بازار سینما در آستانه تحول یا رکود؟

   سینماماشین

منوچهر صفرخانی مدیر اجرایی «سینماماشین»: با توجه به ادامه‌دار بودن ویروس کرونا و تعطیلی سالن‌ها، «سینماماشین» می‌تواند چاره موقت وضعیت رکود سینمای ما در این شرایط باشد.  وی در ادامه با اشاره به اجرایی شدن این طرح در دیگر نقاط کشور نیز گفت: هفته آینده این طرح در استان‌های قزوین، اصفهان، فارس، گیلان، مازندران، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی افتتاح می‌شود. اجرایی شدن آن نیز سختی‌هایی از جمله اجاره کردن فضا، آماده‌سازی محوطه، نصب پرده بزرگ نمایش، خرید تجهیزات با هزینه‌های بالای آن، اخذ مجوزهای لازم، و... را دارد که امیدوارم با حمایت مسوولان ذی‌ربط پروسه اداری آن کوتاه شود.

صفرخانی درباره معضل انحصار در اکران که گریبانگیر بسیاری از صاحبان فیلم‌ها در سال‌های گذشته بود نیز گفت: عدالت در اکران زمانی محقق خواهد شد که تمامی فیلم‌ها به‌صورت عادلانه و در همه سالن‌های سینما که متقاضی نمایش آن اثر هستند، اکران شوند. به نظرم مسوولان سینمایی باید در این زمینه نظارت کافی داشته باشند که اگر فیلمی  فروش خوبی دارد نسخه آن به تمامی سینماهای شهرستان‌ها نیز داده شود و سینمادار برای اکران آن پروسه‌ای طولانی را طی نکند. پروسه‌ای که معمولا باعث اتمام زمان اکران فیلم موردنظر شده و این روال با نمایش فیلم جدید همچنان ادامه پیدا می‌کند. متاسفانه تا همین چند ماه گذشته وضعیت اکران به‌صورت کاملا انحصاری اداره می‌شد؛ فیلمی که عده‌ای دوست داشتند فروش بالایی در گیشه داشته باشد از حمایت کامل سینمادارها برخوردار بود. در نقطه مقابل این رویه غیراخلاقی نیز فیلم‌های بسیاری به مهجورترین شکل ممکن روی پرده رفتند که همگی با ضرر و زیان فراوانی روبه‌رو شدند.

   اکران آنلاین

با گذشت بیش از یک ماه از طرح سینمای آنلاین که از ۲۴ فروردین و با اکران فیلم «خروج» فعالیتش را آغاز کرد، آمارها از حدود نیم میلیون بلیت فروش رفته از بازار پنج فیلم به نمایش درآمده خبر می‌دهند. این طرح با نمایش فیلم «خروج» آغاز به کار کرد که در ادامه این مسیر چهار فیلم «طلا»، «زیرنظر»، «مهمان‌خانه ماه‌نو» و «تیغ و ترمه» نیز به آن پیوستند. با گذشت بیش از یک ماه از شروع این طرح و در ادامه روند اطلاع‌رسانی از تعداد بلیت‌های فروش رفته، حدود نیم میلیون بلیت در مجموع دو پلت‌فرم تاکنون خریداری شده است. این آمار که به‌صورت مستقیم به ازای هر خرید ثبت و به‌صورت تجمیعی از دو پلت‌فرم میزبان این طرح اعلام می‌شود، خبر از گردش مالی حدود هفت و نیم میلیارد تومانی برای سینمای ایران می‌دهد. در طرح اکران آنلاین که بلیت آن ۱۵ هزار تومان قیمت‌گذاری شده و هر بلیت تا هشت ساعت پس از خرید اعتبار تماشا دارد، متناسب با متغیرهای بازدید در شبکه نمایش خانگی، برای هر بلیت حداقل ۵/ ۲ تماشاگر در نظر گرفته می‌شود. به همین ترتیب می‌توان بیش از یک میلیون و ۲۵۰ هزار تماشاگر را در مدت یک ماه از شروع طرح اکران آنلاین برای این پنج فیلم برآورد کرد. همچنین به دلیل تعلق گرفتن بدون واسطه ۷۰ درصد از درآمد فروش به صاحب اثر، در مجموع بیش از ۵۰ فیلم متقاضی اکران آنلاین هستند و تصمیم بر این است که این طرح با اکران هفتگی حداقل دو فیلم ادامه پیدا کند.

این میزان استقبال تماشاگران در مجموع دو پلت‌فرم در حالی رقم خورده که طرح سینمای آنلاین جز در هفته سوم اکران فیلم «خروج» و آن هم به‌صورت کاملا محدود، هیچ‌گونه تبلیغ تلویزیونی نداشته است.

   معمای بازگشایی سینماها

به‌رغم اینکه اکران در شیوه‌های مختلف دوران کرونا در حال توسعه است، همچنان اولویت اساسی سینماگران اکران فیلم‌هایشان در سالن‌های سینمایی است. اگرچه پیش از این بازگشایی سینماها در شهرهای سفید بلامانع اعلام شد اما گویا تاکنون هیچ سینمایی در کشور باز نشده است. هفته گذشته سازمان سینمایی اعلام کرد فعالیت دوباره سینماها در شهرهایی که از نظر شیوع کرونا در وضعیت سفید قرار دارند بلامانع است، اما نه اسم شهری به‌طور مشخص اعلام شد و نه حتی گفته شد این سینماها در صورت بازگشایی چه فیلم‌هایی را می‌توانند اکران کنند.

این در حالی است که سینماداران در شهرهای کوچک‌تر می‌گویند، تا وقتی سینماهای پایتخت و شهرهای بزرگ باز نشوند اصلا پخش‌کننده‌ای به آنها فیلم نمی‌دهد. این را پخش‌کننده‌ای همچون علی سرتیپی هم تایید می‌کند و اکران را بدون بازگشایی سینما در شهرهای بزرگ یک شوخی می‌داند. البته یک مساله دیگر هم مطرح است و آن اینکه آیا اصلا در این شهرها سینمایی وجود دارد که بخواهد باز شود؟

محمدرضا فرجی، مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم‌های سینمایی در پاسخ به این سوال که آیا سینمایی در کشور فعالیت خود را شروع کرده یا خیر، گفت: تا الان هیچ سینمایی باز نشده چون به هر حال پیش‌بینی ما این است که شهرهای سفید هم با هماهنگی ستاد کرونا در استان خود باید برای بازگشایی اقدام کنند، به همین دلیل تا جایی که ما اطلاع داریم سینمایی هنوز باز نشده است.

او درباره تعداد سینماهایی که با دستور اخیر امکان بازگشایی دارند، اضافه کرد: آمار دقیق نداریم، چون بعضی شهرهای سفید جزو مراکز استان‌ها نیستند و ممکن است اصلا سینما نداشته باشند. با این حال اگر هم سینمایی در این شهرها باز شود بدیهی است که به اندازه سینماها در شهرهای بزرگ فروش ندارد چون ۷۵ درصد فروش سینماها مربوط به پردیس‌ها و سینماهای شهرهای بزرگ است. به این ترتیب به نظر می‌رسد این وضعیت تا نیمه خردادماه ادامه داشته باشد تا شاید در تاریخ احتمالی ۱۵ خرداد که از سوی سازمان سینمایی اعلام شده و پس از موافقت ستاد مقابله با کرونا، تمام سینماهای کشور باز شوند. آن وقت شاید تکلیف شورای صنفی نمایش هم مشخص شود که آیا انتخاباتش دوباره برگزار می‌شود یا راه حل دیگری برای این شورای پرحاشیه در نظر گرفته شده است. بعد از تمام اینها هم باید منتظر ماند و دید مردم چقدر از رفتن به سینما استقبال می‌کنند.