تغییر معادلات فروش در بازارهای سینمایی جهان

ایتالیا؛ پایان سال‌های طلایی

سینمای ایتالیا که به عنوان مبدا نئورئالیسم در جهان شناخته می‌شود سال‌ها کانون استقبال از سینما بود. فیلم‌های برجسته ایتالیایی که موفقت‌های جهانی داشتند با استقبال گسترده مخاطبان روبه‌رو بودند و بازار فروش سینمای این کشور در داخل و خارج از ایتالیا رقم‌های بالایی را ثبت می‌کرد. اما در سال‌های اخیر روند فروش فیلم‌ها در سینمای ایتالیا، کاهشی بوده و هر سال بیشتر از سال قبل با بحران مخاطب دست و پنجه نرم می‌کند. در گزارشی که روزنامه گاردین درباره وضعیت بازار سینما در ایتالیا منتشر کرد کاهش ۴۶ درصدی فروش سینماها در سال ۲۰۱۷ در مقایسه با سال ۲۰۱۶ اعلام شده است. کاهش فروش فیلم‌های ایتالیایی در سینماهای این کشور همزمان با کاهش کلی ۴/  ۱۲ درصد مخاطبان سینمایی در ایتالیا شده است و در سال ۲۰۱۷ تنها ۹۲ میلیون نفر در این کشور به سینما رفتند؛ درحالی‌که این رقم در سال گذشته آن ۱۰۵ میلیون نفر بود.

«فرانسسکو روتلی» رئیس انجمن فیلم «انیکا» ایتالیا، اکران آنلاین فیلم‌ها، دانلود غیرقانونی و قاچاق فیلم‌ها را از جمله عوامل نزول سینمای ایتالیا در عرصه فروش و مخاطب دانسته و گفته مردم می‌خواهند در خانه و با راحتی تمام فیلم تماشا کنند و در این میان حجم بسیار بالایی از فیلم‌ها قاچاق و دانلود غیرقانونی می‌شوند. در سال ۲۰۱۷، دو محصول هالیوودی «دیو و دلبر» و «من نفرت‌انگیز ۳» پرفروش‌ترین فیلم‌های اکرانی در ایتالیا بودند و عصر طلایی فیلم‌های هنری ایتالیایی مدت زمان زیادی است که به پایان رسیده است.

  برزیل؛ افول سینما در بحران اقتصادی

بحران اخیر اقتصادی در برزیل، با دشوار کردن وضعیت معیشت مردم، مصرف کالاهای فرهنگی در این کشور را نیز محدود کرد. این موضوع باعث شد تا شمار فروش بلیت سینماها در سال ۲۰۱۷ با کاهشی چشمگیر روبه‌رو شد. رسانه معتبر اسکرین دیلی، در گزارشی نوشت که سینماهای برزیل سال پیش کمتر از قبل بلیت فروختند، هر چند فروش کلی در باکس آفیس این کشور به رقم ۷/  ۲ میلیارد رئال برزیل برابر ۸۴۴ میلیون دلار آمریکا رسید که افزایشی ۷/  ۴ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۶ را نشان می‌داد. این امر نشان‌دهنده بالا رفتن قیمت بلیت است. نبود فیلم‌های بزرگی چون «۱۰ فرمان» که سال پیش‌تر موفق شد رکورد سینمای برزیل را با فروش ۱/  ۳۰ میلیون بلیت بشکند، موجب شد تا سینماهای برزیل در سال ۲۰۱۷ در نهایت ۵/  ۱۸ میلیون بلیت بفروشند که در واقع به نسبت سال ۲۰۱۶، کاهشی ۵/  ۳۸ درصدی را نشان داد.

در نتیجه باکس آفیس داخلی کاهش ۷/  ۲۸ درصدی را ثبت و فروشی ۷۹ میلیون دلاری را تجربه کرد. این در حالی بود که شمار فیلم‌های نمایش داده شده در سال ۲۰۱۷ برابر با شمار فیلم‌هایی بود که سال ۲۰۱۶ روی پرده رفتند که ۱۵۴ عنوان فیلم داخلی را دربرمی‌گرفت. تحلیلگران بر این باورند که بحران اقتصادی سرانجام به سطح سینماها نیز کشیده شده و طبقات پایین‌تر اجتماعی دیگر توان خرید بلیت سینما را ندارند تا حتی بتوانند فیلم‌های متوسط و با بودجه پایین داخلی را تماشا کنند.

آمریکا؛ درهم‌آمیزی رکورد و افت در فروش

بررسی‌ها نشان می‌دهد در مهم‌ترین بازار سینمایی جهان نیز فروش سینماها با کاهش روبه‌رو شده است. البته کاهش فروش در سینماهای آمریکایی به لحاظ درصدی چندان بالا نیست؛ اما با توجه به بزرگی ارزش این بازار، کاهش رقم درآمدهای سینماها بسیار بالا و تاثیرگذار است. مقایسه فروش اکران سال ۲۰۱۷ در مقایسه با سال قبل نشان می‌دهد که آمریکایی‌های ۵/  ۲ درصد کمتر از سینماها درآمد داشته‌اند. تا پایان سال ۲۰۱۷ مجموع فروش داخلی باکس آفیس آمریکا به حدود ۱/  ۱۱ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با فروش سال گذشته نشان‌دهنده کاهش ۲۷۰ میلیون دلاری است. اگرچه این رقم در نهایت یک رکورد به حساب می‌آید، اما به معنی آن است که فروش داخلی نهایی کمتر از سال ۲۰۱۵ با فروش ۱۴/  ۱۱ میلیارد دلار است که دومین فروش بالا در تاریخ آمریکا رقم خورده بود. به این ترتیب آمار امسال می‌تواند سومین باری در طول تاریخ باشد که فروش داخلی آمریکا از رقم ۱۱ میلیارد دلار عبور کرده است.

سال ۲۰۱۲ این رقم برابر ۸/  ۱۰ میلیارد دلار و سال ۲۰۱۳ برابر ۹/  ۱۰ میلیارد دلار بود. سال ۲۰۱۴ هم رقم فروش ۴/  ۱۰ میلیارد دلار به دست آمد. جهش فروش قابل توجه سال ۲۰۱۷ با فروش غیرقابل تصور «برو بیرون»، «شکافتن» و «دیو و دلبر» کسب شد. در عین حال ۲۰۱۷ سالی بود که تنها ۸ فیلم توانستند از فروش ۵۰۰ میلیون دلار فراتر بروند که در این میان «محافظان گالاکسی۲»، «زن شگفت‌انگیز»، «اسپایدر من-بازگشت به خانه» و «دانکرک» از فیلم‌های قابل توجه سال در فصل تابستان بودند، درحالی‌که بقیه تابستان بدون توجه خاصی پشت سر گذاشته شد. جهش اصلی با شروع فروش «آن» در نوامبر آغاز شد و «ثور: رگناروک» و پس از آن «جنگ ستارگان: آخرین جدای» با فروش ۳۹۶ میلیون دلار در ۱۱ روز، از عوامل بالا رفتن فروش باکس آفیس سال ۲۰۱۷ به مرزی بالاتر از ۱۱ میلیارد دلار هستند.

  فرانسه؛ بازار ۸۰ میلیونی سینما

فرانسه همواره یکی از کانون‌های تولید فیلم‌های محبوب و جشنواره پسند در جهان بوده است. سینمای این کشور در بازارهای خارجی محبوبیت بالایی دارد و معمولا با فروش‌های قابل‌توجهی هم روبه‌رو می‌شود. البته این سینما در سال ۲۰۱۶ با خاطره ناخوشایند کاهش عمده مخاطبانش روبه‌رو شد. میانگین تعداد بلیت‌های فروخته‌شده برای آثار فرانسوی‌زبان در پنج سال گذشته ۳۴ میلیون نفر بود که سال ۲۰۱۶ به حدود ۲۷ میلیون نفر کاهش یافت. اما بازار سینمای فرانسه در عرصه جهانی خاطره‌های نه‌چندان خوش سال ۲۰۱۶ را به فراموشی سپرد و سال گذشته میلادی به لطف موفقیت نسبی یکی از فیلم‌های لوک بسون به رقم ۸۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تماشاگر بین‌المللی رسید.

آمار و ارقام اولیه شرکت یونی‌فرانس از عملکرد سینمای فرانسه در خارج از مرزهای این کشور حاکی از آن است که تماشاگران بین‌المللی در سال ۲۰۱۷ رقمی در حدود ۴۶۸ میلیون یورو (۵۷۲ میلیون دلار) برای دیدن فیلم‌های فرانسوی هزینه کردند. رقم تقریبی ۸۱ میلیون نفر در شرایطی به دست آمد که سال پیش از آن تنها ۳۴ میلیون نفر در گوشه و کنار جهان به تماشای فیلم‌های فرانسوی نشستند. سال گذشته میلادی تعداد فیلم‌های فرانسوی اکران‌شده در بازار جهانی با ۵ درصد افزایش به ۶۴۲ عنوان رسید که از میان آنها هفت فیلم بیش از یک میلیون نفر تماشاگر داشتند. این آمار در سال ۲۰۱۶ یکی کمتر بود. «والرین و شهر هزار سیاره» با ۳۱ میلیون تماشاگر موفق‌ترین فیلم فرانسوی بود؛ پروژه‌ای به کارگردانی بسون که با ۱۷۵ میلیون دلار هزینه تولید شد و در اکران جهانی ۲۲۵ میلیون دلار فروخت.

  چین؛ بزرگ‌ترین آسیایی بازار سینما

چین که در سال‌های اخیر توانسته خود را به‌عنوان یک بازار پرجمعیت و اثرگذار جهانی معرفی کند، در سال گذشته میلادی رشد ۳۰ درصدی فروش را تجربه کرد. مجموع فروش سینمای چین در سال ۲۰۱۷ میلادی با ۳۰ درصد رشد به ۶/  ۸ میلیارد دلار رسید. بنابر اعلام رسمی اداره دولتی مطبوعات، رادیو و تلویزیون چین، میزان فروش فیلم‌های اکران شده طی سال ۲۰۱۷ میلادی در این کشور با ۳۰ درصد رشد (معادل ۲ میلیارد دلار) به رکورد جدید ۶/  ۸ میلیارد دلاری رسید. مسوولان سینمای چین از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی، میزان فروش آنلاین‌ فیلم‌ها را نیز در اعلام میزان کل فروش سال محاسبه کردند؛ اما به هر صورت آمارهای جدید حاکی از رشد چشمگیر بازار سینمایی چین در ۱۲ ماه گذشته است؛ روند رشدی که سینمای چین در ۱۰ سال اخیر موفق به حفظ آن شده است.

سینمای چین امسال تحت تاثیر موفقیت فیلم «گرگ جنگجو ۲» بود که تنها حدود ۸۶۸ میلیون دلار از فروش این فیلم در چین حاصل شد. با این وجود چهار فیلم از ۱۰ فیلم پرفروش سال گیشه محصولات داخلی و شش فیلم نیز هالیوودی بودند؛ اما موفقیت فیلم «گرگ جنگجو ۲» موجب شده سهم سینمای داخلی چین از مجموع فروش گیشه به ۵۴ درصد برسد. این در حالی است که سال گذشته سهم محصولات چینی از کل فروش ۵۸ درصد بود. سهم فیلم‌های هالیوودی و خارجی نیز در حالی امسال به ۴۶ درصد رسیده که سال گذشته ۴۲ درصد بود.