ناکامان اسکار 2019

اما خیلی‌های دیگر هم هستند که به‌رغم توانمندی‌ها و آثار ارزشمندشان هرگز برنده نهایی این جایزه وسوسه انگیز نشده‌اند؛ «گرتا گاربو» را به‌خاطر بیاورید، «پیتر اوتول» را یا «باربارا استانویک» و‌ «جانی دپ» و... البته در سال‌های اخیر دو بازیگر معروف هالیوودی برای اولین بار اسکار گرفتند و نامشان از فهرست ناکامان بزرگ بیرون آمده است؛ یکی دی‌کاپریو بود که در سال ۲۰۱۶ به خاطر بازی در فیلم «از گور برخاسته» دستش به تندیس طلایی اسکار رسید و دیگری هم بازیگر نقش چرچیل در فیلم «تاریک‌ترین لحظات» یعنی گری اولدمن که پارسال اسکارش را گرفت و یک نفس راحت کشید! ولی خب اسکار بارها نبوغ سینماگران بزرگی را نادیده گرفته و آخر سر هم با اهدای یک تندیس افتخاری در روزگار پیری و گوشه‌گیری‌شان سعی کرده از آنان دلجویی کند.

حالا دیگر لکه سیاه خطاهای حرفه‌ای اسکار در انتخاب برندگان برای همیشه بر پیشانی‌اش خواهد ماند و داورانش را برای همیشه شرمسار دوره‌هایی از تاریخ سینما خواهد کرد. اما این همه ماجرا نیست. به‌رغم همه خطاهای بزرگ اسکار در ۹۰ سال گذشته، این جایزه همچنان وسوسه‌انگیز و خواستنی است. هر سال ده‌ها کشور برای حضور در این رویداد سینمایی، فیلم معرفی می‌کنند و ده‌ها میلیون نفر نیز از سراسر جهان پای تلویزیون‌هایشان به تماشای مراسم اسکار می‌نشینند. دیروز اعضای آکادمی اسکار فهرست اولیه نامزدهای دوره نود و یکم یا اسکار ۲۰۱۹ را معرفی کردند. نکته مهم در معرفی نامزدهای امسال – مثل خیلی از سال‌های گذشته- نه فهرست نامزدها، بلکه فهرست بازماندگان است. در واقع اعلام فهرست اولیه نامزدها یک کارکرد بیشتر ندارد و آن چیزی نیست جز قطعی شدن حذف برخی از فیلم‌ها تا داوران آکادمی از میان فیلم‌های باقی مانده نامزدهای اصلی را انتخاب کنند. فهرست بازماندگان از اسکارهای سالانه همیشه مهم‌ترین خبر سینمایی این روزهای سال بوده است. نامزدهای اصلی دوم بهمن ماه اعلام می‌شوند و مراسم اسکار چهارم اسفندماه امسال کلید می‌خورد.

رگه‌های ایرانی اسکار ۲۰۱۹

طبق انتظار، فیلم «بدون تاریخ بدون امضا» ساخته وحید جلیلوند که نماینده ایران در اسکار ۲۰۱۹ بود از فهرست اولیه اسکار بازماند. کارشناسان ایرانی و خارجی سینما در اینکه احتمال راهیابی این فیلم به فهرست نامزدهای اسکار خیلی کم است،‌ اتفاق نظر داشتند. نکته جالب دیگر اینکه «قهرمانان» ساخته خاویر فسر که از سوی کشور اسپانیا به اسکار معرفی شده بود، به میان نامزدهای اسکار راه پیدا نکرد. پیش‌تر قرار بود فیلم «همه می‌دانند» ساخته اصغر فرهادی از سوی اسپانیا به اسکار معرفی شود اما در نهایت فیلم «قهرمانان» به جای فیلم فرهادی به اسکار معرفی شده بود. البته یک اتفاق مهم دیگر هم در معرفی نامزدهای اولیه اسکار افتاد که رگه‌های ایرانی داشت.

فیلم دیگری که کارگردان ایرانی داشت اما از کشور سوئد به اسکار معرفی شده بود هم از فهرست بازماند. «مرز» ساخته علی عباسی کارگردان ایرانی از شانس‌ها و گزینه‌های محتمل بهترین فیلم غیرانگلیسی بود و البته در همان مرحله اول از ادامه رقابت با نامزدها بازماند. فیلم «مرز» در جشنواره کن امسال موفق به کسب جایزه بهترین فیلم بخش نوعی نگاه کن شد و تحسین منتقدان را برانگیخت. ساخته این کارگردان ایرانی درباره دو موجود عجیب ومتفاوت با مشکلات کروموزومی است که یکی از آنها به سوی خیر و دیگری به سوی شر تمایل دارد. فیلم در واقع درباره مشکلات افراد متفاوت در جامعه است. البته «مرز» در شاخه بهترین چهره‌پردازی اسکار ۲۰۱۹ به فهرست کوتاه نامزدها راه یافت.

بازماندگان

فهرست بازماندگان از اسکار امسال هم قابل توجه است. مثل همه سال‌های قبل! «مایکل مور» کارگردان برنده اسکار آمریکایی با مستند جدید سیاسی‌ و انتقادی‌اش «فارنهایت ۹/ ۱۱» نتوانست به فهرست کوتاه شاخه بهترین مستند بلند اسکار ۲۰۱۹ راه یابد تا یکی از بزرگ‌ترین حذف‌شوندگان در این مرحله باشد.  این مستند اولین نمایش جهانی خود را در جشنواره فیلم تورنتو تجربه کرد و با بازخوردهای خوبی از سوی منتقدان رو‌به‌رو شد، گرچه تنها با فروش ۶ میلیون دلاری، یکی از ناموفق‌ترین آثار «مور» در گیشه آمریکا نام گرفت. «مایکل مور» در سال ۲۰۰۴ با ساخت مستند «فارنهایت ۱۱/ ۹» موفق به کسب جایزه نخل طلای بهترین فیلم جشنواره کن شد و اولین کارگردانی نام گرفت که توانست با یک اثر مستند، پس از سال ۱۹۵۶ جایزه اول جشنواره کن را دریافت کند. همچنین مستند «کوئینسی» محصول کمپانی نتفلیکس که درباره «کوئینسی جونز» موسیقیدان آمریکایی و توسط دخترش «راشیدا جونز» و «آلن هک» ساخته شده نیز بر خلاف انتظارها از گردونه رقابت اسکار مستند بیرون رفت. 

در شاخه بهترین فیلم خارجی طبق پیش‌بینی فیلم‌هایی چون «جنگ سرد» (لهستان)، «روما» (مکزیک) و «دزدان فروشگاه» (ژاپن) با راه یافتن به جمع ۹ نامزد اولیه از شانس‌های اصلی این شاخه محسوب می‌شوند. «پرندگان مهاجر» از کلمبیا، «گناهکار» از دانمارک، «هرگز رو برنگردان» از آلمان، «آیکا» از قزاقستان، «کفرناحوم» از لبنان و «سوختن» از کره جنوبی دیگر فیلم‌های راه یافته به فهرست اولیه اسکار هستند. از دیگر ناکامان شاخه اسکار خارجی می‌توان به فیلم «داگمن» ساخته «متئو گارونه» نماینده سینمای ایتالیا، پرافتخارترین کشور در عرصه اسکار خارجی اشاره کرد که پیش از این برنده جایزه بهترین بازیگر مرد (مارسلو فونته) جشنواره کن شده بود. فیلم «دختر» به کارگردانی «لوکاس دونت» از بلژیک که در بخش نوعی نگاه کن برنده جایزه شده بود دیگر حذف شده مهم این شاخه از جوایز اسکار ۲۰۱۹ است.