استراتژی اروپا در رقابت با مگاپروژه ابریشم چین
این استراتژی بخشی از برنامه توسعه پایدار اتحادیه اروپا در افق ۲۰۳۰ است. برای کلید خوردن این پروژه هم شورای اتحادیه اروپا به کمیسیون این اتحادیه و نمایندگی عالی خود ماموریت داد تا بهار ۲۰۲۲ دستورالعمل دهگانه‌‌‌ای را اجرا کند. مرکز پژوهش‌‌‌های اتاق بازرگانی ایران در پنجمین پایش تحولات تجاری جهانی از بررسی برنامه اتحادیه اروپا خبر داد. اتحادیه اروپا در راستای تقویت اتصالات زیرساختی و چشمانداز کلان ژئواکونومیک در جولای ۲۰۲۱ استراتژی کلان خود در مقابل چین را اعلام کرد.
اروپای تنیده در جهان چیست؟
بر اساس گزارش پایش تحولات تجاری جهانی، اتحادیه اروپا در راستای اجرای پروژه «اروپای تنیده در جهان»، کمیسیون اروپا و نمایندگی عالی این اتحادیه را مامور طراحی نقشه راه این ابتکار کرد. این ابتکار آشکارا در راستای رقابت با ابتکار «کمربند و راه» چین و بر بنیان منافع مادی و ایدئولوژیک اتحادیه طراحی شده است. در ابتدای این سند از لزوم رویکرد ژئواستراتژیک و بلندمدت اتحادیه برای تقویت موقعیت این بلوک همگرا در زیرساخت‌های جهانی سخن گفته شده و حراست از منافع مادی و ارزش‌‌‌های اروپایی در کانون آن تعریف شده‌‌‌اند؛ این طرح کلان به عنوان بخشی از رویکرد کلی اتحادیه به تجارت جهانی و مقابله با تغییرات آب و هوایی تعریف شده است؛ به دیگر سخن این استراتژی به عنوان بخشی از دستور کار توسعه پایدار اتحادیه اروپا در افق ۲۰۳۰ قرار می‌گیرد. این ابتکار استراتژیک با هدف بهبود رقابت‌پذیری اتحادیه اروپا، کمک به متنوع کردن زنجیره‌های ارزش، کاهش وابستگی استراتژیک به‌ویژه در حوزه مواد خام حیاتی و پاسخگویی به نیاز جامعه جهانی به یک اکوسیستم دیجیتال انعطاف‌پذیر، امن و منطبق بر ارزش‌‌‌های انسانی طراحی می‌شود. در این سند تاکید شده که اتحادیه اروپا به چالش‌‌‌های تامین مالی پروژههای عظیم در حوزه اتصالات زیرساختی آگاهی دارد، از همین رو بنیان گذاشتن هنجارها و استانداردهای بین‌المللی و چارچوب‌‌‌های قانونی و مقرراتی به‌روز را به عنوان پیش‌شرط‌‌‌هایی برای جذب سرمایه بخش خصوصی در این حوزه مورد تاکید قرار می‌دهد. از همین رو در رویکرد خود در زمینه تامین مالی این پروژهها، استانداردهای مورد توجه گروه ۷ در زمینه سرمایه‌گذاری در ایجاد زیرساخت‌‌‌هایی با استانداردهای جهانی را مورد توجه قرار می‌دهد.
افزون بر این بر مبنای سند، اتحادیه اروپا در این طرح مشارکت با کشورهای دارای منافع و ارزش‌‌‌های مشترک به‌ویژه ژاپن، هند، مجموعه آسه‌آن و ایالات متحده آمریکا و نیز سازمان‌های بین‌المللی در اجرایی کردن پروژههای زیرساختی با استانداردهایی که کشورهای صنعتی تعریف کرده‌اند را مورد تاکید قرار داده است. شورای اروپا در راستای اجرایی شدن این طرح، کمیسیون اروپا و نمایندگی عالی این اتحادیه را موظف کرده تا دستور کار اجرایی آن را حداکثر تا بهار ۲۰۲۲ فراهم کنند و در این مسیر از دولت‌‌‌های عضو، نهادهای مالی و بانکی مشورت گیرند. یکی از این دستورکارها تعریف پروژههای کلیدی و دارای تاثیرات حیاتی در پهنه جهانی و نحوه اجرای آنها تا سه‌ماه نخست ۲۰۲۲ و دستور دیگر تقویت تعاملات منظم با صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی برای تعریف و تدوین اولیه پروژه‌هاست. دستور کار سوم طراحی نقشه راه اجرایی پروژهها و چهارمین برنامه، تعریف پروژههای جدید اتصالات زیرساختی برای قرار گرفتن در ساختار بودجه اتحادیه اروپا طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۷ است. اقدام دیگر ارائه طرح‌‌‌های تامین مالی این پروژهها از منابع اتحادیه اروپا و بخش خصوصی و مطابق با الزامات پیمان پاریس است. دستور هفتم تشویق بخش خصوصی به تامین مالی و اجرای پروژهها از طریق ایجاد یک مکانیزم مشاوره به شرکت‌ها در اتحادیه اروپاست. ارائه اطلاعات مفصل و دقیق به شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری در پروژههای اتصالات زیرساختی؛ تلاش برای شکل‌‌‌دهی به رقابت منصفانه، دسترسی منصفانه به بازارها و تامین تدارکات دولتی و نیز فرصت‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی برای بخش خصوصی اتحادیه اروپا در کشورهای ثالث؛ شکل‌‌‌دهی به روایتی منسجم و مورد پذیرش اعضای اتحادیه اروپا برای اجرایی شدن این طرح و حمایت افکار عمومی از آن از اقدامات هشتم تا دهم است که باید در دستور کار قرار گیرد.
شکل‌گیری کمربند اقتصادی راه ابریشم
در کتاب «ابتکار کمربند و راه؛ فرصت‌های اقتصادی مشترک ایران و چین» نوشته دفتر مطالعات بازارهای مالی و بازرگانی وزارت اقتصاد و دارایی، اشاره شده رئیس‌جمهور خلق چین، شی جین‌‌‌پینگ در سپتامبر ۲۰۱۳ میلادی طی دیدارش از قزاقستان برای اولین بار مفهوم کمربند اقتصادی راه ابریشم را مطرح کرد. وی در سخنرانی خود با عنوان «ارتقای دوستی خلق با خلق و خلق آینده‌ای بهتر» در دانشگاه نظربایف پیشنهاد کرد که چین و آسیای مرکزی به منظور ارتقای همکاری‌ها، کمربند اقتصادی راه ابریشم را شکل دهند.
