منوچهر طیاب، مستندساز مطرح ایرانی درگذشت
تابستان تلخ مستندسازان
او متولد سال ۱۳۱۶ در تهران، دانش‌آموخته رشته معماری در دانشگاه فنی وین و فارغ‌التحصیل کارگردانی سینما و تلویزیون از دانشکده سینمایی آکادمی دولتی موسیقی و هنرهای نمایشی اتریش است و از سال ۱۳۴۲ با ساخت فیلم «سفال» به حرفه مستندسازی روی آورد و در ۵۷ سال اخیر، نزدیک به ۱۰۰ فیلم ارزشمند میراث فرهنگی و تاریخی را کارگردانی کرده است.
سال گذشته و در جریان برگزاری سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت، ضمن نکوداشت استاد طیاب و نمایش آثار منتخب وی، از این پیشکسوت سینمای مستند با اهدای نشان فیروزه حقیقت تقدیر به‌عمل آمده بود. خسرو سینایی، دیگر مستندساز برجسته ایرانی که کمتر از دو ماه پیش در تهران درگذشت، در این مراسم با اشاره به سابقه دوستی 60 ساله خود با این مستندساز گفته بود: طیاب سابقه سینمایی‌اش بسیار بیشتر از من بود و 50 سال طول کشید تا من خودم را قانع کردم سینما جز یک ابزار نیست. کسی دوست دارد آرتیست شود، کسی دوست دارد جنجال به راه بیندازد و کسی هم دوست دارد آن را در خدمت ارتقای فرهنگ جامعه به خدمت بگیرد که طیاب اینگونه بود. اگر به کارنامه سینمایی طیاب نگاه کنید، همه آثارش درباره ایران است، او سعی کرد ریزه‌فرهنگ‌های گمشده ایران را نجات دهد.
همایون امامی هم درباره او گفته بود: منوچهر طیاب کمی پس از فرخ غفاری و هژیر داریوش که آنها نیز چون او سینما را در فرنگ آموخته و با جریان سینمای هنری روز جهان به خوبی آشنا هستند به وطن باز می‌گردد. طیاب «ریتم» را در سال 1343 به‌عنوان دومین فیلم خود می‌سازد و یونسکو فیلم را می‌بیند و به‌عنوان منبعی مهم در آموزش تدوین آن را برای دیگر کشورها به اشتراک می‌گذارد.
طیاب خودش در آن مراسم گفته بود: ما روزی وارد این مملکت شدیم که چیزی به‌عنوان سینمای مستند نبود و ما هم نمی‌دانستیم در چه راهی قدم می‌گذاریم، اما وقتی فیلم «سفال» را ساختم و آن را روی پرده دیدم به خودم گفتم آرزو دارم در ایران سینمای مستند پا بگیرد. سینمای مستند ما رنگ و بو و هوای دیگری دارد، گرچه نمی‌توانم بگویم ما مکتب سینمای مستند داریم اما در خانواده سینمای جهان با وجود سینمای مستند، حرفی برای گفتن داریم.
