به شاملو زنگ بزن، برویم دیدنش

دنیای اقتصاد : به مرتضی گفتم: «می‌دانی که شاملو داره میره!»، مرتضی گفت: «کجا؟» گفتم: «امیدی به زنده ماندنش نیست». او هم گفت: «همین الان به شاملو زنگ بزن تا برویم ببینیمش». من هم به مرتضی گفتم: «تو در دوران جوانی با شاملو رفیق بودی و بعد هم با او مشکل پیدا کردی، حالا می‌خواهی به دیدارش بری؟» گفت: «هرچه بوده گذشته، شاملو، شاملوست».

این خاطره را مرحوم اصغر بیچاره عکاس، هنرپیشه و کارگردان معروف ایرانی از مرتضی حنانه نقل کرده است. مرتضی حنانه در سال ۱۳۰۱ در تهران به دنیا آمد‌ و عجبا که اگرچه به دیدار شاملو رفت تا از او عیادت کند، اما شاملو سلامتی را بازیافت و حنانه زودتر از او رخت از این جهان بربست. او بر اثر بیماری سرطان درگذشت. همیشه آرزو داشت در کنار حکیم بزرگ ایران‌زمین؛ ابن‌سینا و در همدان به خاک سپرده شود اما این خواسته‌اش امکان‌پذیر نشد و برخلاف وصیت او، حنانه در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد. خودش در جایی گفته: «من به‌جای آنکه در کارهایم از سازهای ایرانی استفاده کنم سعی کرده‌ام که حالات و احساسات موسیقی ایرانی را از نوشته‌هایم بیرون بیاورم. درست همان کاری که آرام خاچاطوریان انجام داد و ترانه‌های میهن خود را با زبان بین‌المللی بیان کرد که در هرجای دنیا قابل فهم واجراست.»

حنانه در ایتالیا درس موسیقی خواند و پس از بازگشت به ایران تلاش بسیاری برای دوصدایی کردن موسیقی ایرانی انجام داد. تلاشی که اگرچه در زمان حیاتش به نتیجه مطلوب او نرسید اما بعدها بسیار مورد‌توجه اهالی موسیقی ایرانی قرار گفت. او همچنین در کنار تالیف و ترجمه آثار نوشتاری حوزه موسیقی به موسیقی فولکلور و محلی مناطق مختلف کشور توجه کرد و آثاری را بازتولید کرد. حنانه برای فیلم و سریال هم موسیقی ساخت. معروف‌ترین کارش برای مجموعه تلویزیونی هزاردستان ساخته علی حاتمی است. اما ماجرای اختلاف حنانه با شاملو چه بود؟ پسر استاد مرتضی حنانه در گفت‌وگویی نقل کرده که: «پدرم درباره دیدگاه احمد شاملو با فردوسی بزرگ و نظرات ایشان درباره ضحاک بسیار مخالف بود. حتی یادم می‌آید یک روز تلفنی دعوای لفظی شدیدی بین آنها (حنانه و شاملو) درگرفت.»