الزامات «جهش تولید» پیش‌بینی شد
سهم صادراتی برای استان‌های مرزی
علاوه‌بر موارد یاد شده سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اهمیت استان‌های مرزی در امر صادرات این خبر را نیز اعلام کرد که وزارت کشور به‌تازگی ماموریت ویژه‌ای را به استان‌های مرزی برای ارتقای تولید و صادرات محول کرده است که براساس آن هر استان باید سهم مناسبی در صادرات کالاها داشته باشد. خبری که نشان می‌دهد گام‌های اساسی برای افزایش صادرات در حال برداشته شدن است؛ هرچند هنوز هم موانعی بر سر راه صادرات وجود دارد و صادرکنندگان نتوانسته‌اند چالش‌های صادراتی خود را برطرف کنند.
از سوی دیگر به اعتقاد سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت باید بازار تقاضا برای محصولات تولیدی تعریف شود، چرا که فضای بازار داخلی در حال حاضر یک فضای انقباضی بوده و برای رسیدن به جهش تولید، کالاهای تولیدی کارخانه‌ها در بخش‌های مختلف باید روانه بازار شوند تا چرخه تولید به کار خود ادامه دهد؛ از سوی دیگر با توجه به وضعیت تقاضای داخلی، باید علاوه‌بر تامین نیازهای داخل کشور، مسیر صادرات را نیز باز کرد تا بتوان حرکت جهش‌‌گونه تولید را به بهترین شکل پیش برد. موارد یادشده در حالی از سوی سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت برای رسیدن به جهش تولید ذکر می‌شود که با توجه به اعمال تحریم‌ها، صادرات با چالش‌های بسیاری مواجه و راهکارهای در نظر گرفته شده هم تاکنون نتوانسته چندان راهگشا باشد. از سوی دیگر طی سال‌های گذشته تولید براساس تقاضای داخلی صورت نگرفته و جوازهای تاسیس بدون اهلیت‌سنجی صادر شده که این امر موجب شده در برخی از رشته‌های صنعتی با مازاد تولید مواجه شویم و در برخی دیگر کمبود همواره خودنمایی کند. با این شرایط می‌توان گفت درخصوص راهکار «بازار تقاضا» نیز چالش‌های بسیاری وجود دارد و جوازهای تاسیس صادره در بخش صنعتی هم نیاز به یک خانه‌تکانی دارد تا از این طریق بتوان تولید را روی ریل بازار تقاضامحور بازگرداند. سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در مراسم افتتاح خط تولید «سام‌الکترونیک» با ترسیم مسیر جهش تولید بر این نکته نیز تاکید کرد: در سال ۹۸ مجموع صادرات ایران ۳/ ۴۱ میلیارد دلار بود که ۶۰ درصد از این صادرات به کشورهای همسایه صورت گرفت؛ صادراتی که می‌توان گفت استان‌های مرزی نقش بسیاری در آن داشته‌اند، بر این اساس وزارت کشور نیز به‌تازگی ماموریت ویژه‌ای را به استان‌های مرزی برای ارتقای تولید و صادرات محول کرده و هر استان باید سهم مناسبی در صادرات کالاها داشته باشد. مدرس‌خیابانی در ادامه با تاکید بر ضرورت پایش مراحل جهش تولید گفت: نکته دیگری که به‌عنوان پیش‌شرط تحقق جهش تولید مطرح است، تامین نقدینگی مورد نیاز کارخانه‌‌های تولیدی بوده که باید مورد توجه قرار گیرد؛ به‌نحوی که تلاش کنیم نقدینگی کارخانه‌ها در چنین شرایطی، به موقع تامین شود. مدرس‌خیابانی گفت: در جلسه اخیری که با وزیر کشور داشتیم آقای رحمانی‌فضلی تکلیف مضاعفی برای استانداران مرزی قائل شدند، زیرا وقتی بیش از ۶۰ درصد صادرات ما در کشورهای همسایه متمرکز است پس طبیعی است که استان‌های مرزی در این باره نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. اما یکی دیگر از اصول وزارت صنعت، معدن و تجارت در تقویت و جهش تولید، داخلی‌سازی، کاهش و قطع وابستگی‌هاست که مجموع این رویکرد اگر کارکرد مناسبی داشته باشد حتما جهش تولید اتفاق خواهد افتاد.
تکیه بر توان داخل
مدرس‌خیابانی ادامه داد: سال‌های قبل، بعضی‌ها اعتقاد داشتند سراغ برخی صنایع از نظر مزیت اقتصادی نباید برویم که صنایع الکترونیک و تلویزیون از جمله آن است، اما شرایط کشور به‌گونه‌ای است که حتما باید هم سیاست توسعه صادرات از محل کالا‌هایی را که مزیت رقابتی داریم اتخاذ کنیم و همزمان سیاست جایگزینی واردات را انجام دهیم. با وجود اینکه ممکن است مزیت رقابتی و تولیدی خیلی از کالاها را نداشته باشیم، اما شرایط کشور ما و شرایط تحریمی و نوع مراودات تجاری ما ایجاب می‌کند که برای تامین همه نیازهای کشور تلاش کنیم حتی آنجا که احساس می‌کنیم مزیت کمتری داریم.
وضعیت تولید لوازم خانگی
معاون صنایع وزارت صنعت نیز در این مراسم گفت: سال گذشته ۱۳ درصد رشد تولید در چهار گروه اصلی لوازم خانگی داشتیم. امسال هم برنامه توسعه صادرات را در این بخش داریم و هم افزایش تولید هدف‌گذاری شده است. مهدی صادقی نیارکی افزود: نکته مهم این است که با توجه به هدف‌گذاری‌های انجام‌شده بنا داریم ارز مورد نیاز این صنعت را در یک برنامه میان‌مدت از طریق جایگزینی صادرات تامین کنیم یعنی ارز مورد نیاز این صنعت را از طریق صادرات لوازم خانگی تامین کنیم. این کار شدنی است، زیرا سرمایه‌گذاری خوبی در زیرساخت این صنعت اتفاق افتاده و تولیدکنندگان هم برنامه خود را در این باره به ما اعلام کردند و در جلسات مشخصی که در این خصوص خواهیم داشت این را دنبال خواهیم کرد. وی اضافه کرد: تا قبل از تحریم‌ها دو نشان تجاری خارجی در بازار لوازم خانگی ایران حضور داشتند که اکنون هم غیبت آنها توسط تولیدکنندگان داخلی جبران شده، هم ضریب خود اتکایی ما به بیش از ۸۰ درصد رسیده است. ضمن اینکه از نظر زیرساخت برای خودکفایی مشکلی نداریم و تا پایان سال ۱۴۰۰ ارزبری این صنعت را به صفر خواهیم رساند. همچنین محسنی‌بندپی، استاندار تهران نیز درخصوص الزامات جهش تولید عنوان کرد: یکی از الزاماتی که باید در سال ۹۹ و در تحقق جهش تولید به آن اهتمام ویژه‌ای داشته باشیم ایجاد اشتغال جدید و حفظ اشتغال موجود است. در این راستا برای تامین سرمایه در گردش و منابع مالی مورد نیاز واحد‌های تولیدی استان در ستاد تسهیل و رفع موانع تولید استان برنامه‌های خوبی را با هماهنگی سازمان صمت استان تهران تدارک دیدیم تا به واحد‌های راکد، نیمه‌فعال و نیازمند مساعدت ویژه شود. محسنی‌بندپی گفت: دو مولفه پنجره واحد و ایجاد دادگاه تجاری را برای بهبود فضای کسب‌و‌کار در دستور کار قرار دادیم تا مشکلات بنگاه‌های استان به حداقل برسد.
تهدیدی که فرصت شد
در سال ۷۶ با توجه به ارتباطاتی که با شرکت سامسونگ ایجاد شده بود، شرکت «سام‌الکترونیک»، پیشنهاد تاسیس کارخانه تولید تلویزیون در کشور را مطرح کرد، این طرح با هدف بومی‌سازی در کشور استارت زده شد و در ابتدای امر تولید تلویزیون در دستور کار قرار گرفت و در کمتر از ۸ ماه کارخانه راه‌اندازی شد و سایر خطوط تولید نیز با هماهنگی که با طرف خارجی صورت گرفته بود توسط تکنسین‌های ایرانی راه‌اندازی شد، با این شرایط محصولات سامسونگ از سال ۷۶ وارد بازار تولید ایران می‌شود. این روند تا زمان تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران ادامه داشت، اما پس از آن سامسونگ نیز مانند بسیاری از برندهای دیگر ناچار شد ایران را ترک کند و بازار کشور با تهدید خروج برندهای همکار روبه‌رو شد. تهدیدی که یا باید به فرصت بدل می‌شد یا اینکه کارخانه را تعطیل می‌کرد. تولیدکنندگان با چالش بزرگی روبه‌رو بودند، برخی از تولیدکنندگان تهدید ایجاد شده را به فرصت تبدیل کردند و با همکاری تکنسین‌های داخلی به تولید ادامه دادند.
