در نشست اتاق‌های سه‌گانه و فعالان اقتصادی تشریح شد
نشست رئیسی با فعالان اقتصادی
عکس: اتاق بازرگانی ایران
میتینگ‌های انتخاباتی آغاز شد. همزمان با اعلام کاندیداهای تایید صلاحیت شده ریاست‌جمهوری، سیدابراهیم رئیسی، یکی از کاندیداهای این دوره در نخستین دیدار انتخاباتی و تبلیغاتی خود، در جمع فعالان اقتصادی غیردولتی حاضر شد. در این نشست که اتاق بازرگانی ایران میزبانی آن را عهده دار بود و نمایندگان دو اتاق تعاون و اصناف نیز حضور داشتند، رئیسی شنونده دغدغه‌های صاحبان کسب‌وکار بود. بخش اقتصادی غیردولتی در این نشست با طرح سوالاتی، مسیر سخنرانی کاندیدای حاضر را تعیین کرد. سوالاتی درخصوص چگونگی برخورد با مجوزهای دست و پاگیر محیط کسب‌وکار، چگونگی مدیریت بازار ارز، چگونگی تعامل با دنیا و سرنوشت FATF مهم‌ترین پرسش صاحبان کسب‌وکار از سیدابراهیم رئیسی بود. البته حاضران به مسائلی از جمله ضرورت کاهش تورم مقررات، ممانعت از بخشنامه‌های خلق‌الساعه، ضرورت هماهنگی بین تیم اقتصادی دولت، معضل تورم دو رقمی کشور، کاهش سرمایه‌گذاری در کشور، کاهش رفاه خانوار ایرانی، تاکید بر تولید، اهلیت حرفه‌ای تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران کشور، کاهش دخالت دولت در اقتصاد و کوچک کردن سهم دولت در اقتصاد نیز پرداختند. پس از صحبت‌های آنها نوبت به پاسخ‌دهی کاندیدای حاضر رسید. او در سخنان خود«مدیریت درست» را محور اصلی اقتصاد قدرتمند دانست و بر هماهنگی بین مدیران و وزرای دولتی تاکید کرد. همچنین قانون‌مداری نیز محور دیگر صحبت‌های رئیسی بود که آن را موجب ایجاد عدالت در کشور دانست. رئیسی وعده تجدیدنظر در مجوزها و اجرایی‌شدن قانون بهبود مستمر فضای کسب‌وکار را نیز داد. او همچنین ضمن مخالفت با قیمت‌های دستوری، عنوان کرد که باید بازار در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی سهیم باشد. این عقیده او به بازار ارز هم برمی گشت. علاوه بر این مخالفت رئیسی با بخشنامه‌های خلق‌الساعه و ممانعت از این رویه بخش دیگری از صحبت‌های وی را تشکیل می‌داد. به گفته وی، نباید پشت درهای بسته تصمیم‌گیری کرد؛ بلکه باید با مشورت بخش‌خصوصی این کار انجام شود.
انتخاب افراد با اهلیت حرفه‌ای در بدنه دولت
در این نشست غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران رشد اقتصادی در طول ۱۰ سال گذشته را موردتوجه قرار داد و گفت: متاسفانه در این مدت رشد اقتصادی کشور حدود صفر بوده و به‌دلیل عدم رشد اقتصادی، نرخ تورم نیز روند صعودی داشته است. در این بین وضعیت رفاهی اقشار جامعه نیز قابل دفاع نیست. همواره در این مدت توجه به دستمزدها شده؛ اما در مقابل افزایش درآمدها، همیشه تورم برنده بوده است. براساس اظهارات رئیس اتاق ایران، برای اولین‌بار نرخ استهلاک از میزان سرمایه‌گذاری بالاتر رفته و برای همین کار برای رئیس‌جمهور آینده سخت خواهد بود.
شافعی عدم نوسازی و بهسازی و عدم استفاده از فناوری‌های جدید را نیز مورد تاکید قرار داد و افزود: از این منظر فاصله ایران با دیگر کشورهای دنیا زیاد بوده و این شکاف برای تولید خطرناک است.
وی همچنین به کسری بودجه و وضعیت نامناسب نظام بانکی کشور درحال‌حاضر نسبت به سال ۹۰ اشاره و تصریح کرد: به‌درستی همه از توانمندی‌های کشور سخن می‌گویند اما یک سوال مطرح است که به‌رغم این همه فرصت چرا از آنها بهره نگرفتیم؟ باید ببینیم عیب کجاست.
شافعی تنها راه نجات کشور را توسعه تولید عنوان کرد و گفت: به نظر مدیران بخش‌خصوصی آنچه موجب توفیق خواهد شد نوع انتخاب هیات دولت است. متاسفانه در این سال‌ها افراد تصمیم‌ساز اهلیت حرفه‌ای نداشتند و اگر در دولت آینده این نکته موردنظر قرار بگیرد، شرایط بهتر می‌شود و به توفیق خواهیم رسید. امیدواریم آینده بهتری در انتظار این کشور باشد.
بهمن عبداللهی رئیس اتاق تعاون نیز گفت: از اینکه آقای رئیسی در اولین روز تبلیغات انتخاباتی خود، موضوع اقتصاد را در اولویت قرار دادند، نشان از عزم جدی برای توجه به مساله اول کشور یعنی اقتصاد است و رویکرد او در قوه قضائیه هم همین بود.عبداللهی گفت: در دولت سیزدهم موضوعاتی مانند بیکاری، مشکل نقدینگی، تورم و قاچاق از مشکلات عمده دولت خواهد بود که قطعا با انتخاب تیم قوی و کارآمد این مشکلات قابل‌حل خواهد بود. با تکیه بر توان داخلی و کارآفرین‌های داخلی طی مسیر ممکن است.
او ادامه داد: قطعا این مشکلات با کمک هم و با تکیه بر نظر کارشناسی و دوری از تصمیمات هیجانی قابل‌حل است. براساس پایش کسب‌وکار که توسط اتاق ایران انجام می‌شود مهم‌ترین مشکل بخش‌خصوصی در بی‌ثباتی مقررات است. بی‌ثباتی قیمت‌ها و نوسان نرخ ارز قدرت برنامه‌ریزی را می‌گیرد. راه‌حل بیکاری تکیه بر افزایش تولید است. ان‌شاءالله در این دولت شاهد وضعیت بهتری خواهیم بود.وی تاکید کرد: برای حوزه تعاون قوانین خوبی در مجلس تصویب شده، ولی به‌دلیل عدم توجه در کشور به مرحله اجرا درنیامد. امیدواریم این سند که ۱۰ سال است مسکوت مانده، اجرا شود.
سیاست‌های دولت آینده باید روشن شود
سعید ممبینی، رئیس اتاق اصناف ایران هم که در جمع فعالان بخش‌خصوصی حضور داشت خطاب به سیدابراهیم رئیسی کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری، گفت: در چند سال گذشته، حوزه مختلف اصناف آسیب‌های جدی دیدند. دولت شما باید مشخص کند که برای بهبود حوزه کسب‌وکار چه رویکردی را پیش خواهد گرفت؟
ممبینی ادامه داد: دولت آینده باید به تحریم‌های ظالمانه و سوء مدیریت‌های موجود در کشور بپردازد؛ چراکه نیاز به توجه و مدیریت بیشتر در این حوزه و به همه فعالان اقتصادی حس می‌شود؛ هم صادرکننده، هم واردکننده و هم تولیدکننده.
رئیس اتاق اصناف ایران افزود: آقای رئیسی! باید روشن کنید که سیاست شما برای تک‌نرخی کردن ارز چیست و چطور قرار است به هدف نهایی کوچک کردن سهم دولت در اقتصاد برسید؟ چطور قرار است شاهد کاهش حجم دستورالعمل‌ها و بوروکراسی‌ها در دولت شما باشیم؟
این فعال حوزه اصناف افزود: اگر این اتفاقات بیفتد، اگر زیرساخت‌ها به شکلی که اشاره شد فراهم شود، سرمایه‌گذاری حتما اتفاق خواهد افتاد و شما مطمئن باشید که بخش‌خصوصی به‌عنوان مشاور دولت به رفع این گره‌ها کمک خواهد کرد.
محمدرضا انصاری، نایب‌رئیس اتاق ایران نیز با اشاره به چالش‌های پیش‌‌روی رئیس‌جمهور آینده بر ضرورت توجه به علت‌ها و مسائل زیربنایی تاکید کرد. به باور وی با اصلاح این موارد شاید بتوان اصلاحاتی انجام داد.
این فعال اقتصادی توجه به تجارب کشورهای دیگر را خواستار شد و افزود: کشورهایی که در گذشته شرایط ایران را داشتند اما امروز رشد اقتصادی را تجربه می‌کنند به دو موضوع توجه کردند: اول بسترسازی برای توسعه صادرات و دیگری مشورت و نظرخواهی از بخش‌خصوصی.نایب‌رئیس اتاق ایران، الگوبرداری از کشورهای موفق و در عین‌حال مشورت با بخش‌خصوصی، پیش از تصمیم‌سازی‌ها را خواستار شد. حسین سلاح‌ورزی، نایب‌رئیس اتاق ایران در نشست مشترک بین فعالان بخش‌خصوصی با سیدابراهیم رئیسی گفت: مجوزهای دولتی مهم‌ترین نقض آزادی در فعالیت‌های اقتصادی است. سوالم این است که آیا آماده هستید که حرکت انقلابی انجام دهید و این روند را معکوس کنید؟
این فعال اقتصادی افزود: امروز در اقتصاد ایران دو موضوع اصلی داریم: «رفاه» و «رشد اقتصادی». واقعیت این است که در کوتاه‌مدت افزایش رشد اقتصادی و رفاه توأمان ممکن نیست. باید بگویید و توضیح دهید که انتخاب شما برای برنامه‌های کوتاه‌مدت ترمیم رفاه است یا افزایش رشد اقتصادی.سلاح‌ورزی همچنین سوال دیگری مطرح کرد: در صحبت‌های قبلی خود گفته بودید مبارزه با فساد محور اصلی دولت شما خواهد بود. لطفا به این سوال پاسخ دهید که مبارزه با فساد در اقتصاد ایران، به نظر شما، نیازمند نظارت بیشتر است یا آزادسازی اقتصاد؟
یونس ژائله، رئیس اتاق تبریز، شرایط فعلی اقتصاد را دردناک توصیف کرد و از تنش موجود در بخش‌خصوصی سخن به میان آورد. وی اظهار امیدواری کرد که دولت آینده بر تعامل با دنیا نیز تمرکز کند. این فعال اقتصادی توجه به مسائلی مانند «اف‌ای‌تی‌اف» را نیز خواستار شد و افزود: باید بدانیم که رویکرد شما به جایگاه بخش‌خصوصی چیست. از طرفی برنامه شما درباره واگذاری‌ها نیز بسیار مهم است. متاسفانه امروز آسیب‌های جدی متوجه شرکت‌های خصوصی شده که در این فرآیند حضور پیدا کردند. رویکرد شما در این رابطه چیست؟
تصمیم‌گیری پشت درهای بسته، ممنوع!
سیدابراهیم رئیسی، کاندیدای سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری روز گذشته اولین میتینگ انتخاباتی خود را در جمع فعالان اقتصادی برگزار کرد. وی در سخنان خود به موضوعاتی اشاره کرد که دغدغه فعالان اقتصادی بود. تاکید رئیسی بر تولید، فعال‌سازی تمامی دستگاه‌ها درخصوص حمایت از تولید و صادرات، گسترش ارتباطات بین‌المللی، قانون‌مداری، مدیریت درست، سهیم کردن بازار در تصمیمات و ضرورت هماهنگی تیم اقتصادی دولت بود.
این کاندیدای ریاست‌جمهوری خطاب به صاحبان کسب‌وکار عنوان کرد: شما میدان‌دار کف بازار و فعالیت‌های اقتصادی هستید. استفاده از نظرات شما در خصوص پیشرفت اقتصادی یکی از مسائل مهم کشور و جزو مهم‌ترین دغدغه‌های مردم است. ما با نگاهی که مردم دارند امروز به مساله اقتصادی رسیدگی می‌کنیم. در این راستا، اول شناخت مساله یا مشکل، دوم شناخت راهکارهای حل مساله، سوم تعیین اولویت‌ها و چهارم در میدان عمل و اقدام میدان‌داری کردن را در دستور کار داریم.
وی در سخنانش از تصمیم‌گیری پشت درهای بسته انتقاد کرد و گفت: نباید در اتاق‌های دربسته و اتاق‌های جلسه نشست و تصمیم‌گیری کرد بلکه با کسانی که در این میدان حضور دارند، باید همراه و همکار بود و مساله را با همکاری همه آنها حل کرد. این موضوع مهمی است.
نیاز به مدیریت قوی، کارآمد و جهادی
رئیسی با بیان اینکه ما ایرانی قوی می‌خواهیم و برای تحقق این امر زمینه لازم وجود دارد، اظهار کرد: کشور ما دارای ذخایر مادی و معنوی از جمله نیروی انسانی کارآمد در حوزه اقتصادی و ذخایر و معادن است. اما آنچه در این میان حلقه مفقوده است، مساله مدیریت قوی، کارآمد و جهادی است که بتواند تمامی این امکانات و ذخایر را به قدرت در حوزه اقتصاد تبدیل کند. حال آنکه ایران قوی بدون اقتصاد قوی شکل نمی‌گیرد.
به باور رئیسی، اقتصاد قوی اقتضائاتی دارد و آن، مدیریت کارآمد اقتصادی است. به گفته وی، تیم اقتصادی دولت باید بسیار قوی باشد. در این راستا تیم اقتصادی باید هماهنگ باشد و هر کدام یک آهنگی را ساز نکنند. برای انجام کارهای اقتصادی لازم است کار کارشناسی قوی صورت گیرد. همچنین تصمیمات خلق‌الساعه و لحظه‌ای، اقتصاد کشور را دچار اخلال می‌کند و ثبات بازار را می‌گیرد.
این کاندیدای ریاست‌جمهوری افزود: تصمیمات لحظه‌ای، ثبات تولیدکننده در تولید، بازاریابی و عرضه به بازارهای داخلی و خارجی را دچار آسیب می‌کند بنابراین تصمیمات اقتصادی باید از ثبات برخوردار باشد و این مساله مهمی است که باید در دولت شکل بگیرد. به گفته رئیسی، ثبات اقتصادی نیازمند ثبات در تصمیم‌گیری، ثبات در مقررات و ثبات در بایدها و نبایدها است. بنابراین معتقدیم ایجاد ثبات، ضروری و لازمه توسعه اقتصادی است.
بازار، دستوری اداره نمی‌شود
«بازار را نمی‌شود دستوری اداره کرد»؛ این بخشی از سخنان رئیسی در نشست با فعالان اقتصادی بود. رئیسی اعتقاد داشت: بازار را نمی‌توان دستوری اداره کرد. با نشستن در یک اتاق هم نمی‌شود آن را اداره کرد. وی گفت: من یک مدیر میدانی هستم و در تمام سفرهای استانی، اولین نشستی که داشتم با کارآفرینان و تولیدکنندگان بوده است. وقتی تولید، مساله اول کشور می‌شود و شعار سال به نام آن است، دستگاه قضایی هم نمی‌تواند از این شعار مستثنی باشد. در این شرایط، شعار تولید، برای دیپلماسی وزارت امور خارجه نیز مساله اول می‌شود، چون دیپلماسی اقتصادی مساله مهمی است و همه کشور باید از این شعار متاثر باشد. به باور وی، وقتی این شعار مساله اول می‌شود، من نیز به قضاتم می‌گویم هر مساله‌ای را که بررسی می‌کنید، این موضوع را در نظر بگیرید که تولید مساله اول کشور است و تولید را نباید به هیچ‌وجه دچار وقفه کرد. این‌گونه همه احساس می‌کنند پشتوانه‌ای دارند.
سیاست اصل ۴۴ باید اجرا شود
رئیسی درخصوص اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی که به خصوصی‌سازی اشاره دارد، عنوان کرد: این موضوع به عنوان یک سیاست باید در کشور اجرا شود. اقتصاد باید به بخش‌خصوصی واگذار شود. البته بخش‌خصوصی واقعی نه خصولتی. این‌گونه نباشد که واگذاری به سازمان‌هایی صورت گیرد که به نحوی به دولت مربوط می‌شود یا دستگاه‌های عمومی محسوب می‌شود. اصل ۴۴ سیاست مصوب نظام است که براساس قانون اساسی باید اجرا شود. البته اشکالاتی که در واگذاری‌ها وجود دارد، اشکالات مصداقی است. چند موردی است که گزارش شده و در نحوه واگذاری دچار مشکلات قانونی است؛ وگرنه اصل خصوصی‌سازی باید ادامه پیدا کند و معتقدیم که نظارت در این‌باره نیز وظیفه دولت است.
سه وظیفه دولت از نگاه رئیسی
به اعتقاد رئیسی، سه وظیفه برای دولت قابل تعریف است که عبارتند از هدایت، حمایت و نظارت. در عین حال بخش‌خصوصی نیز باید فعال باشد. تمام آنچه بخش‌خصوصی را کند می‌کند، باید از بین برود.
کاندیدای ریاست‌جمهوری در مورد صدور مجوزها هم گفت: چنانچه با یک مجوز حرکت بخش‌خصوصی کند شود، باید در آن مجوز تجدیدنظر صورت گیرد. ما نیز معتقدیم در تمام مجوزها باید تجدیدنظر کرد. این مجوزها جلوی کار را می‌گیرد. البته تنظیم‌گری و رگولاتوری لازم است. اما این امر نباید به کند شدن حرکت بخش‌خصوصی بینجامد. کسی که می‌خواهد در حوزه فعالیت‌های اقتصادی فعالانه حرکت کند، باید بداند که مشکلات مقرراتی با سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف حل شده است. این موضوع از مسائل مهم و اولیه است که باید در دولت حل شود و معتقدیم حل شدنی است.
چگونگی کنترل بازار ارز
«کنترل نرخ ارز چگونه ممکن است؟» رئیسی با طرح این پرسش اظهار کرد: بر این باوریم که باید نرخ ارز با مدیریت درست کنترل شود. اما یک روز ارزپاشی در بازار و یک روز خالی بودن خزانه کشور مطرح می‌شود؛ هر دو اشتباه است. اینکه در اتاق‌های دربسته در مورد نرخ ارز تصمیم بگیریم، اشتباه است. ما باید بازار را در تصمیم‌گیری‌ها سهیم کرده و به آن نقش دهیم. باید بازار را در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری دخیل کنیم. وگرنه در اتاق در بسته تصمیماتی گرفته می‌شود که مغایر با حرف کف بازار است. بنابراین ارتباط بین بازار و نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری یک ضرورت است. من معتقدم ارتباط بین بازار، اقتصاد، تولید، صنعت و دانشگاه هم یک ضرورت است. دانشگاه نظریات بسیار خوبی ارائه می‌دهد. اگر نظریات بخواهد اجرایی شود باید ارتباط بین سایر بخش‌ها برقرار باشد.
ارتباط اقتصاد و دیپلماسی
رئیسی به ارتباط بین اقتصاد و دیپلماسی نیز اشاره کرد و آن را حائز اهمیت دانست. به گفته وی، ایجاد بازار برای تولید داخلی یکی از وظایف مهم نظام دیپلماسی ماست. چرا ما باید در منطقه غایب باشیم؟ درصد حضور ما در منطقه چقدر است و درصد سایر کشورها چقدر؟ آیا سهم ما حقیقتا در منطقه همین میزان است؟ سهم ما در منطقه و اقتصاد و صادرات منطقه همین قدر است؟
وی گفت: ما ۱۵ کشور همسایه داریم. ممکن است با یکی، دو کشور مساله داشته باشیم؛ اما با اکثر کشورهای منطقه می‌توانیم در حوزه صادرات رابطه بسیار خوبی داشته باشیم. ایجاد این بازار هم وظیفه اتاق بازرگانی و سایر اتاق‌هاست و هم وظیفه نظام دیپلماسی کشور است. اینجاست که نظام دیپلماسی با بازار و اقتصاد ارتباط برقرار می‌کند.
مدیریت کارآمد ضروری است
کاندیدای ریاست‌جمهوری عنوان کرد: برای اینکه یک روز جوجه‌کشی راه نیفتد و یک روز مردم در صف مرغ نباشند، به تنظیم بازار و مدیریت نیاز داریم. برای اینکه یک روز شاهد نباشیم پیاز و گوجه و هندوانه که حاصل زحمت کشاورزان است از بین می‌رود و یک روز این کالاها با قیمت چندبرابر عرضه شود، به یک مدیریت درست نیاز داریم. وی افزود: ما در کشور همه امکانات و ذخایر را در اختیار داریم؛ ولی به مدیریت نیاز داریم و فکر می‌کنم آنچه باید در این رابطه صورت بگیرد مدیریت درست است.
رئیسی به دولت مردمی اشاره کرد و گفت: ما دولتی کاملا مردمی می‌خواهیم. منافع مردم باید قبل از هر مساله دیگری دیده شود و نگاه به مردم قبل از هر نگاهی مورد توجه قرار گیرد. قبل از هر تصمیمی باید دید آیا مردم در این تصمیم دچار آسیب می‌شوند یا خیر. مساله مردم باید مهم‌ترین مساله ما باشد و دولت مردمی به همین معنی است.
از ظرفیت تعاونی‌ها استفاده شود
کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری در بخشی از سخنانش تعاونی‌ها را مورد خطاب قرار داد و گفت: بخش تعاونی قوانینی دارد. اما چرا اجرا نمی‌شود؟ ما معتقدیم توسعه تعاون در گروی اجرای قوانین و مقرراتی است که تا کنون در مورد تعاونی‌ها وضع شده است. ما حتما این مقررات را اجرا خواهیم کرد. بخش تعاون سند دارد و آن سند موجود است. برخی اوقات نیاز است در مورد برخی مسائل کار کارشناسی صورت گیرد؛ اما سند توسعه تعاون موجود است و باید این سند اجرایی شود. توسعه تعاونی‌ها بخش مهمی است که قانون اساسی نیز آن را مورد توجه قرار داده است و می‌تواند گره‌گشا باشد. او گفت: در واگذاری‌ها باید ظرفیت تعاونی‌ها در نظر گرفته شود؛ وقتی واگذاری انجام می‌شود یکی از ظرفیت‌هایی که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، تعاونی‌هاست. ظرفیت تعاونی‌ها در رابطه با تامین، تولید و توزیع کالا نیز باید در نظر گرفته شود. معتقدم احیای این ظرفیت‌ها می‌تواند تعاونی‌ها را گروهی فعال در اقتصاد تبدیل کند.
قانون‌مداری را مهم می‌دانیم
رئیسی در ادامه صحبت‌های خود به قانون بهبود مستمر فضای کسب‌وکار اشاره کرد و گفت: زمانی که من به قوه قضائیه رفتم، برنامه توسعه برای قوه قضائیه ۳۶ حکم داده بود. اما فقط ۶ حکم اجرا شده بود؛ من گفتم آن ۳۰ حکم دیگر را اجرا می‌کنم. به من گفتند برخی از آن احکام مشکل دارد؛ اما گفتم من در مقام قانون‌گذاری نیستم، بلکه به مجلس می‌گوییم که برخی از احکام ابهام دارد یا برخی تعارض دارد. اما مجری قانون باید قانون را اجرا کند. به گفته وی، نزدیک‌ترین امر به اجرای عدالت، اجرای قانون در کشور است. ما قانون‌مداری را یکی از محورهای مهم می‌دانیم و معتقدیم کشور ما کشور انتخابات و مراجعه به رای مردم برای شکل‌گیری تمام نهادها است. اگر کشور بر پاشنه قانون‌مداری نچرخد دچار مشکل خواهد شد. نباید هر دولتمرد و مسوولی بنا بر سلیقه و برداشت خود، در روند اجرای قانون خلل ایجاد کند یا آن را اجرا نکند. او گفت: قانون بهبود مستمر فضای کسب‌وکار وجود دارد، اما آیا این قانون اجرا شده است؟ ما قانون بهبود فضای کسب‌وکار را ان‌شاءالله اجرایی می‌کنیم. رئیسی همچنین در پاسخ به سوالی در مورد ارتباط با دنیا بیان کرد: ما به تعامل با همه دنیا برای حل مسائل اقتصادی باور داریم و کشورهای منطقه باید در اولویت باشند و با دنیا نیز در ارتباط باشیم. وی در انتها این جلسه را شروع ارتباط با بخش‌خصوصی و تعاونی و اصناف دانست و وعده داد که در صورت انتخاب، خود و مسوولان مربوطه حتما سالانه دو تا سه مرتبه با اتاق‌های اصناف و تعاون و بازرگانی جلساتی خواهد گذاشت و این ارتباط مستمر خواهد بود.
