فصل رکود در بازار شبکه نمایش خانگی

همان زمان خبرهای متعددی درباره کاهش فروش آثار سینمایی، ‌تلویزیونی و موسیقی در شبکه نمایش خانگی منتشر شد. حتی بعضی از فروشگاه‌های عرضه این محصولات گفتند فروش این آثار به صفر رسیده است. به همین خاطر بود که بسیاری از فروشگاه‌های عرضه محصولات شبکه نمایش خانگی، از پذیرفتن دی‌وی‌دی فیلم‌ها سریال‌ها سر باز می‌زدند. از سوی دیگر،‌ آثار محبوبی هم در شبکه خانگی تولید و توزریع نشد. پس از پایان عرضه سریال «شهرزاد» رونق بازار فروکش کرد و حتی عرضه سریال‌هایی مانند ساخت ایران ۲، گلشیفته، عاشقانه و... که کستینگ (گروه بازیگران) محبوب و گران قیمتی هم داشتند نتوانست جای خالی شهرزاد را پر کند، به تازگی نیز مجموعه «ممنوعه» در شبکه نمایش خانگی توزیع شده اما برآوردها نشان می‌دهد که این سریال هم نمی‌تواند رونق را به بازار برگرداند. این در حالی است که پیش از انتشار سریال شهرزاد در شبکه نمایش خانگی برخی از مجموعه‌های نمایشی از جمله «قلب یخی»، «قهوه تلخ»، «شوخی کردم» و... توانسته بودند در معرفی و توسعه بازار شبکه نمایش خانگی نقش مهمی ایفا کنند.

تورم واگیردار

شبکه نمایش خانگی در ماه‌های اخیر با بحران روبه‌رو شده است. مهم‌ترین دلیل کاهش فروش، بالا رفتن قیمت محصولات است. خانواده‌ای که تا پیش از این برای هر دی‌وی‌دی یک سریال در هفته ۶ هزار تومان و در ماه ۲۴ هزار تومان می‌پرداخت حالا باید ۴۰ هزار تومان بپردازد. طبیعی است در شرایطی که قیمت بسیاری از کالاهای اساسی و ضروری زندگی هم افزایش پیدا کرده، حذف مصارف غیرضروری از سبد مصرفی خانواده یعنی حذف خرید سریال‌های شبکه نمایش خانگی گزینه اول خانواده‌ها است. یزدان عشیری مدیرعامل موسسه هنرهای تصویری سوره در این باره می‌گوید: ما سال گذشته حدود ۴۰۰ میلیون تومان سود به دست آوردیم. اما متاسفانه امسال با گران شدن DVDهای نمایش خانگی حدود ۵۰ درصد افت فروش داشتیم.

او درباره گران شدن DVDهای شبکه نمایش خانگی هم گفت: ابتدای سال این محصولات ۶ هزار تومان بود اما با گران شدن دلار، مواد اصلی تولید این محصولات چندبرابر شد. ما سعی کردیم این افزایش قیمت را نداشته باشیم زیرا خودمان با افت تیراژ مواجه می‌شویم. هر سری با افزایش قیمت، ۳۰ درصد افت فروش داشتیم‌ اما این یک اتفاق ناگزیر بود. سال گذشته هزینه تولید این محصولات حدود ۸۰۰ تومان می‌شد اما امسال حدود ۲ هزار تومان هزینه برمی‌دارد، هزینه‌های جانبی هم بسیار زیاد است. خود تهیه‌کننده‌ها هم هزینه رایت را بالا بردند و این قیمت ۱۰ هزار تومانی برای تهران و ۸ هزار تومانی برای شهرستان‌ها را به دنبال داشت. با این اوصاف درحال حاضر فروش ما حدود ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است. با تمام این تفاسیر قیمت این محصولات کمتر از یک بلیت سینما است. این قیمت پیش از این تقریبا یک دلار بوده و الان هم کمتر از یک دلار می‌شود.

ماجرای میجرها

«میجر» به برخی از آثار سینمایی اصلی (اوریجینال) و دست اول کشورهای به‌طور خاص اروپایی و آمریکایی گفته می‌شود که از سوی برخی شرکت‌های خارجی از کمپانی‌های مربوطه خریداری شده و در اختیار شرکت‌ها و موسسات ویدئو رسانه در داخل کشور که عضو قانونی اتحادیه کپی رایت در دنیا نیستند قرار می‌گیرد. «میجر»ها به‌عنوان محصولات روز سینمای دنیا همواره اصولا نقش کلیدی و موثری در رشد و شکوفایی موسسات ویدئو‌رسانه داشته و به رونق اقتصادی آنها کمک شایانی می‌کنند. این محصولات به جهت ضرورت ساماندهی توزیع و نمایش آثار روز فیلم‌های خارجی در شبکه نمایش خانگی، پیش از ورود به شبکه قاچاق توسط موسسات و در رأس آنها نهاد صنفی مرتبط با آنها شناسایی و برای دریافت مجوزهای لازم با مراجع ذی‌صلاح در سازمان سینمایی کشور مورد توافق قرار می‌گیرد.

طی سال‌های گذشته و حتی در اوایل دولت یازدهم توافقی میان اتحادیه موسسات ویدئو رسانه و اداره کل نمایش خانگی سازمان سینمایی حاکم بود تا اینکه آبان ماه سال ۹۳ خبری مبنی بر دستور توقف واگذاری آثار «میجر» به موسسات ویدئویی توسط حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی منتشر شد. کشور ما طبق قانون مصوبه دفاع از حقوق مولفان و مصنفان سال ۱۳۴۹ هیچ گونه الزامی برای خریداری کپی رایت آثار از کشورهای خارجی ندارد اما فعالان موسسه‌های تصویری معتقدند که برخی از افراد در سازمان سینمایی دولت یازدهم خواسته‌اند وجهه‌ای بین‌المللی به‌دست بیاورند و از همین رو واگذاری «میجر» در ایران را متوقف کردند.

به نظر می‌رسد این اتفاق سرآغاز فرآیندی بود که منجر به گران شدن سی‌دی‌ها و دی‌وی‌دی‌های نمایش خانگی شد. قضیه این بود که ۲۸ موسسه ویدئویی ثبت شده در وزارت ارشاد وجود دارد که از این تعداد تنها کمتر از ۱۰ موسسه درحال فعالیت هستند و بقیه به دلایل مختلف کار نمی‌کنند. در سال‌های پیش وزارت ارشاد به موسساتی که فیلم ایرانی می‌خریدند و پخش می‌کردند، پروانه نمایش یک اثر میجر هم می‌داد و گویا از این راه درآمد خوبی نصیب این موسسه‌ها می‌شد. با این مقدمه به نظر می‌رسد بخشی از گران شدن قیمت دی‌وی‌دی‌ها ناشی از کاهش این درآمد موسسه‌های تصویری و به نوعی اعتراض آنان به حذف میجرها باشد.