نوبل جایگزین برای نویسنده فرانسوی

دنیای‌اقتصاد : هفته‌های گذشته که برندگان نوبل در رشته‌های مختلف معرفی می‌شدند، جای خالی برنده نوبل ادبیات به چشم بسیاری عجیب و سوال برانگیز بود؛ اما آنهایی که خبرهای ادبی را دنبال می‌کنند از چند ماه پیش مطلع شده بودند که پس از هفتاد سال، این رشته در این دوره به دلیل رسوایی‌های اخلاقی که گریبان کمیته داوری را گرفته، برنده‌ای نخواهد داشت. در پی این واقعه جایزه جایگزینی راه‌اندازی شد و سرانجام این جایزه به نویسنده زن فرانسوی «ماریز کُنده» رسید.

این نویسنده که ۲۰ رمان از جمله «دزیرادا» و «سِگو» را در کارنامه دارد، در آثارش بیشتر به تاثیر استعمارگرایی در تغییر جهان پرداخته است. «کُنده» در اصل اهل مجمع‌الجزایر گوادلوپ، یکی ازسرزمین‌های فرادریایی فرانسه و مستعمره آن است. آکادمی جایگزین نوبل با اعلام برنده جایزه خود در کتابخانه عمومی استکهلم، تاکید کرد که ماریز کنده در آثارش «آسیب‌ استعمار و هرج و مرج دوران پس از استعمار را با زبانی دقیق و تکان‌دهنده» توصیف کرده است. پیشتر چندین بار از نام ماریز کنده به‌عنوان نامزد جایزه نوبل ادبیات یاد شده بود. وی که سال ۱۹۳۷ در گوادلوپ، از سرزمین‌های فرادریایی فرانسه متولد شده، علاوه بر رمان، نمایش‌نامه و مقاله نیز می‌نویسد. این نویسنده پس از اعلام برنده جایزه جایگزین نوبل ادبیات گفت که این جایزه را با خانواده‌اش، دوستانش و اهالی گوادلوپ تقسیم می‌کند. کُنده نویسنده‌ِ «من، تیتوبا، ساحره سیاه‌پوست سِیلم» است؛ رمانی تاریخی درباره زنی ساحره که در دادگاه سِیلم به مرگ محکوم می‌شود.

کُنده پس از دریافت جایزه طی ایمیلی نوشت: «روزی تصمیم گرفتم کتابی قدرتمند و زیبا بنویسم. » با این حال تا ۴۰ سالگی هیچ کتابی منتشر نکرد «زیرا به خودم اعتماد نداشتم و جرات نداشتم نوشته‌هایم را به دنیای بیرون ارائه کنم. احساس می‌کنم این جایزه برای روحیه‌ام خیلی خوب است.» جایزه آکادمی جدید و جایگزین نوبل یک میلیون کرون معادل ۱۱۲ هزار دلار است. این در حالی است که برنده نوبل ادبیات ۹ میلیون کرون(معادل یک میلیون دلار) دریافت می‌کند.

آکادمی نوبل ادبیات از ماه نوامبر سال ۲۰۱۷ (آبان ماه سال گذشته) در بحرانی عمیق فرو رفت؛ زمانی که روزنامه «داگنز نایتر» در سوئد شهادت ۱۸ زن را منتشر کرد که مدعی بودند از سوی ژان کلود آرنو عکاس فرانسوی مورد تجاوز و تعرض یا آزار قرار گرفته‌اند. آرنو یکی از شخصیت‌های فرهنگی شناخته‌شده به شمار می‌رود که رابطه نزدیکی با آکادمی سوئد داشت. وی همچنین همسر کاتارینا فروستنسون، شاعر سوئدی است که جزو آکادمی نوبل بود.چگونگی واکنش کمیته نوبل به این ادعاها میان اعضا اختلاف‌برانگیز شد و سرانجام هشت عضو از هیات ۱۸ نفره آکادمی (فرهنگستان) سوئد، استعفا کردند. پس از اینکه بنیاد آلفرد نوبل تصمیم گرفت، برای اولین‌بار در هفت دهه اخیر، جایزه نوبل ادبیات را در سال ۲۰۱۸ برگزار نکند؛ عده‌ای از چهره‌های شاخص فرهنگی سوئد دست به کار شدند و جایزه‌ای را به‌عنوان جایگزین نوبل به راه انداختند تا جای خالی نوبل اصلی ادبیات را در سال جاری میلادی پر کنند.  جایزه جایگزین نوبل ادبیات تنها یک بار در سال ۲۰۱۸ برگزار شد. قرار است سال آینده اعطای جایزه نوبل ادبیات از سرگرفته شود و برای سال ۲۰۱۹ دو برنده به جبران برگزار نشدن در سال ۲۰۱۸، اعلام خواهد شد.