داستان « ابراهیم» در ارشاد

از این دست رویدادها در چند سال اخیر بسیار اتفاق افتاده است. شاید بتوان گفت همه خوانندگان موسیقی ایران دست کم یک‌بار از قواعد و قوانین دست وپاگیر وزارت ارشاد برای مجوز آلبوم‌ها و کنسرت‌ها خسته شده و انتقاد کرده‌اند. یکی از مشهورترین موارد در چند سال اخیر که واکنش بسیاری از دوستداران موسیقی را نیز در پی داشت،‌عدم ارائه مجوز به حبیب محبیان خواننده معروف بود که پس از بازگشت به ایران هرگز نتوانست کنسرت بدهد یا آلبوم منتشر کند. او دو سال پیش آرزوی برگزاری کنسرت یا انتشار آلبوم در کشورش را به زیر خاک برد.

شاید در واکنش به شمار بالای انتقادها و اعتراض‌ها بود که وزارت ارشاد در اقدامی هرچند نه چندان اثربخش اما نمادین سعی کرد فرآیند ارائه مجوزها را تسهیل کند. ۳۱ اردیبهشت امسال دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد که برخی از محدودیت‌های درخواست برای مجوز موسیقی را برداشته است. البته این تسهیلات بسیار محدود بود و اما و اگر بسیاری داشت. برای مثال گروه‌های موسیقی اجرا‌کننده آثار بی‌کلام به شرط آنکه مشخصات گروه در دفتر موسیقی ثبت شده،حداقل دوبار مجوز اجرای صحنه‌ای گرفته و ترکیب آن نیز ثابت مانده باشد، نیاز به بررسی در شورای موسیقی نداشتند. این شرایط البته می‌توانست در موارد بسیار معدودی رخ دهد. شماری از این دست تصمیم‌ها اگرچه فرآیند ارائه مجوز را تسهیل می‌کرد؛ اما تغییر چندانی به حساب نمی‌آمد. پس ماجرای تنش میان خوانندگان، گروه‌های موسیقی و وزارت ارشاد همچنان پابرجا بود.

ماجرای چاوشی

به گزارش خبر آنلاین، محسن چاوشی در طول ۱۰ سال اخیر همواره آثارش را به‌صورت قانونی و بدون هیچ حاشیه‌ای وارد بازار کرده است؛ اما قبل‌تر از آن هم با انتشار بدون مجوز قطعاتش در فضای مجازی توانسته بود نظر مخاطبان را به خود جلب کند. دوشنبه دوم آبان سال ۹۶، محسن چاوشی که هر چند وقت یک بار بخش‌هایی از مراحل فنی تازه‌ترین اثرش را در اینستاگرام به اشتراک می‌گذاشت، با انتشار پستی در اینستاگرام از انتشار جدیدترین آلبومش با عنوان «ابراهیم» خبر داد. او توضیح زیادی درباره اثر جدید خود نداد و به نوشتن جمله «نام آلبوم جدید» بسنده کرد.

پس از گذشت مدتی اخبار متفاوتی درباره ممیزی قطعات آلبوم جدید چاوشی مطرح شد؛ اخباری که حاکی از پذیرفته نشدن تعدادی از قطعات این آلبوم و اصلاحیه خوردن آنها بود؛ اما گویا این خواننده پاپ حاضر به اصلاح هیچ یک از قطعات آلبوم جدیدش نبوده است. در این میان بازار شایعات به حدی داغ شد که خبر ممنوع‌الفعالیتی چاوشی هم به میان آمد؛ شایعه‌ای که واکنش رئیس واحد نظارت و ارزشیابی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و چاوشی را به همراه داشت. این خواننده طرح شایعاتی درباره ممنوع‌الفعالیتی‌اش را راهکار برخی از رسانه‌ها برای گرم کردن بازارشان دانست.

در این میان هادی حسینی، تهیه‌کننده این آلبوم ۳۰ تیر در مصاحبه‌ای اعلام کرد که آلبوم چاوشی مدت‌هاست که آماده شده و برای اخذ مجوز به دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم ارسال شده است اما پس از گذشت ۹ ماه هنوز مجوز این آلبوم صادر نشده است. پس از گذشت چند هفته، چاوشی که گویی دیگر از صادر نشدن مجوز آلبوم جدیدش ناامید شده بود با انتشار پستی در اینستاگرام به دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اولتیماتوم داد. او اعلام کرد که اگر تا ۲۰ مرداد مجوز آلبومش صادر نشود آن را منتشر خواهد کرد.

خبر تهدید محسن چاوشی به انتشار غیرمجاز آلبوم «ابراهیم» خیلی زود گسترش یافت و با واکنش‌های متعددی همراه شد که در این میان ابوالفضل صادقی‌نژاد، مدیر شورای ارزشیابی و نظارت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ظهر همان روز اعلام کرد که پس از ثبت قانونی این آلبوم در ۱۸ مرداد آثار را به شورای شعرو ترانه وزارت فرهنگ و ارشاد فرستاده و پنج قطعه از هفت قطعه آلبوم اصلاحیه خورده است. او تاکید کرد که پس از اعلام به موسسه ارسال‌کننده آلبوم هیچ‌گونه اصلاحاتی صورت نگرفته و اگر ۹۰ ماه دیگر هم اقدامی برای اصلاح صورت نگیرد، دفتر موسیقی به دلیل تایید نشدن پرونده مربوطه نمی‌تواند مجوز صادر کند. روز شنبه ۲۰ مرداد نیز علی ترابی، مدیرکل دفتر موسیقی در مصاحبه‌ای با سایت «موسیقی ما»  ابراز امیدواری کرد که محسن چاوشی شرایط را درک کند.

ترابی با بیان اینکه مرحله اول در پروسه صدور مجوز به شعر و ترانه اثر مربوط است، گفت: «قدم اول در صدور مجوز یک اثر موسیقاییِ باکلام، بررسی شعر است و اگر این قدم اول برداشته نشده، همواره توصیه ما به همه دوستان هنرمند یا ناشران محترم این بوده که تا از تصویب شعر یا ترانه اثر خود مطمئن نشده‌اید، اقدام به سرمایه‌گذاری برای تولید اثر نکنید. متاسفانه این اتفاقی است که در مورد آلبوم آقای چاوشی افتاده است.» مدیرکل دفتر موسیقی با بیان اینکه قطعات آلبوم چاوشی قابلیت انتشار ندارد، بیان کرد: «متاسفانه ترانه‌ها به لحاظ محتوایی مواردی دارند که به هیچ عنوان در چارچوب مقررات جاری دفتر موسیقی قابل تصویب نیستند و شک نکنید که تصویب چنین آثاری، تنها هیزم به آتش کسانی ریختن است که هیچ هدفی جز بدنام کردن موسیقی و موزیسین‌ها و ممانعت از فعالیت آنها ندارند و بر مبنای تجربه بیش از یک دهه مسوولیت خود در این عرصه، با اطمینان می‌گویم که موجب ورود و برخورد نهادهای دیگر در موضوع می‌شود.» حال محسن چاوشی به نظر می‌رسد سعی داشته نشان دهد که وعده خود را تا حدودی عملی کرده است و فایل ۵۲ ثانیه‌ای از آلبوم «ابراهیم» را منتشر کرده است.اینکه این موزیسین تمام قطعات را منتشر خواهد کرد یا نه سوال بسیاری از مخاطبان آثار اوست.

جریان این اصلاحیه‌ها چیست؟

اولین چیزی که بعد از شنیدن این خبرها به ذهن متبادر می‌شود و در فضای مجازی هم تقویت شده، این است که شعرهای آلبوم «ابراهیم» محسن چاوشی دارای مضامین اعتراضی یا سیاسی هستند و به همین دلیل نتوانسته‌اند موافقت شورای شعر دفتر موسیقی را جلب کنند. اما «ایسنا» در گزارشی نوشت حداقل چهار مورد از پنج مورد این شعرها به دلیل مضمون‌های «اروتیک» و ایهام‌های جنسی با اصلاح مواجه شده‌اند. در واقع به همین دلیل و طبق روال معمول اصلاحیه خورده اند و طبق ضوابط کسب مجوز، باید تغییراتی در آنها اعمال شود. این خبرگزاری توضیح داده که درخواست صدور مجوز این آلبوم، حدود یک سال پیش به نهاد مربوط ارائه شده و پس از چند روز هم اصلاحیه‌ آن اعلام شده است. گویا در آن زمان هم خواننده‌ اثر مبلغ چند ده میلیون تومانی را به‌عنوان یک دهم حقوق مادی آلبوم، از تهیه‌کننده دریافت کرده است و حالا تهیه‌کننده پس از یک سال، به دلیل بلاتکلیفی، خواهان روشن شدن وضعیت آلبوم یا بازگشت پول خود شده است. در این میان، گمانه‌زنی‌هایی هم انجام می‌شود که صادر نشدن مجوز محسن چاوشی، سناریویی مانند شادمهر عقیلی را به دنبال خواهد داشت و او برای ادامه فعالیت‌های موسیقایی‌اش به خارج از کشور مهاجرت خواهد کرد؛ موضوعی که خود او درباره‌ آن موضعی نگرفته است.