این طرح در حال حاضر مخالفان زیادی درون اتحادیه اروپا و خارج از آن دارد. هنوز کشورهایی مانند مجارستان و لهستان با این طرح مخالف هستند. بیرون از اتحادیه نیز هند، چین و ژاپن مخالفند و آمریکا در حال بررسی طرح است. به گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، پیش‌بینی شده با اجرای این طرح حدود ۳۵۰ هزار نفر از نیروی کار اتحادیه اروپا که در بخش فولاد مشغولند بیکار می‌شوند. صنایع خودرو و هواپیمایی نیز در صورتی که تدابیر لازم اتخاذ نشود با چالش مواجه می‌شوند. در نهایت با تصویب این طرح تحولی عظیم در بخش صنعت و تجارت اتحادیه اروپا رقم خواهد خورد.  مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در دومین گزارش خود از «پایش تحولات تجارت جهانی» به موضوع تنیدن کربن‌زدایی در سیاست تجاری اتحادیه اروپا پرداخت است. بر اساس این گزارش، ایالات متحده و اتحادیه اروپا در ماه‌های اخیر تلاش می‌کنند تا سیاست مقابله با تغییرات آب و هوایی را با سیاست تجاری پیوند بزنند. براین اساس نیز به صورت همزمان دو طرح در اتحادیه اروپا و کنگره آمریکا ارائه کرده‌اند. به گزارش پایگاه خبری اتاق ایران، چکیده هر دو طرح استفاده از ابزارهای سیاست تجاری برای تسهیل و تسریع کربن‌زدایی در این اقتصادها از یکسو و فشار بر کشورهای آلاینده از دیگرسو است. البته برخی استدلال می‌کنند جوهره هر دو طرح پیشبرد رقابت تجاری با چین با دستاویز قرار دادن تغییرات آب و هوایی است. در قالب این طرح، اتحادیه اروپا از ۲۷ کشور عضو می‌خواهد که میزان انتشار دی‌اکسید کربن را تا سال ۲۰۳۰ در قیاس با سال ۱۹۹۰ تا ۵۵ درصد کاهش دهند. این رقم در قیاس با رقم ۴۵ درصد تعیین شده از سوی ایالات متحده بلندپروازانه‌تر است.

یکی از اولویت‌های کلیدی این طرح ارائه مشوق‌هایی برای افزایش نقش انرژی‌های پاک در سبد انرژی اتحادیه است. انرژی‌های تجدیدپذیر حدود ۲۰ درصد از برق موردنیاز اتحادیه اروپا را در شرایط کنونی تامین می‌کنند. بر مبنای این طرح قرار است انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ حدود ۴۰ درصد از نیاز برق اروپا را تامین کنند. مقامات اتحادیه اروپا استدلال می‌کنند که اجرایی شدن این طرح برای کاهش آثار مخرب تغییرات آب و هوایی ضرورت دارد. به‌علاوه با اجرایی شدن این طرح اتحادیه در خط مقدم فناوری‌های جدید و سازگار با محیط‌زیست همچون باتری خودروهای الکتریکی، فناوری توربین‌های بادی پیشرفته و موتورهای هیدروژنی هواپیما قرار می‌گیرد. از منظر آثار بین‌المللی این طرح، تعرفه بر واردات فولاد، سیمان، آهن‌آلات و کودهای شیمیایی از کشورهای آلاینده محیط‌زیست اعمال خواهد شد.

در ارزیابی‌های اولیه، برخی از کارشناسان اجرایی شدن این طرح را با چالش‌های جدی مواجه می‌دانند. از دید این کارشناسان این چالش‌ها را به چند دسته می‌توان تقسیم کرد؛ در سطح کلان، ایجاد اجماع در درون کشورهای اتحادیه اروپا برای تبدیل این طرح به قانون با موانعی مواجه است. کشورهای شرق اروپا که برای رعایت ملاحظات زیست محیطی و کربن‌زدایی با مشکلات بیشتری مواجهند، احتمالا با این طرح موافقت چندانی نخواهند داشت. کشورهایی مانند مجارستان و لهستان که از زغال‌سنگ استفاده می‌کنند نیز با این طرح موافق نیستند زیرا در قالب این طرح در درون اتحادیه اروپا استفاده از زغال‌سنگ باید ممنوع شود و حتی این بحث مطرح شده است که تا سال ۲۰۳۰ استفاده از خودروهای بنزینی نیز متوقف شود. حدود ۳۵۰ هزار نفر از نیروی کار اتحادیه اروپا در بخش فولاد مشغول به کارند. اجرایی شدن این طرح می‌تواند برای این نیروی کار قابل‌توجه مشکلات جدی ایجاد کند. افزون بر این در صورت اجرای این طرح امکان بروز تنش در روابط تجاری اتحادیه با طیفی از کشورها به‌ویژه چین و هند وجود دارد. چین و هند به عنوان دو قدرت کلیدی نوظهور که به طور وسیع از زغال‌سنگ و سوخت‌های فسیلی در تولیدات صنعتی خود بهره می‌گیرند از این طرح انتقاد کردند، ژاپن همراهی چندانی نشان نداده و ایالات متحده اعلام کرده در حال ارزیابی این طرح است.  در ضمن اجرایی شدن این طرح می‌تواند برای بخشی از صنایع اتحادیه اروپا هزینه‌زا باشد، استفاده از سوخت‌های جدید به‌ویژه هیدروژن بسیار گران‌تر از سوخت‌های فسیلی است. صنایع آلاینده اتحادیه همچون فولاد و آهن باید خطوط تولید خود را به خارج از اتحادیه اروپا منتقل کنند. در صنعت خودرو، آلایندگی تمامی خودروهای تولیدی از ۲۰۳۵ به بعد باید صفر باشد.  منتقدان استدلال می‌کنند که اجرایی شدن این بند قدرت مانور صنایع خودروسازی این اتحادیه را به شدت کاهش خواهد داد. البته اتحادیه برای رونق بازار خودروهای الکتریکی مشوق‌هایی را نیز در نظر گرفته است و استفاده از بودجه عمومی برای احداث ایستگاه‌های شارژ خودروهای الکتریکی در هر ۶۰ کیلومتر در بزرگراه‌ها را مجاز دانسته است. افزون بر این، کمیسیون اروپا تامین مالی شبکه‌ای از جایگاه‌های سوخت‌رسانی مبتنی بر هیدروژن را نیز در دستور کار قرار می‌دهد. این اقدام می‌تواند به شرکت‌هایی مانند ولوو و دایملر که طرح‌هایی برای تولید خودروهای هیدروژنی دارند، کمک کند.  البته اغلب شرکت‌های خودروسازی اروپایی اعلام کرده‌اند به تدریج استراتژی خود را بر محور تولید خودروهای برقی قرار خواهند داد؛ اما آنان در برابر اعلام تاریخی که خودروهای بنزینی را از خط تولید خارج خواهند کرد، همچنان مقاومت می‌کنند، زیرا هنوز هم تولید خودروهای بنزینی بیشترین سود را برای این شرکت‌ها دارد. صنعت هواپیمایی اتحادیه نیز به طور بالقوه می‌تواند از اجرایی شدن این طرح به شدت دچار آسیب شود. به همین دلیل لابی این صنعت بر کوشش‌ها برای دریافت یارانه‌هایی در صورت اجرایی شدن این طرح افزوده است. ایرباس غول صنعت هوایی اتحادیه که مهم‌ترین سهامداران آن دولت‌های فرانسه، آلمان و اسپانیا هستند؛ اخیرا اعلام کرد طراحی هواپیماهای با کربن خنثی را در طول ۵ سال آینده به پایان خواهد برد. افزون بر این ایرباس مدل مفهومی هواپیمایی که از سوخت هیدروژن استفاده می‌کند را رونمایی کرده است.  مخالفان این طرح معتقدند که اجرایی شدن آن باعث می‌شود تا اتحادیه اروپا مزیت‌های نسبی خود را در بخش‌های مهمی از دست بدهد و بخش قابل‌توجهی از صنایع آلاینده منطقه خطوط تولید خود را به خارج منتقل یا رقابت را به چینی‌ها واگذار کنند. از دیگر سو تاثیرات مخرب و فزاینده تغییرات آب و هوایی در این قاره و در پهنه جهانی، دگرگونی در مدل‌های سنتی توسعه صنعتی را به یک الزام برای بسیار از کشورها به‌ویژه کشورهای اتحادیه بدل کرده است. باید منتظر ماند و دید که این طرح ۳۰۰ صفحه‌ای که می‌تواند بر تحول صنعتی و سیاست تجاری اتحادیه تاثیرات مهمی برجای بگذارد چه فرجامی خواهد یافت.

 

اخبار مرتبط