مسعود مهرابی مدیرمسوول ماهنامه قدیمی سینمایی درگذشت
تابستان تلخ مجله «فیلم»
مسعود مهرابی، عباس یاری و هوشنگ گلمکانی بنای مجله را محکم و استوار ساختند و سال‌ها کنار هم کار کردند تا این نشریه بعد از این همه سال به یکی از مهم‌ترین منابع تاریخ سینمای ایران بدل شود. طیف وسیعی از جوانانی که همکاری‌شان را از سال‌ها پیش با این نشریه آغاز کردند اکنون به سینماگران و منتقدان مهم سینما بدل شده‌اند و همچنان خیلی‌ها با انتشار آثارشان در این مجله به جامعه فرهنگی معرفی می‌شوند. این نشریه در سال ۱۳۶۱ با نام «سینما در ویدئو» آغاز به کار کرد و از سال ۱۳۶۲ به نام کنونی تغییر نام داد. مسعود مهرابی مدیر مسوولی و صاحب امتیازی ماهنامه فیلم و هوشنگ گلمکانی دبیری شورای نویسندگان و عباس یاری دبیری هیات اجرایی و تحریریه این مجله را بر عهده گرفتند. از سینما نوشتن در فضای ملتهب و پر سوءظن سال‌های نخست انقلاب بی‌شباهت به بندبازی با چشم بسته نبود. از یکسو انگ سینمای مبتذل بر بسیاری از آثار پیشین خورده بود و از سوی دیگر سینمای روشنفکری نیز با انتساب به جریان‌های مخالف با جریان‌های رسمی، آماج حملات تند قرار داشت. دشواری کار در این فضا را وقتی می‌توان درک کرد که بدانیم گردانندگان مجله فیلم در چندین شماره نخست مانند کتاب مجبور به دریافت مجوز جداگانه برای هر شماره بودند. گلمکانی کار کردن در چنین موقعیتی را این چنین توصیف کرده است: «خنثی کردن مین، شبیه بخش زیادی از کارهایی است که در این سال‌ها در هنگام ویرایش مطالب پیش از چاپ مجله انجام می‌دادم. این کار هم شامل دستکاری روی مطالب و هم حذف یا تغییر بعضی از جملات و کلمات براساس شرایط موجود آن دوران بود تا حساسیتی ایجاد نشود و دوام مجله حفظ شود؛ این حساسیت فقط مربوط به مسائل سیاسی و ملاحظات رسمی نبود، سعی ما این بود که درباره اهالی سینما هم جانب انصاف و ادب را نگه داریم.» چنین نگاهی از سوی برخی هنرمندان و منتقدانی که خواستار رفتاری رادیکال‌تر بودند، نوعی محافظه‌کاری محسوب می‌شد که البته گردانندگان این نشریه بدون توجه به این اعتراضات به شیوه‌ای که به آن معتقد بودند در این سال‌ها پایمردی کردند. این رویه حتی با پاگرفتن این مجله و عمر چند دهه‌ای نیز همچنان ادامه یافت. خود مهرابی در جایی دراین‌باره توضیح داده بود: «وقتی نشریه‌ای ۲۵ یا حتی ۲۰ ساله می‌شود دیگر تنها یک نشریه نیست. یک بنیاد فرهنگی است و نباید به‌خاطر خطایی ناخواسته این بنیاد فروپاشد و از میان برود.» و بنیادی که او و دوستانش بنا نهادند در این راه بسیار موفق عمل کرد؛ آنچنان که با ظهور رقبایی در عرصه رسانه با موضوع سینما نه‌تنها از اعتبار آن نزد مخاطبان کم نشد بلکه برخلاف نظر منتقدان همچنان جریان‌ساز بود. این جریان‌سازی به‌ویژه از شهریور ۱۳۶۷ با برپایی نظرسنجی شکلی جدی‌تر به خود گرفت. از آن پس این مجله حدود هر ۱۰ سال یک‌بار نظرسنجی‌ای با رای منتقدان سینما برگزار می‌کند که در آن بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران انتخاب می‌شود که همچنان یکی از معتبرترین نظرسنجی‌ها در این زمینه است. گذشته از تاثیرگذاری هنری، این نشریه به وقایع اجتماعی مرتبط با عالم سینما نیز بی‌تفاوت نبوده و در تمام این دوران با متانت به آنها پرداخته است. فریدون جیرانی، کارگردان مطرح سینما درباره اهمیت کار مهرابی و همکارانش در جشن ۳۷ سالگی این نشریه که سال گذشته برگزار شد گفته بود: «در تاریخ انتشار نشریات سینمایی در ایران، چند دهه انتشار مجله فیلم با کادر ثابت نشانه تثبیت یک تفکر و تبدیلشدن مجله به یک جریان است. در نیمه دهه ۶۰ و بعد از پایان جنگ وقتی فضای سیاسی ایران برای رشد روشنفکری عُرفی کمی باز شد و روشنفکری عرفی ایران در سینما توانست فیلم‌های خودش مثل هامون، کلوزآپ و مسافران را بسازد، این مجله فیلم بود که به رشد این تفکر در سینما کمک کرد. همین سمت‌گیری مجله باعث شد تا مجله فیلم از یک مجله گزارشی، خبری و نقد به یک مجله سینمایی صاحب تفکر تبدیل شود؛ آن هم در شرایطی که در فضای تفکر رایج، انتشار سلسله مقالات تئوری قبض و بسط شریعت، تحولی در جریان روشنفکری مسلمان ایجاد کرده بود و این روشنفکری با خواسته تغییر در وضعیت فرهنگی و فکری جامعه وارد میدان شده بود.»
مرگ مسعود مهرابی در شهریور سال ۱۳۹۹ یکی از غم‌انگیز‌ترین خبرهای این سال تلخ و غم‌انگیز خواهد بود.
