اعلام شده بیانگر آن‌است که در سال گذشته در مجموع بیش از ۱۹ هزار میلیارد ریال تسهیلات به استان مرکزی اختصاص یافته است؛ سهم استان گیلان نیز از تسهیلات پرداختی بیش از ۱۲ هزار میلیارد ریال ثبت شده و به این طریق این استان عنوان دومین استان پیشتاز در دریافت تسهیلات در سال ۹۸ را به خود اختصاص داده است. اما سهم استان آذربایجان شرقی نیز از تسهیلات اعطایی در سال گذشته حدود ۱۷ هزار میلیارد ریال بوده است، داده‌های اعلام شده همچنین بیانگر آن است که در مدت زمان مورد بررسی بیش از ۳هزار میلیارد ریال تسهیلات نیز به خراسان جنوبی پرداخت شده و سهم استان تهران نیز بیش از ۶۷ هزار میلیارد ریال بوده است.
سهم استان‌ها از تبصره ۱۸
گزارش منتشر شده درخصوص تسهیلات برنامه تولید و اشتغال (تبصره ۱۸) به تفکیک استان از ابتدای اسفند ۱۳۹۷ تا پایان ۹۸ نیز نشان‌دهنده آن است که از مجموع تسهیلات پیش‌بینی شده، به ۷۱۲ فقره درخواست حدود ۴۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده است. در مدت زمان مورد بررسی در مجموع ۵هزار و ۴۱۵فقره درخواست برای دریافت تسهیلات برنامه تولید و اشتغال ثبت شده است. با توجه به داده‌های اعلام شده بیشترین تسهیلات به لحاظ تعداد به استان‌های «اصفهان، یزد، البرز، تهران و آذربایجان شرقی» اختصاص یافته است.
براساس داده‌های اعلام شده در مدت زمان مورد بررسی برای ۵۶ فقره درخواست در استان اصفهان، سه هزار و ۷۸۳ میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده است. اما تسهیلات پرداختی به استان یزد نیز به‌عنوان دومین استان پیشتاز در دریافت تسهیلات در مدت زمان مورد بررسی برای ۵۳ فقره درخواست، بیش از دو هزار و ۴۳۰میلیارد ریال بوده است. سهم استان البرز نیز از تسهیلات دریافتی برای ۴۹ فقره درخواست، سه هزار و ۴۳۱میلیارد ریال است. استان تهران نیز در مدت زمان مورد بررسی برای ۴۱ فقره درخواست، موفق به اخذ سه هزار و ۳۲ میلیارد ریال تسهیلات شده که با این شرایط به لحاظ تعداد این استان در جایگاه چهارم قرار گرفته است. اما سهم استان آذربایجان شرقی نیز از تسهیلات پرداختی هزار و ۴۵۱ میلیارد ریال برای ۳۴ فقره درخواست بوده است.
