خداحافظی «سریک» با بیلبوردها

داستان این فیلم درباره اسب سردار آزمون فوتبالیست عضو تیم ملی است و مدیر شهرداری به بهانه حمایت از چهره‌های ملی چنین قولی را در یک مراسم رسمی داد و پس از آنکه قول او با واکنش‌های منفی کاربران شبکه‌های مجازی روبه‌رو شد، موضع خود را تغییر داد و در نهایت گفت ما برای اکران فیلم سریک سالنی را تهیه کردیم تا افتتاحیه اکران در آنجا برگزار شود. در این بین با توجه به اینکه رویکرد این فیلم یک رویکرد کاملا ورزشی است و احترام به مرام ورزشی و حمایت از ورزشکاران مدنظر ماست تا خدای نکرده قهرمانان ما آسیب روحی و اجتماعی نبینند و مردم از این استقبال کنند، از ما درخواست کردند که برای تبلیغات فیلم به آنها کمک کنیم.

از سوی دیگر اعضای شورای شهر تهران هم نسبت به این رویداد موضع گرفتند و سخنگوی شورا اعلام کرد که مسوولیت بیلبوردهای تبلیغاتی برعهده سازمان زیباسازی شهر تهران است و این سازمان هم هنوز تصمیمی درباره درخواست تبلیغات شهری این فیلم نگرفته است. علی اعطا با تاکید براینکه اختصاص بیلبورد برای تبلیغات فرهنگی، ساز و کار روشن و متولی مشخصی دارد و روزانه ده‌ها درخواست به سازمان زیباسازی ارسال می‌شود که طبیعتا این درخواست‌ها بررسی شده و با تعدادی از آنها موافقت شده و با تعدادی هم مخالفت می‌شود، گفت: فی نفسه ایرادی در این نیست که سازمان ورزش شهرداری برای حمایت از فیلمی با موضوع ورزشی، درخواست بیلبورد به‌عنوان تبلیغات فرهنگی داشته باشد و در این مورد هم ظاهرا درخواستی به سازمان زیباسازی ارسال شده و تا جایی که مطلع هستم هنوز زیباسازی درخواست را بررسی نکرده و تصمیمی نگرفته است.

شیوه اجاره بیلبوردها در شهرداری

پس از کش‌و‌قوس‌های فراوان سازمان زیبا‌سازی شهر تهران هم وارد ماجرا شد و برزین ضرغامی، مدیرعامل این سازمان در گفت‌وگو با «ایسنا» در تشریح موضوع در اختیار قرار گرفتن بیلبوردهای شهری برای یک فیلم گفت: سازمان زیباسازی برای بحث تبلیغات شهری دو نوع تبلیغات را به دو صورت عمل می‌کند. یکی در حوزه تبلیغات بازرگانی و تجاری است که سازه‌های مورد نظر از طریق مزایده در اختیار شرکت‌های فرهنگی مختلف قرار می‌گیرد و تبلیغات بازرگانی توسط این شرکت‌ها در سطح شهر روی این سازه‌ها اکران می‌شود. وی افزود: بخش دوم، سازه‌های فرهنگی هستند که مدیریت آنها در اختیار سازمان زیباسازی شهرداری تهران قرار دارد که از این سازه‌ها در مناسبت‌های مختلف بهره‌ گرفته می‌شود. روی این سازه‌ها تبلیغات محصولات فرهنگی اکران می‌شود که می‌تواند فیلم‌های تولیدی یا سایر فعالیت‌ها و محصولات فرهنگی و هنری باشد.

مدیرعامل سازمان زیباسازی ادامه داد: برخی از این محصولات عملا نگاه به گیشه دارند و معمولا بازار و مشتری خود را دارند. اما برخی تولیدات و فعالیت‌های دیگر نگاه‌شان بیشتر فرهنگی و ارزشی است و در حقیقت نگاه به گیشه و فروش ندارند که این محصولات براساس روالی مشخص اقدامات‌شان انجام می‌شود. سازمان زیباسازی و مجموعه شهرداری تهران با توجه به سیاست‌هایشان از تولیداتی که در جهت سیاست‌های شهرداری تهران قرار دارد، حمایت می‌کنند. ضرغامی درباره بحث‌های مطرح شده درباره مستند سردار آزمون و در اختیار قرار دادن بیلبوردهای شهرداری برای این مستند گفت: من از آنچه در جلسه مطرح شده و در رسانه‌ها عنوان شده اطلاعی ندارم، اما سرپرست سازمان ورزش تهران درخواستی را به سازمان زیباسازی برای حمایت از این مستند ارسال کرده که تا این لحظه این درخواست مورد بررسی قرار نگرفته است.

نامه انصراف بهاره افشاری

با این حال روز گذشته بهاره افشاری با انتشار یادداشتی گلایه‌آمیز اعلام کرد به احترام افکار عمومی که این روزها تحت تاثیر فضای التهاب‌آمیز سیاسی دچار سوءتفاهم شدند، انصراف خود را از پذیرفتن بیست بیلبورد فیلم «سریک» اعلام می‌کنم و آرزو دارم هنر ما بتواند همچنان مستقل و بدون سایه سیاست به حرکتش ادامه دهد و ما با تعبیرهای این چنینی جلوی بقای هنر را نگیریم.

او در بخشی از این یادداشت نوشته است: ‎همه دوستانی که این روزها خبر هدیه ۶ میلیاردی شهرداری را به من می‌دهند، خودشان بیش از هر کس دیگری بر این موضوع واقف هستند که این هدیه، هدیه شخصی از سوی یک نهاد به یک فرد نبود. پر واضح است نهادهایی مانند شهرداری و صدا و سیما یکی از وظایف‌شان کمک به آثار فرهنگی مستقلی است که در فضای بغرنج اقتصادی این روزها سعی در ادامه حیات و بقا دارند. این اولین بار نیست و صد البته آخرین بار هم نخواهد بود که ارگان‌هایی نظیر شهرداری و تلویزیون امکاناتی نظیر بیلبورد و تیزرهای تبلیغاتی خود را با تخفیف‌های حداکثری یا به شکل رایگان در اختیار اهالی فرهنگ قرار می‌دهند تا از این طریق امکان حیات را برای آنها فراهم کنند. افشاری همچنین در ادامه اظهار کرده است: «بیلبوردهایی که قرار بود به این فیلم مستند اختصاص داده شوند، بیلبوردهایی بودند که همواره برای  معرفی و تبلیغ آثار فرهنگی در زمانی تعریف شده از آنها بهره گرفته می‌شود و در این زمان تعریف شده این بیلبوردها در اختیار شرکت‌های تبلیغاتی و در نهایت چرخه اقتصادی قرار ندارد و در خدمت فرهنگ است. ضمن اینکه تاکنون افکار عمومی نه تنها هرگز نسبت به تخفیفات فرهنگی از این جنس واکنشی نشان نداده بلکه آن را راهکاری برای دوام هنر دانسته است.»

او در پایان‌نامه‌اش در توضیح حرف‌های سخنگوی شورای شهر تاکید کرده است که هرگز درخواستی برای استفاده از بیلبوردهای تبلیغاتی برای تبلیغ فیلم خود را به سازمان زیباسازی ارائه نکرده است.

انتقاد علیه نامه انصراف بهاره افشاری

انتشار این نامه با واکنش‌های فراوانی روبه‌رو شد و بسیاری از کاربران شبکه‌های مجازی انتقادهای فراوانی را نسبت به آن مطرح کردند. مهم‌ترین واکنش‌ها اما گزارشی بود که خبرگزاری تسنیم نوشت و بند بند این نامه را مورد واکاوی قرار داد. یادداشت‌نویس این خبرگزاری در واکنش به بخشی از نامه بهاره افشاری درباره حمایت شهرداری از آثار هنری نوشت: شهرداری چنین هدیه‌ای، را برای هیچ یک از دستگاه‌های مذکور قائل نشده است. حتی برای پیشکسوتانی چون قطب‌الدین صادقی، محمدرضا خاکی و مهم‌تر از همه دکتر علی رفیعی شهرداری چنین هدیه‌ باز‌ نشده‌ای ارسال نکرده است. گروه‌های تئاتری با گیشه ضعیف خود تنها موفق به گرفتن تخفیف‌های موقتی، آن هم بر اساس دوستی با مدیران مربوط شده‌اند. وضعیت برای کتاب بغرنج‌تر هم می‌شود. در حالی که تبلیغ کالایی چون کتاب در ایران براساس قوانین مشمول تخفیف‌های بسیار است؛ اما به سبب فقدان صرفه اقتصادی، از جدول تبلیغات شهری حذف شده است.

این خبرگزاری در ادامه توضیح داد: هیچ بیلبوردی با هدف خاص فرهنگی در تهران وجود ندارد. بیشتر بیلبوردهای تهران در اجاره شرکت‌های تبلیغاتی است و برخی برندهای مشهور نیز برای خود عرصه‌های تبلیغاتی شهری مجزا دارند.در بیشتر کشورهای صاحب تئاتر شهرداری‌ها از تئاتری‌ها حمایت مالی می‌کنند و در ایران یک مجموعه با هفت سالن در تعطیلی مطلق به سر می‌برد؛ چون شهرداری حاضر به ارائه بسته‌های حمایتی به هنرمندان نیست. خانم افشاری در حالی در مقام یک تهیه‌کننده از زحمات یک ساله گروهش سخن گفته است که نمی‌داند ماجرا دقیقا متوجه ایشان است. عدم‌درک شرایط واقعی تبلیغات شهری مهم‌ترین تقصیر شماست؛ چرا اگر افشاری یک تهیه‌کننده آگاه از وضعیت بود، در برابر حسنی از جامعه هنری دفاع می‌کرد تا با لبخندی آن را بپذیرد و سپس در نامه‌ای رد کند. خانم افشاری شما هدیه را باز کرده پس فرستادید. ماجرای هدیه پر سر وصدای فیلم سریک در حالی ادامه دارد که در سال‌های اخیر سینماگران بسیاری درباره شرایط استفاده از بیلبوردهای تبلیغاتی و قیمت نجومی آنها برای تبلیغ کالای فرهنگی خود سخن گفته‌اند و شاید همین موضوع بیش از هر نکته دیگری در شکل‌گیری این حاشیه تاثیر داشته باشد.