چتر‌های نجات در بازار سینما

این موضوع برای جامعه فعالان هنر هفتم خبر خوبی نیست؛ زیرا افول هر بازاری در مرحله نخست با کاهش ضریب رشد آغاز می‌شود. کاهش جذابیت فیلم‌های روی پرده و افت کیفی آنها یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش ضریب رشد است. در دو، سه ماه گذشته نیز فیلم‌های روی پرده نتوانسته‌اند فروش‌های قابل‌توجهی را رقم بزنند و همین موضوع سبب شده است دخل سینماها نسبت به روزهای نخست امسال کاهش قابل‌توجهی داشته باشد. شاید به‌دلیل همین نگرانی باشد که دست‌اندرکاران بازار سینما هر بار تصمیم‌های اقتصادی تازه‎‌ای را برنامه‌ریزی و اجرایی می‌کنند. سال گذشته با تغییر شمار سرگروه‌های اکران و اضافه کردن دو سرگروه، ظرفیت اکران همزمان فیلم‌ها افزایش پیدا کرد و این تصمیم توانست در کنار افزایش ظرفیت اکران، دخل سینماها را نیز توسعه بدهد و درآمد سینماها را اضافه کند. اما این همه ماجرا نبود.

طرح راه‌اندازی و توسعه سینماسیار در ایران که از سال ۹۵ سر صحبتش باز شده بود و طرح اکران فیلم‌های قدیمی سینمای ایران در قالب برنامه‌ای با عنوان سینما نوستالژی که چند روزی است در رسانه‌ها بازتاب پیدا کرده، از دیگر تلاش‌های مسوولان برای حفظ رونق سینماها است. در واقع سینماسیار یک طرح زمینه‌ساز برای آشنایی و آشتی عموم مردم با سینما است که هدفش گسترده کردن بازار سینما است و طرح سینما نوستالژی نیز با هدف حفظ بازار در شهرها مورد بحث قرار گرفته است تا بتواند با جایگزینی فیلم‌های محبوب گذشته، کیفیت نازل برخی فیلم‌های روی پرده را جبران کند. به‌نظر می‌رسد این طرح‌ها بتوانند جذابیت سینما را برای مخاطبانشان حفظ کنند. اما با این همه در ابتدای کار و با توجه به گستره محدود اجرای این طرح‌ها نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از موفقیت این طرح‌ها داشت.

سینما سیار

در واقع پس از نقدها و گلایه‌های رسانه‌‌ها از نبود سالن سینما در بسیاری از شهرهای ایران، ایده‌هایی برای اکران فیلم‌ها در شهرها و روستاهای فاقد سینما مطرح شد. در ایران تنها ۷۲ شهر دارای سالن سینما و بیش از هزار و ۱۰۰ شهر فاقد سالن سینما هستند و این آمار با احتساب بخشداری‌ها و دهستان‌ها بسیار بیشتر نیز می‌شود.  آن زمان حجت‌الله ایوبی به‌عنوان رئیس سازمان سینمایی دستگاهی را با خود از چین آورده بود که امکان اکران فیلم را به‌صورت سیار داشت. این دستگاه در ایران مهندسی معکوس شد و با ساخت ۱۰۰ عدد از این دستگاه‌ها، قرار شد برنامه‌هایی به‌طور منظم برای اکران فیلم‌ها در مناطق محروم و فاقد سینما در نظر گرفته شود. این برنامه‌ها قرار شد از سوی انجمن سینمای جوانان اجرا شود. برگزاری این برنامه با نزدیک به سه سال فاصله سرانجام در سال ۹۸ توانست رونق بگیرد. اکران فیلم‌ها در روستاها به‌صورت رایگان انجام می‌شود.

از ابتدای اجرایی شدن این طرح فیلم‌های «نهنگ عنبر سلکشن رویا»، «رگ خواب»، «ساعت ۵ عصر» و «اکسیدان» در برنامه سینما سیار قرار داشته و روستاها و برخی مناطق شهری در استان‌های بوشهر، فارس، خوزستان، گیلان، کرمان، گلستان، مرکزی، مازندران، سیستان و بلوچستان، آذریایجان شرقی، خراسان رضوی، اردبیل، کهکیلویه و بویر احمد، ایلام، قزوین، لرستان، تهران، اصفهان، هرمزگان و کرمانشاه در فهرست هدف این سینما جانمایی شده‌اند.

سینما نوستالژی

چند روز قبل فیلم سینمایی «تاراج» به کارگردانی ایرج قادری در سینما عصر جدید به نمایش درآمد که با استقبال رسانه‌ها و دوستداران سینما مواجه شد. پیش از این به‌صورت جسته و گریخته برخی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران به‌صورت تک‌سانس نمایش داده و با استقبال روبه‌رو شده بودند. تلاقی این رخدادها باعث شد تا داریوش باباییان، پخش‌کننده و تهیه‌کننده سینما بگوید: «جامعه صنفی تهیه‌کنندگان تصمیم گرفته است هر ماه یکی از فیلم‌های قدیمی در یک سانس در سینما عصر جدید به نمایش درآید.» او افزود: «استقبال از نمایش فیلم «تاراج» خیلی خوب بود و بازخوردهای خوبی را هم گرفتیم و طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده هم گویا قرار است فیلم بعدی «دزد عروسک‌ها» باشد که به نمایش درخواهد آمد.» این پخش‌کننده و تهیه‌کننده قدیمی سینما با اشاره به برخی فیلم‌های قدیمی که در اختیار دارد، گفت: «بعد از نمایش این تک‌سانس به نظرم آمد اگر برنامه‌ای ‌با عنوان «سینما نوستالژی» تدارک دیده شود تا  در یکی، دو سینما و در چند سانس محدود هر روز چند فیلم قدیمی به نمایش درآید، مخاطب‌های خاصی برای سینماها جذب می‌کند چون بسیاری از علاقه‌مندان و عاشقان سینما و کسانی که در پشت صحنه سینما سال‌ها فعالیت کرده‌اند به تماشای این فیلم‌های قدیمی علاقه‌مند هستند، در حالی که مخاطب عام بیشتر فیلم‌های روز را می‌پسندد.»