رکود اکران در انتظار معجزه سینما ماشین‌ها

سینما ماشین در ایران سابقه دور و درازی دارد و این بار از جمعه ۱۲ اردیبهشت به مدت یک هفته در دو سانس ۲۱ و ۲۳:۳۰ در پارکینگ شماره ۳ برج میلاد تهران برگزار خواهد شد. فروش بلیت فیلم سینمایی «خروج» در «سینما ماشین» از صبح امروز آغاز می‌شود. این طرح با حضور حدود ۱۶۰ ماشین در هر سانس که محل قرارگیری آنها با خط‌کشی مشخص شده اجرا می‌شود.طبق دستورالعمل اجرای این طرح در هر خودرو حداکثر دو نفر امکان تماشای فیلم را خواهند داشت.

 آزمون یک تجربه قدیمی

مراقبت‌های بهداشتی و اجتماعی در دوران کرونا باعث شده تا ایده‌های متنوع و جالبی برای بازگشایی بازارهای عمومی مطرح شود. 

دو، سه هفته پیش در همین صفحه از بازگشت و گسترش دوباره سینماماشین‌ها در کشورهایی چون آلمان، کره‌جنوبی و... نوشتیم، ایده‌ای قدیمی که با تعطیلی سالن‌های سینمایی دوباره مورد توجه قرار گرفته و از قضا در مدت زمان کوتاهی توانسته بود طرفدارهای پر و پاقرصی هم پیدا کند. در یک ماه گذشته شمار علاقه‌مندان به تماشای فیلم در سینماماشین‌ها افزایش قابل‌توجهی داشته است و این ایده را مطرح کرده که در روزهای پیش رو تعداد بیشتری از سینماماشین‌ها راه‌اندازی یا بازسازی شود. شنیده‌ها حاکی است که در صورت موفقیت این طرح یعنی بازگشت سرمایه‌ فیلم‌ها، مجوزهایی برای احداث سینماماشین‌ها در نقاط دیگر شهر تهران و البته شهرهای دیگر کشور نیز صادر خواهد شد. رکود بازارهای سینمایی در کشور و موفقیت نه چندان قابل‌توجه اکران آنلاین، احتمال گسترش سینماماشین‌ها را بیشتر کرده است.

 برگزاری اولین سینما ماشین ایرانی در سال ۱۳۳۹

سینما «تهران‌پارس» یا همان «درایوین سینمای تهران‌پارس» که در سال ۱۳۳۹ در تپه‌های تهران‌پارس تاسیس شد، نخستین «سینما ماشین» در ایران محسوب می‌شود، در این سینما، تماشاگران با ماشین‌های خود وارد محوطه سینما می‌شدند و از درون خودروهای خود اقدام به تماشای فیلم می‌کردند و به هر خودرو یک بلندگوی مخصوص داده می‌شد که بینندگان برای خود صدای آن را کم یا زیاد کنند، ظرفیت «درایوین سینمای تهران‌پارس» ۲۸۴ خودرو و قیمت بلیت این سینما برای هر خودرو ۱۵۰ ریال بود.

 برگزاری اولین سینما ماشین در جهان در سال ۱۹۳۲

«سینما ماشین» حاصل تفکر ریچارد‌هالینگزهد (Richard Hollingshead )، یک طرفدار و عاشق سینما است؛ وی در کمپانی «ویز اتو پروداکتز» که متعلق به پدرش بود مسوولیت مدیریت فروش را به عهده داشت، به‌خاطر سختی‌هایی که مادرش از نشستن روی صندلی‌های سینما می‌کشید، تصمیم به تاسیس سینمای رو باز و به اصطلاح طرح سینما ماشین گرفت. وی در ابتدا این طرح را در مقابل خانه‌اش و به کمک یک پروژکتور کداک مدل ۱۹۲۸ روی کاپوت خودرویش آزمود و برای صدای فیلم نیز یک رادیو را در پشت پرده سینمای جدیدش تعبیه کرد، وی پرده‌ را نیز در مقابل ماشینش به چند درخت گره زده بود. ریچارد‌هالینگزهد برای اولین بار در سال ۱۹۳۳ سینما ماشین را در کرسنت بولوار در نیوجرسی برگزار کرد و همان موقع این اختراع خود را به ثبت رساند و بعد از حدود یکماه، با سرمایه اولیه‌ای برابر ۳۰ هزار دلار، شرکت «پارک‌این تیاترز» را راه‌اندازی کرد. طرح سینما ماشین در ابتدا از مشکلات متعددی هم در زمینه تصویر و هم صدا برخوردار بود، اما با پیشرفت تکنولوژی هم مشکلات تصویری برطرف شد و هم این امکان فراهم شد که هر کدام از اتومبیل‌ها، صدای متن فیلم را از طریق رادیوی FM خود دریافت کنند.

نظرهای مخالفان

درباره احداث سینماماشین در ایران نظرهای موافق و مخالف بسیاری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. موافقان بر تجربه منحصربه‌فرد تماشای فیلم در کنار دیگران و در شرایط امن تاکید کرده‌اند. اما نظر مخالفان سویه‌های متفاوتی دارد. 

شاید مهم‌ترین منتقد طرح سینما ماشین در ایران، فرزاد موتمن کارگردان شناخته‌شده سینما باشد. او به تازگی در این باره نوشته است: «در ایران در سال ۱۳۴۹ درایوین سینمای ونک واقع در خیابان ونک با فیلم «روس‌ها دارن میان» (نورمن جویسون)، افتتاح شد، اما واقعا مورد استقبال قرار نگرفت و تعطیل شد و تجربه‌اش در سال‌های اخیر تکرار نشد. در دوران تعطیلی فعلی حاکم بر سینماهای دنیا، از درایوین می‌توان به‌عنوان یک راهکار موقتی استفاده کرد اما از آنجا که ما اصلا درایوین سینما نداریم و فعلا در پارکینگ می‌خواهند اکران‌هایی را برگزار کنند، به چند نکته باید دقت داشت. قبل از هر چیز مساله کیفیت پخش تصویر و صداست. به‌خصوص صدا، که باید بلندگوهای پرتابل به اتومبیل‌ها داده شود و با توجه به اینکه صدای اغلب فیلم‌های کنونی با سیستم «۱ /  ۵» کار شده‌اند برایش باید راه‌حلی در نظر داشت. چنانچه مثل قدیم یک بلندگو به هر اتومبیل داده شود نتیجه‌اش شنیده نشدن بسیاری از صداها خواهد بود. البته تهیه‌کنندگانی که فیلم‌هایشان را در درایوین به نمایش درمی‌آورند می‌توانند برای این اکران‌ها یک میکس صدای مونو در نظر بگیرند. نکته دیگر این است که تماشای فیلم در اتومبیل‌های پراید، رنو و این پژوهای تنگ‌وبسته‌ای که در کشور ما تولید می‌شوند، واقعا تجربه‌ای نچسب و عذاب‌آور خواهد بود، هر چه بیشتر از اتومبیل‌های بزرگ‌تر استفاده شود، بهتر است. مساله بعدی این است که در درایوین، فیلم‌ها را با ماشین‌های شاسی‌بلند تماشا نمی‌کنند. این اتومبیل‌ها مانع دید سرنشینان اتومبیل‌های دیگر می‌شوند. با توجه به تعداد زیاد ماشین‌های شاسی‌بلند در شهرهای کنونی، احتمالا باید به جایگاه ویژه‌ای برای این ماشین‌ها فکر کرد و بالاخره تماشای فیلم در اتومبیل واقعا جای تمرکز و دقتی که حین مشاهده فیلم در سینما (یا حتی در سینمای خانگی) داریم را نمی‌گیرد. بد نیست بیشتر به کمدی‌ها که تعدادشان کم هم نیست برای اکران در درایوین فکر کرد. شنیده شدن صدای خنده و قهقهه از اتومبیل‌های دیگر فضا را گرم می‌کند.»