حذف نماینده ایران از اسکار 2018

فیلمی که در ایران با استقبال قابل‌توجه مخاطبان سینما مواجه شد و توانست رضایت منتقدان و مخاطبان را همزمان جلب کند. در کنار فیلم نفس فیلم‌هایی از کارگردانان مطرح و شناخته‌شده جهان نیز از رقابت بازماندند. حذف فیلم «اول پدرم را کشتند» تازه‌ترین تجربه کارگردانی آنجلینا جولی که نماینده کامبوج در بخش فیلم خارجی‌زبان بود، یکی از شگفتی‌های این فهرست است. همچنین «۱۲۰ ضربان در دقیقه» به کارگردانی رابین کامپیو از فرانسه که یکی از فیلم‌های مطرح فصل جوایز است، از فهرست کوتاه جا ماند. «پایان خوش» به کارگردانی میشائیل هانکه کارگردان معروف و مطرح جهانی که از اتریش معرفی شده بود یکی دیگر از رقبای جدی بود که نتوانست به مرحله بعد برود. آکادمی اسکار طبق روال معمول هر سال ابتدا ۹ فیلم را به‌عنوان رقبای دور دوم معرفی و سپس در اواخر ژانویه فهرست پنج فیلم نهایی را از میان این ۹ فیلم اعلام می‌کند. نامزدهای پنج‌گانه نودمین اسکار در تاریخ ۲۳ ژانویه ۲۰۱۸ (۳ بهمن ۹۶) اعلام می‌شوند. سرانجام نیز برنده تندیس طلایی نودمین دوره جایزه سینمایی آکادمی از میان این پنج فیلم انتخاب و در جشن نهایی در روز ۴ مارس ۲۰۱۸ (۱۳ اسفند) اعلام می‌شود. اسکار ۲۰۱۸ به‌دلیل برگزاری مراسم اختتامیه بازی‌های المپیک زمستانی در کره جنوبی، کمی دیرتر برگزار می‌شود. سال بعد مراسم اسکار ۲۰۱۹ به تاریخ قبلی خودش یعنی اواخر ماه فوریه بازخواهد گشت.

ایران دو بار و هر دو بار با فیلم‌های اصغر فرهادی «جدایی نادر از سیمین» در اسکار ۲۰۱۲ و «فروشنده» در اسکار ۲۰۱۷ توانسته تندیس طلایی اسکار را ببرد. پیش از انقلاب دو فیلم و پس از آن ۲۳ فیلم از ایران به اسکار معرفی شده‌اند که از این میان غیر از دو فیلم فرهادی تنها فیلم «بچه‌های آسمان» ساخته مجید مجیدی به میان پنج نامزد نهایی راه یافته است. از میان فیلم‌های معرفی شده به اسکار تا کنون ۲۴ فیلم داستانی و یک‌ فیلم مستند بوده است. تنها فیلم مستند معرفی شده به اسکار مستند معروف «باد صبا» ساخته آلبرت لاموریس است. در ادامه ۹ فیلمی را که به دو دوم رقابت اسکار راه پیدا کرده‌اند مرور خواهیم کرد. از میان این فیلم‌ها به زودی ۴ فیلم دیگر نیز از گردونه رقابت خارج می‌شوند.

نامزدهای اولیه اسکار

امسال ۹۲ کشور نمایندگان خود را برای رقابت در بخش فیلم خارجی‌زبان نودمین دوره جوایز اسکار معرفی کردند که یک رکورد جدید است. فهرست نامزدهای بخش فیلم خارجی‌زبان شامل فیلم‌هایی است که پیش از این جوایز اصلی جشنواره کن، برلین یا ونیز را از آن خود کرده‌اند و در فصل جوایز سینمایی نیز موفق بوده‌اند. مربع ( میدان ) به کارگردانی روبن اوستلوند از سوئد یکی از این فیلم‌هاست. این فیلم که دنیای هنر را هجو می‌کند، مه پیش جایزه نخل طلای هفتادمین جشنواره فیلم کن را دریافت کرد و به تازگی با دریافت ۶ جایزه از جمله جایزه بهترین فیلم اروپا در سال ۲۰۱۷، فاتح سی‌امین دوره جوایز فیلم اروپا شد. کلاس بانگ، الیزابت ماس، دامینیک وست و تری نوتاری در «مربع» بازی می‌کنند. داستان درباره کیوریتور اصلی یک موزه هنری است که نقشه‌هایش برای تبلیغ یک نمایشگاه از کنترل خارج می‌شود. پیش از این دو فیلم دیگر اوستلوند نماینده سوئد در اسکار بودند: «غیرعمدی» در ۲۰۰۹ و «فورس ماژور» در ۲۰۱۴ که فیلم دوم هرچند به فهرست کوتاه نامزدهای اسکار راه پیدا کرد، اما در نهایت نامزد اسکار فیلم خارجی‌زبان نشد.

بر جسم و روح به کارگردانی ایلدیکو انیدی از مجارستان فوریه پیش برنده جایزه خرس طلای شصت و هفتمین جشنواره فیلم برلین شد. داستان این کمدی رمانتیک در یک کشتارگاه در بوداپست روی می‌دهد و درباره زنی به لحاظ اجتماعی، ناشی است که بالاخره عشق را پیدا می‌کند. مجارستان دو سال پیش با درام هولوکاستی «پسر شائول» به کارگردانی لاشلو لمس اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان را دریافت کرد. «بدون عشق» به کارگردانی آندری زویاگینتسف از روسیه نیز اولین بار در دنیا امسال در بخش رسمی جشنواره کن روی پرده رفت و جایزه هیات داوران را گرفت. «بدون عشق» داستان زن و شوهری است که می‌خواهند از هم جدا شوند. وقتی پسر ۱۲ ساله آنها در یکی از مشاجره‌های این زوج ناپدید می‌شود، آنها باید برای پیدا کردن او با هم همراه شوند.

زویاگینتسف در ۲۰۱۴ با فیلم «لویاتان» در جشنواره کن برنده جایزه بهترین فیلمنامه شد و فیلمش بعدها به‌عنوان نماینده روسیه به اسکار معرفی شد و به فهرست نامزدهای جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان راه پیدا کرد. «تبعید» (۲۰۰۷) و «النا» (۲۰۱۱) از دیگر فیلم‌های اوست. فیلم دوم جایزه ویژه داوران بخش نوعی نگاه جشنواره کن را برد. سنگال با «فلیسیته» به کارگردانی آلن گومیس فیلمساز سنگالی/ فرانسوی برای اولین بار وارد رقابت اسکار شده است. این فیلم سال گذشته در جشنواره برلین جایزه بزرگ هیات داوران را دریافت کرد. «فلیسیته» داستان زنی مغرور و مستقل است که به‌عنوان خواننده در یک بار در کینشازا کار می‌کند. زندگی او زمانی به هم می‌ریزد که پسرش در یک تصادف هولناک در بیمارستان بستری می‌شود و...

«یک زن شگفت‌انگیز» به کارگردانی سباستین للیو از شیلی اولین بار در دنیا فوریه پیش در بخش مسابقه بین‌الملل شصت و هفتمین جشنواره فیلم برلین به نمایش درآمد و برنده جایزه خرس نقره‌ای بهترین فیلم‌نامه (سباستین للیو و گونزالو مازا) شد. دانیلا وگا بازیگر تئاتر و خواننده اپرا در «یک زن شگفت‌انگیز» نقش مارینا زنی ترنس‌جندر را بازی می‌کند که عاشق اورلاندو مردی خیلی مسن‌تر از خودش است، اما اورلاندو در شب تولد او می‌میرد و در ادامه مارینا ناچار است برای شرکت در مراسم تدفین او مبارزه کند. للیو کارگردان فیلم تحسین‌شده «گلوریا» است که سال ۲۰۱۳ در جشنواره برلین برنده جایزه خرس نقره‌ای بهترین بازیگر زن شد. «گلوریا» آن سال نماینده شیلی در اسکار بود، اما نامزد نشد.

«محوشدگی» به کارگردانی فاتح آکین فیلمساز آلمانی-ترکیه‌ای نماینده آلمان در اسکار است. این فیلم اولین بار در دنیا امسال در بخش مسابقه رسمی هفتادمین جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و دایان کروگر بازیگر آلمانی-آمریکایی برنده جایزه بهترین بازیگر زن شد. داستان تریلر «محوشدگی» در هامبورگ روی می‌دهد و کروگر نقش زنی را بازی می‌کند که بعد از یک بمب‌گذاری که باعث کشته شدن همسر و پسرش می‌شود، به‌دنبال انتقام است. آلمان آخرین بار سال گذشته با کمدی سیاه «تونی اردمان» به کارگردانی مارن آده بخت دریافت جایزه را داشت.

«توهین» به کارگردانی زیاد دویری از لبنان یکی از فیلم‌های بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره ونیز امسال بود. در خلاصه داستان فیلم آمده است: کریستین تونی مسیحی لبنانی و یاسر پناهجوی فلسطینی بعد از اینکه یاسر می‌کوشد لوله فاضلاب خانه تونی را درست کند، درگیری کلامی پیدا می‌کنند. این درگیری به خشونت و تقابل در دادگاه می‌کشد و در سطح ملی مورد توجه قرار می‌گیرد. لبنان تا پیش از این ۱۳ بار فیلم به آکادمی معرفی کرده، اما هیچ‌وقت نامزد نشده است.

«زخم» به کارگردانی جان ترنگوو از آفریقای جنوبی مکاشفه‌ای درباره جنسیت، مردانگی و هویت فرهنگی است که داستان آن در پس‌زمینه مراسم سنتی هوسا روی می‌دهد. «زخم» اولین بار در دنیا اواخر سال گذشته در جشنواره ساندنس در بخش مسابقه فیلم‌های داستانی سینمای جهان نمایش داده شد و بعد فیلم افتتاحیه بخش پانوراما جشنواره فیلم برلین بود. «فوکس‌تروت» به کارگردانی ساموئل مائوز از اسرائیل، امسال در جشنواره ونیز برنده جایزه بزرگ هیات داوران شد. این فیلم که داستانی درباره غم، سرنوشت و فقدان است در جشنواره‌های تلوراید و تورنتو هم نمایشی موفق داشت.