موافقان و مخالفان اکران فیلم‌های خارجی در ایران

زمزمه‌های اکران خارجی‌ها

با همه این موافقت‌ها و مخالفت‌ها البته طی سال‌های گذشته برخی مراکز و نهادهای فرهنگی نمایش فیلم‌های خارجی روز را در «سینماتک»ها ادامه دادند که با استقبال از سوی مخاطبان حرفه‌ای سینما همراه بود. اما نکته‌ای که موجب شد دوباره بحث اکران گسترده فیلم‌های خارجی روی زبان‌ها بیفتد این است که روزهای پایانی سال ۹۶ از سوی سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شد که اکران فیلم‌های خارجی این بار با مسوولیت موسسه رسانه‌های تصویری از زیرمجموعه‌های این سازمان دولتی در برنامه سینماهای کشور قرار می‌گیرد.

در همین زمینه رضا سعیدی‌پور، مدیر سینما آزادی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر عنوان کرده است: در آیین‌نامه سال ۹۷ اکران فیلم‌های سینمایی هم آمده و پردیس‌هایی که دارای چند سالن هستند می‌توانند یک سانس تا یک سالن کامل خود را (بستگی به تعداد سالن‌هایی که هر سینما دارد) به اکران فیلم‌های خارجی اختصاص دهند؛ منوط به اینکه فقط و فقط فیلم‌های خارجی را از موسسه رسانه‌های تصویری دریافت کنند و با این موسسه قرارداد ببندند. این سینمادار در پاسخ به اینکه چه فیلم‌هایی و با انتخاب چه کسی در سبد اکران قرار می‌گیرد، تاکید می‌کند: هنوز نمی‌دانیم موسسه رسانه‌های تصویری مجوز چه فیلم‌هایی را دریافت کرده تا برای اکران برنامه‌ریزی کنیم.

رقابت سازنده

سیدجمال ساداتیان، تهیه‌کننده سینما و مدیر سینما قلهک از موافقان این طرح است و می‌گوید: آمار مراجعه مخاطبان به سینما برای دیدن فیلم‌های ایرانی نشان می‌دهد که آحاد جامعه را دربرنمی‌گیرد و ضریب نفوذ فیلم‌های ایرانی چندان بالا نیست. آمار نشان می‌دهد که مخاطبان فیلم‌هایی که در ایران اکران می‌شود، نزدیک به ۴ میلیون نفر است و از ۸۰ میلیون نفر جمعیت در کشور تنها ۵ درصد به سینما می‌آیند. چرا نمی‌توانیم ۹۵ درصد دیگر را به سمت سینما جذب کنیم؟ این امکان وجود دارد که با نمایش فیلم‌های خارجی بتوانیم بخشی دیگر از مخاطبان را جذب کنیم. وی می‌افزاید: با اکران فیلم‌های خارجی در ایران رقابت جانانه‌تری برای فیلم‌های ایرانی به وجود می‌آید و فیلم‌سازان ایرانی تلاش می‌کنند آثار خود را از لحاظ کیفی به جایگاهی برسانند که بتوانند با فیلم‌های خارجی رقابت کنند. اگر رقیب قدرتمند در گیشه نداشته باشیم به این فکر نمی‌افتیم که خود را تقویت کنیم.

مدیر سینما قلهک درباره نقاط ضعف طرح اکران فیلم‌های خارجی در ایران بر این باور است که هر چند این روزها اشتیاق برای ساخت سالن‌های نمایش ایجاد شده است؛ اما تا ۲ سال گذشته ظرفیت نمایش کشور، شاید تنها می‌توانست یک سوم تولیدات سینمایی را پوشش دهد و بسیاری از فیلم‌ها فرصت اکران پیدا نمی‌کردند. در حال حاضر هم حتی فیلم‌هایی که فرصت اکران پیدا می‌کنند به‌دلیل تعداد بالای فیلم‌هایی که در نوبت اکران هستند یا اکران شده‌اند، خود را قربانی اکران می‌دانند. وی تاکید می‌کند: زمانی که ظرفیت نمایش در کشور بالا برود، می‌توانیم مازاد این ظرفیت را در اختیار نمایش فیلم‌های خارجی بگذاریم نه اینکه از ظرفیت محدود سینمای ایران کم کنیم.

ساداتیان توضیح می‌دهد: سینمای ایران سال گذشته ۱۵۰ میلیارد تومان فروش داشت؛ ولی در سال‌هایی که جمعیت کشور ۵۰ میلیون نفر بود، ۸۳ میلیون بلیت سینما فروخته می‌شد و ظرفیت نمایش نیز همان چیزی بود که امروز است. چه چیز باعث شده بود آن روزها مردم در طول یک‌سال به‌طور متوسط یک و نیم بار به سینما می‌رفتند؛ ولی امروز از هر ۵ نفر فقط یک نفر به سینما می‌رود. این امر نشان می‌دهد که نقصی وجود دارد. بارها گفته‌ایم که سینمای ایران با مشکل کمبود سالن مواجه است؛ اما چرا یک بار نگفته‌ایم که ضریب اشغال همین سالن‌های اندک، پایین است. بخشی از این مشکلات به نوع تولید فیلم بستگی دارد و گاهی فیلم‌هایی در سینما اکران می‌شوند که نمی‌توانند با مخاطب ارتباط برقرار کنند، در چنین شرایطی تکلیف سینمادار چه می‌شود.

ضرورت ساخت سالن سینما

عبدالله اسفندیاری از جمله مدیران سینمایی است که از بعد از انقلاب در بنیاد سینمایی فارابی و البته در تلویزیون فعالیت داشته است. وی که تجربه خرید فیلم‌های خارجی در دهه ۶۰ برای اکران عمومی در ایران را دارد، عنوان می‌کند: اگر فیلم‌های خارجی بی مهار وارد کشور شوند، همان اتفاقی رخ می‌دهد که در سال ۱۳۵۶ رخ داد و فیلم‌های ایرانی در رقابت نابرابر با فیلم‌های خارجی شکست خوردند. تاکید می‌کنم که می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب، تعدادی فیلم خارجی که موجب ارتقای سینمای ایران می‌شود در کشور اکران کرد.

اسفندیاری می‌گوید: سینما و صنعت سینما برای اینکه خود را به‌روز کند، باید اکران خارجی را به صورت حساب شده دنبال کند. کشورهایی مانند آلمان نیز برای حمایت از تولیدات خود در مقابل سینمای مهاجم (مهاجم اقتصادی) که همان سینمای هالیوود و بالیوود است، محدودیت‌هایی برای اکران این دسته از فیلم‌ها ایجاد کرده‌اند؛ چرا که اکران بی رویه فیلم‌های دست چندم سینمای مهاجم می‌تواند باعث نابودی سینمای داخلی شود. اسفندیاری در پایان با تاکید بر اینکه باید اکران فیلم‌های خارجی را مهندسی کرد، معتقد است: مشکل ظرفیت اکران در سینمای ایران به‌گونه‌ای است که برای ۳۰ سالن سینما و حتی تعداد سانس دعوا می‌شود؛ اما در آمریکا یک فیلم در ۴ هزار سالن سینما نمایش داده می‌شود.